Một làn sóng đầu tư mới có thể bắt đầu từ chính bối cảnh khó khăn của đại dịch Covid 19. Cơ hội này cũng đặt ra nhiều thách thức đòi hỏi Việt Nam cần có những đổi mới về chính sách và cơ chế để thu hút và giữ chân các nhà đầu tư, đặc biệt là những chính sách quản lý giao dịch liên kết.
Một trong những vấn đề các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài luôn quan tâm là những chính sách và cơ chế quản lý giao dịch liên kết, bởi đây là những giao dịch tất yếu trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các tập đoàn lớn, dù là trong nước hay nước ngoài.
Từ cuối những năm 90, chính phủ đã bắt đầu ban hành những văn bản pháp luật về quản lý thuế của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài như Thông tư số 74/TC/TCT ngày 20/10/1997 hướng dẫn về thuế đối với nhà đầu tư nước ngoài, Thông tư 89/1999/TT-BTC hướng dẫn thực hiện quy định về thuế đối với các hình thức đầu tư theo Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, ... Các văn bản pháp luật trong lĩnh vực này liên tục được sửa đổi, cập nhật và thay thế. Năm 2017, sự ra đời của Nghị định 20/2017/NĐ-CP quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết (Nghị định 20) và Thông tư 41/2017/TT-BTC hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định 20 đánh dấu một bước tiến trong việc quản lý các giao dịch liên kết. Nghị định 20 đã tham chiếu đến các chương trình hành động chống xói mòn cơ sở thuế, chuyển lợi nhuận ra nước ngoài của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Tuy nhiên, sau một thời gian triển khai, Nghị định vẫn còn bộc lộ một số bất cập và thiếu khả thi. Ngày 24/6 vừa qua, Chính Phủ đã ban hành Nghị định 68/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 8 Nghị định số 20/2017/NĐ-CP, và trong thời gian tới sẽ ban hành một nghị định sửa đổi toàn diện Nghị định 20.
Trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, các giao dịch liên kết và xuyên quốc gia sẽ ngày càng nhiều hơn. Việc quản lý giao dịch liên kết sẽ tạo động lực cho các nhà đầu tư khi quyết định đầu tư tại Việt Nam. Vì vậy, việc khắc phục các hạn chế về chính sách quản lý các giao dịch liên kết hiện tại như đưa ra một khái niệm rõ ràng về chuyển giá, bổ sung các quy định cụ thể để xác định và cơ chế xử lý các trường hợp giao dịch liên kết hay chuyển giá phù hợp với thông lệ quốc tế là vô cùng quan trọng để tạo sự an tâm cho các nhà đầu tư, thu hút làn sóng FDI.
Phát biểu tại Hội nghị "Hà Nội 2020 - Hợp tác đầu tư và phát triển" do UBND thành phố Hà Nội tổ chức vào ngày 27/6/2020 vừa qua, bà Virginia B.Foote, Chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham) đã chia sẻ "Có lẽ điều quan trọng nhất là ban hành các thủ tục kiểm toán và thuế công bằng và nhất quán. Các thành viên của chúng tôi thường xuyên cảm thấy rằng còn nhiều điểm thiếu nhất quán và gây tranh cãi trong hệ thống thuế và kiểm toán."
Không chỉ là mối quan tâm hàng đầu của các nhà đầu tư, quản lý giao dịch liên kết và xử lý chuyển giá hiệu quả cũng vô cùng quan trọng với chính phủ. Trao đổi với phóng viên về các biện pháp quản lý hiệu quả hoạt động chuyển giá, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế - tài chính cấp cao Học viện Tài chính chia sẻ "Trước hết cần phải có một ngân hàng giá để từ đó có được giá khác nhau của các sản phẩm trong các ngành khác nhau để có được sự giám sát tốt khi các doanh nghiệp kê khai giá không đúng và yêu cầu kê khai lại hay kê khai theo giá thị trường. Thứ hai là phải có các chuyên gia có hiểu biết sâu sắc về chuyển giá và các hệ thống dữ liệu để chúng ta có thể tra cứu. Ngoài ra chúng ta phải áp dụng APA (thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế) để từ đó có sự thống nhất về giá với những mặt hàng mà Việt Nam chưa có hoặc với những giao dịch liên kết để giảm thiểu hoạt động chuyển giá."
Một môi trường chính sách rõ ràng và ổn định kết hợp với một cơ chế thực thi minh bạch dựa trên pháp luật và thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp cũng như thông lệ quốc tế chính là những mong đợi của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!