Được đánh giá là "Thành phố không ngủ", TP Hồ Chí Minh có nhiều sản phẩm du lịch ban đêm đa dạng, phong phú… Phát triển kinh tế đêm cũng là một trong những chiến lược phát triển của thành phố nhằm giữ chân lâu khách lâu hơn, thúc đẩy chi tiêu của khách trong thời gian lưu trú, hướng tới thúc đẩy du lịch tổng thể chung của địa phương.
Đủ nội lực để kinh tế đêm "nở hoa"
Năm 2023, TP Hồ Chí Minh đón gần 5 triệu lượt du khách quốc tế. Nhờ giao thoa văn hóa vùng miền, thành phố có "menu" vui chơi văn hóa, ẩm thực lâu đời, hội tụ nhiều nét tinh hoa của cả 3 miền Bắc - Trung - Nam. Đó là còn chưa kể tới các nền văn hóa từ cộng đồng người nước ngoài sinh sống, làm việc tại đây, cũng góp phần xây dựng và tiếp biến ẩm thực các nước trong "bản đồ ẩm thực" của thành phố. Hiện tại, TP Hồ Chí Minh có gần 40.000 cơ sở dịch vụ ăn uống, nhà hàng có địa chỉ cố định; có không gian ẩm thực, dịch vụ ăn uống như phố đêm Bùi Viện (Quận 1), Vĩnh Khánh (Quận 4), Thảo Điền (TP Thủ Đức)…
Trong khi đó, ở khía cạnh văn hóa về đêm, TP Hồ Chí Minh cũng tổ chức nhiều hoạt động nghệ thuật như không gian sân khấu ca nhạc truyền thống, hệ thống rạp chiếu phim, các hoạt động biểu diễn nghệ thuật ngoài trời trên các tuyến phố đi bộ…
Các dịch vụ vận tải hành khách ngắm thành phố về đêm được triển khai như: Bus 2 tầng Hop on - Hop off xuyên đêm; Bus 2 tầng tuyến sông Sài Gòn (Saigon Water Bus); nhiều hoạt động văn hóa trên dòng kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè… Từ các dịch vụ này, du khách có thể dễ dàng ngắm nhìn thành phố từ góc nhìn trên cao, trên sông Sài Gòn, khám phá nét kiến trúc đặc sắc của những tòa nhà cao tầng xen lẫn những công trình kiến trúc đã tồn tại hàng thế kỷ…
TP Hồ Chí Minh có đầy đủ nội lực để phát triển thành công kinh tế đêm
Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2024, khách quốc tế đến TP Hồ Chí Minh ước đạt hơn 2,2 triệu lượt, tăng gần 32% so cùng kỳ năm 2023. Khách nội địa đạt gần 14 triệu lượt, tăng 1,6% so cùng kỳ năm năm ngoái. Tổng thu du lịch đạt hơn 76.000 tỷ đồng, tăng gần 14% so với cùng kỳ năm trước.
Theo Sở Du lịch TP Hồ Chí Minh, ngành Du lịch thành phố đã đầu tư nhiều vào kinh tế đêm, xác định đây là một giải pháp chiến lược để thúc đẩy toàn ngành, du lịch giải trí - ẩm thực - dịch vụ về đêm là 1 trong 3 nhóm sản phẩm du lịch được chú trọng, góp phần khiến chi tiêu của khách du lịch tăng mạnh vào ban đêm, chiếm 70% tổng chi tiêu khi đặt chân đến "Thành phố không ngủ". Sở cũng nhận định, kinh tế đêm sẽ góp phần phát triển nền kinh tế, tạo công ăn việc làm, thu nhập cho người lao động và tận dụng tối đa các tài nguyên, nguồn lực tại chỗ để thu hút khách du lịch, tạo động lực mới cho sự phát triển xã hội.
Chính vì lẽ đó, để kinh tế đêm "nở hoa", cần cơ chế, chính sách khác biệt, phù hợp với đặc thù loại hình kinh tế đêm, với đặc thù thành phố… từ đó đưa ra phương hướng quản lý đồng bộ, toàn diện cụ thể.
Cần gỡ "rào cản" khi thực hiện mô hình kinh tế đêm
Dù nội lực tiềm năng của TP Hồ Chí Minh là điều đã nhìn thấy rõ, tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn để phát triển mô hình kinh tế đêm.
Theo Sở Du lịch TP Hồ Chí Minh, để làm kinh tế đêm hiệu quả, cần sự vào cuộc, huy động nguồn lực của cả chính quyền thành phố, các sở ban ngành, người dân địa phương và người làm du lịch. Đích đến cuối cùng là sản phẩm du lịch để khai thác được và thu hút du khách.
