Trong báo cáo Triển vọng Xe điện Toàn cầu hàng năm được công bố vào cuối tháng 4/2023, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết doanh số bán xe điện (EV) toàn cầu sẽ tăng 35% so với năm trước lên mức kỷ lục 14 triệu chiếc trong năm 2023, nhờ sự tăng trưởng mạnh mẽ ở các thị trường Trung Quốc, châu Âu và Mỹ.
Triển vọng khả quan
Theo IEA, với sự phát triển nhanh chóng hiện nay, thị phần xe EV trong thị trường ô tô toàn cầu nói chung có thể sẽ tăng lên 18%, từ mức 4% trong năm 2020. IEA cho biết dự báo lạc quan này được đưa ra sau khi doanh số bán xe EV chạy bằng pin và xe EV sạc điện trên toàn cầu vượt mức 10 triệu chiếc trong năm 2022, tăng 55% so với một năm trước đó.
Một số chính sách phát triển dự kiến sẽ thúc đẩy doanh số bán xe EV trong tương lai, bao gồm chương trình Fit for 55 của Liên minh châu Âu (EU) để thúc đẩy các biện pháp nhằm đạt được mức phát thải CO2 bằng không đối với ô tô và xe tải mới vào năm 2035.
Theo IEA, các biện pháp như Đạo luật giảm lạm phát ở Mỹ, cung cấp các khoản trợ cấp hào phóng cho người tiêu dùng để chuyển sang EV, sẽ tiếp tục thúc đẩy doanh số bán hàng trong những năm tới. Tại Mỹ, Đạo luật Giảm Lạm phát đã được ban hành vào tháng 8/2022 và bao gồm các ưu đãi về thuế khi mua EV. Đạo luật này cũng hỗ trợ xây dựng, lắp đặt thêm nhiều trạm sạc.
Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cho biết xe EV là một trong những động lực thúc đẩy nền kinh tế năng lượng toàn cầu mới đang nổi lên nhanh chóng và chúng mang đến sự chuyển đổi mang tính lịch sử cho ngành sản xuất xe hơi trên toàn thế giới.
Ông Birol cho hay ô tô mới chỉ là bước đầu tiên, sắp tới sẽ là xe buýt điện và xe tải điện. Xe EV sẽ giúp giảm nhu cầu dầu mỏ ít nhất 5 triệu thùng/ngày vào năm 2030.
Năm 2022, Trung Quốc dẫn đầu thị trường xe EV toàn cầu, chiếm 60% doanh số bán xe EV toàn cầu. Thị phần xe EV trong tổng doanh số bán ô tô trong nước của Trung Quốc đã tăng lên 29% trong năm 2022, tăng so với mức 16% của năm 2021, nhờ việc gia hạn các ưu đãi mua xe điện.
IEA cho biết châu Âu và Mỹ lần lượt là thị trường xe EV lớn thứ hai và thứ ba, doanh số bán hàng của các khu vực này đã tăng lần lượt 15% và 55% trong năm 2022. Theo tổ chức này, các giao dịch mua mới trên thị trường toàn cầu dự kiến sẽ tăng tốc vào cuối năm nay, sau khi bán được hơn 2,3 triệu chiếc trong quý đầu tiên của năm 2023. IEA dự báo tỷ lệ trung bình của EV trong tổng doanh số bán hàng trên khắp Trung Quốc, EU và Mỹ sẽ tăng lên khoảng 60% vào năm 2030.
Tại Nhật Bản, nơi tốc độ tăng trưởng doanh số bán xe EV thấp hơn các thị trường khác, thị phần xe EV trong nước ở mức 3% trong năm 2022, tăng so với mức 1% trong năm 2021.
IEA cho biết những rủi ro mà có thể làm giảm tăng trưởng doanh số bán EV trong năm nay là nền kinh tế toàn cầu trì trệ và việc loại bỏ trợ cấp cho các phương tiện năng lượng mới ở Trung Quốc.
Xu hướng lan rộng
Cuối tháng 4/2023, người phát ngôn Chính phủ Thái Lan Anucha Burapachaisri cho biết, tổng số xe EV được đăng ký tại nước này tính đến hết tháng Ba đã tăng lên 61.594 đơn vị, nhờ các chính sách trợ cấp và ưu đãi của chính phủ đối với dòng xe thân thiện môi trường.
Dẫn số liệu của Cục Đường bộ thuộc Bộ Giao thông vận tải, ông Anucha cho hay số lượng đăng ký xe điện riêng trong tháng 3 đã tăng lên 8.522 chiếc, gần gấp đôi so với con số 4.543 của tháng Một. Hầu hết xe điện được đăng ký trong tháng 3 là ô tô dưới 7 chỗ ngồi (6.205 chiếc), tiếp theo là xe máy (2.263 chiếc).
Theo ông Anucha, sự gia tăng này là nhờ các ưu đãi của chính phủ dành cho người mua xe điện, cũng như các biện pháp giúp các nhà sản xuất xe điện thâm nhập thị trường Thái Lan. Người mua xe điện 4 bánh được giảm giá từ 70.000 đến 150.000 baht, tùy thuộc vào kích thước pin. Trong khi đó, người mua xe máy điện có thể được hỗ trợ 18.000 baht.
Theo dữ liệu do Hiệp hội ôtô Australia (AAA) công bố ngày 20/4, doanh số bán xe điện ở Australia lần đầu tiên vượt qua doanh số bán xe thông thường chạy bằng động cơ hybrid ("lai" xăng và điện). Số liệu trên được đưa ra một ngày sau khi Chính phủ Australia công bố chiến lược quốc gia đầu tiên về xe điện, trong đó hướng đến các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu mới mang tính bước ngoặt.
Trong khi đó, Chỉ số xe điện (Electric Vehicle Index) của AAA cho thấy doanh số xe điện ở tất cả các phân khúc đã tăng 49,4%, từ 11.639 xe trong quý IV/2022 lên 17.396 xe trong quý I/2023 - lần đầu tiên vượt qua doanh số bán xe thông thường chạy bằng động cơ hybrid ("lai" xăng và điện) là 16.101 xe.
Dữ liệu cũng cho thấy doanh số bán xe điện "cỡ trung" ở Australia từ tháng 1-3/2023 là 7.866 xe, tương đương 58,3% doanh số tất cả các xe "cỡ trung" ở nước này. Mặc dù vậy, xe hơi sử dụng động cơ đốt trong vẫn "thống trị" doanh số bán xe hạng nhẹ ở tất cả các phân khúc.
Giám đốc điều hành của AAA, ông Michael Bradley, cho rằng "thị trường xe điện ở Australia đã bắt đầu có sự thay đổi". Trong một tuyên bố, ông Bradley kêu gọi các cơ quan chính phủ Australia cùng hợp tác chặt chẽ để tạo điều kiện tốt nhất cho người dân tiếp cận công nghệ ít phát thải, phù hợp với ngân sách của các hộ gia đình và nhu cầu người tiêu dùng.
Cùng ngày, ông Ted O’Brien, Bộ trưởng Biến đổi khí hậu, cho rằng sự lựa chọn thực sự của người tiêu dùng đối với các công nghệ nhiên liệu và phương tiện mới sẽ là "chìa khóa".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!