Trong đó, TP Hồ Chí Minh cần tập trung vào các quy định về khu vực hoạt động; sản phẩm ưu tiên phát triển ban đêm; thời gian hoạt động; giấy phép hoạt động; tiêu chuẩn hoạt động của doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể tham gia kinh tế ban đêm. Đồng thời, thành phố cần phân định rõ trách nhiệm và thẩm quyền giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong quản lý hoạt động kinh tế ban đêm, trên cơ sở tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương trong việc quản lý và phát triển kinh tế ban đêm.
Bên cạnh đó, mỗi quận, huyện cần nghiên cứu và xây dựng mô hình phát triển kinh tế đêm phù hợp với lợi thế, đặc thù, điều kiện thực tế của từng địa bàn, đặc biệt phải phù hợp với khả năng xây dựng cơ sở hạ tầng, nguồn lực đầu tư, khả năng huy động, thu hút đầu tư ở từng địa điểm cụ thể.
Để kinh tế đêm TP Hồ Chí Minh "nở hoa", cần tháo gỡ những vướng mắc tồn đọng; xây dựng cơ chế, chính sách pháp lý phù hợp để thúc đẩy nền kinh tế đêm
Các chuyên gia kinh tế cũng lưu ý rằng, phát triển du lịch gắn với kinh tế đêm cần đảm bảo môi trường về tiếng ồn. Bởi hiện nay, một số dịch vụ vui chơi giải trí ban đêm có âm thanh hoạt động công suất cao, các hoạt động vui chơi, giải trí diễn ra suốt đêm, đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến du khách và người dân địa phương tại các khu vực xung quanh. Đồng thời, thành phố cần chú trọng đảm bảo an ninh trật tự, kinh doanh lành mạnh, không để phát sinh tình trạng chặt chém, ép giá, đe dọa, giữ gìn vệ sinh môi trường, duy trì an toàn giao thông, an ninh - trật tự xã hội…
Có thể thấy, dù hiện tại kinh tế đêm là mảnh đất "màu mỡ" nhưng các doanh nghiệp du lịch chưa sẵn sàng đầu tư thiết kế thêm các sản phẩm khai thác tối đa tiềm năng này. Ví dụ như tổ chức tour khám phá TP Hồ Chí Minh ban đêm bằng vespa, xe máy, xích lô… hay một chương trình nghệ thuật, trình diễn thực cảnh của riêng thành phố, mang đậm bản sắc thành phố, đều đặn, liên tục… hứa hẹn sẽ trở thành sản phẩm ăn khách, kết nối khai thác chuỗi hoạt động tham quan, mua sắm, ăn uống, thưởng thức… nhưng đến nay vẫn chưa có.
Ngoài ra, lợi thế rất lớn của TP Hồ Chí Minh là sông Sài Gòn, đây là điểm nhấn của hoạt động du lịch đêm với các dịch vụ ăn tối trên sông, trên các du thuyền hoặc loại hình tàu ngủ đêm trên sông sẽ thu hút lượng khách nhiều hơn. Tuy nhiên, một số quy định về bến bãi, cầu tàu, khu vực neo đậu, chi phí vận hành… đang ảnh hưởng đến việc khuyến khích đầu tư và phát triển loại hình dịch vụ này.
Theo các chuyên gia, thành phố cần thu hút và lựa chọn các doanh nghiệp uy tín, giàu kinh nghiệm trong việc tham gia phát triển kinh tế ban đêm lành mạnh, mang đậm bản sắc văn hóa địa phương, tăng trải nghiệm cho du khách. Bên cạnh đó, để khai thác tối đa tiềm năng kinh tế đêm, thành phố hay lớn hơn là Chính phủ cần có quan điểm định hướng rõ ràng về xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý điều chỉnh hoạt động kinh tế ban đêm. Cơ chế chính sách phát triển, quản lý kinh tế đêm cần phải được xây dựng trên cơ sở làm rõ hiện trạng, nguyên nhân, những trở ngại và thuận lợi. Cơ chế không nhất thiết phải theo hướng hỗ trợ, ưu đãi về mặt tài chính, mà cần ổn định, phù hợp, nới lỏng hơn để khuyến khích cá nhân, doanh nghiệp cùng tham gia đầu tư phát triển.
Chỉ khi được thực hiện đồng bộ, nhất quán, có quy định cụ thể, rõ ràng, kinh tế đêm ở TP Hồ Chí Minh mới có thể thật sự "nở hoa".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!