Nhiều địa phương triển khai du lịch đêm
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Đề án "một số mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm nhằm thúc đẩy các dịch vụ về đêm, đa dạng hóa sản phẩm du lịch Việt Nam". Theo đề án, sản phẩm du lịch đêm sẽ được phát triển đồng bộ tại các trung tâm du lịch tập trung đông du khách, từ đó hình thành thương hiệu sản phẩm du lịch đêm của Việt Nam. Mỗi tỉnh, thành: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Hội An (Quảng Nam), Đà Lạt (Lâm Đồng), Cần Thơ, Phú Quốc, TP Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ phấn đấu có ít nhất một mô hình về phát triển sản phẩm du lịch đêm đến năm 2025. Khách du lịch dự kiến sẽ nghỉ ít nhất 1 đêm tại các địa phương triển khai dự án. Thực tế đã có nhiều địa phương đã từng bước triển khai và cho thấy những thành công của mô hình sản phẩm du lịch đêm này.
Tại thành phố Đà Nẵng, năm 2022, thành phố đã tổ chức thí điểm chương trình "Đà Nẵng về đêm". Giai đọan 3 từ năm 2025 trở đi sẽ tăng tốc hoàn thành và phát huy hiệu quả các dự án, các tổ hợp giải trí ban đêm. Tỉnh Khánh Hòa cũng vừa phê duyệt đề án phát triển kinh tế đêm đến năm 2030, trong đó hướng đến tổ chức hoạt động văn hóa vui chơi giải trí tại các bãi biển, đề án khuyến khích phát triển tập trung vào các khu vực mang tính biểu tượng.
Phú Quốc, Kiên Giang cũng đã hình thành những quần thể nghỉ dưỡng - giải trí "không ngủ" có đầy đủ dịch vụ tổng hợp khép kín chất lượng cao. Riêng tại Thủ đô Hà Nội, các sản phẩm du lịch đêm cũng tạo được dấn ấn riêng, được đông đảo du khách biết tới và yêu thích như: tour đêm ở nhà tù Hỏa Lò, tour "Giải mã Hoàng thành Thăng Long", vở diễn thực cảnh "Tinh hoa Bắc Bộ"…
Du lịch đêm lúng túng trong việc tìm dấu ấn riêng
Các hoạt động du lịch ban đêm dù ở bất kỳ địa phương nào thì mục đích cũng rất rõ ràng là làm đa dạng trải nghiệm của du khách từ đó góp phần khuyến khích du khách ở lại lâu hơn và tất nhiên sẽ chi tiêu nhiều hơn. Nhưng để làm được điều này và xa hơn là "hình thành thương hiệu sản phẩm du lịch đêm của Việt Nam" như trong Đề án của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhắc tới thì điều tiên quyết là các sản phẩm dịch vụ du lịch đêm của những vùng miền khác nhau phải đảm bảo "tính địa phương" độc đáo của mình.
Với du khách, để kéo nhau đến một khu phố đêm, đôi khi chỉ là trò chơi điền vào chỗ trống trong lời mời gọi nhau như: "Này, đến khu phố đêm kia đi, ở đó có … hay lắm". Nhiệm vụ của những người làm du lịch là phải điều vào dấu ba chấm kia một vài nét ấn tượng độc đáo khó quên nhưng trên thực tế, đôi khi nhiệm vụ này cũng kéo theo nhiều lúng túng.
Cách đây 5 năm, phố đi bộ Trịnh Công Sơn ra đời và được kỳ vọng sẽ trở thành mộit không gian văn hóa đặc sắc vào mỗi cuối tuần. Thế nhưng giờ đây, vắng người đi bộ lại là điều dễ thấy, một phần lý do cũng bởi có một con đường trong khu vực đang được cải tạo nên phố đi bộ này bắt buộc phải mở cửa cho các phương tiện đi lại kể cả ngày cuối tuần. Tuy vậy, lý do chính dẫn đến sự vắng vẻ này vẫn là cách thức hoạt động và sức thu hút còn hạn chế.
Bà Bùi Thị Lan Phương - Phó Chủ tịch UBND quận Tây Hồ, Hà Nội - cho biết: "Hiện nay chúng tôi đang xây dựng để trở thành không gian văn hóa sáng tạo. Mỗi người dân đến đây sẽ tự biểu diễn, tự thưởng thức. Những ca sĩ, diễn viên, người nổi tiếng đang sinh sống trên địa bàn có thể là nhân tố để cùng với phường xây dựng chương trình nghệ thuật. Phố Vũ Tuấn Chiêu vừa có hàng cây giáng hương được đầu tư trồng mới. Hệ thống ánh sáng, âm thanh và những sân khấu nhỏ, những điểm checkin cho giới trẻ cũng sẽ được đầu tư vào nơi đây để hy vọng thu hút được các bạn trẻ không những quận Tây Hồ mà của cả thành phố Hà Nội".
Hướng đi mới, cách làm mới, sau 5 năm hoạt động, phố đi bộ Trịnh Công Sơn vẫn đang trên hành trình hoàn thiện để trở thành trung tâm dịch vụ - du lịch, văn hóa của Thủ đô.
Hướng đi cho phát triển du lịch đêm
Những dịch vụ ban đêm tại Hà Nội vẫn chưa thực sự đa dạng, chủ yếu là ăn uống, các hoạt động văn hóa nghệ thuật còn chưa nhiều, chưa có sự kết nối các dịch vụ để tạo ra các chương trình hấp dẫn du khách. Đây cũng là nhận định chung tại buổi Tọa đàm "Phát triển sản phẩm du lịch đêm Hà Nội" do Sở Du lịch Hà Nội tổ chức ngày 2/8.
Tại buổi toạ đàm, sau những hiến kế của các chuyên gia, Sở Du lịch Hà Nội cũng cho biết đơn vị đang xây dựng dự thảo Kế hoạch tổ chức chuỗi hoạt động phát triển sản phẩm du lịch đêm Hà Nội, trong đó có những điểm nhấn như: sản phẩm "Đêm Hà Nội - Điểm chạm của những cảm xúc" hay tổ chức cuộc thi review online "Đêm Hà Nội chào đón bạn"…
Một chiến lược có tính toán quy hoạch bài bản rõ ràng là điều hết sức cần thiết bởi nếu nơi nào cũng karaoke, quán bar, chợ đêm, phố ẩm thực... thì sau một thời gian du khách sẽ không còn mặn mà tới, các doanh nghiệp cũng không còn mặn mà đầu tư.
Thái Lan, Trung Quốc thúc đẩy kinh tế đêm
Với các nước trên thế giới, du lịch đêm thực sự là một phần quan trọng của ngành du lịch. Năm 2019, tại Pháp, du lịch đêm đã tạo ra 157 tỉ USD - chiếm khoảng 20% tổng giá trị ngành du lịch. Tại Thái Lan, du lịch đêm đã đóng góp khoảng 63 tỉ USD, chiếm khoảng 11% tổng giá trị ngành du lịch; ở Malaysia là khoảng 20 tỉ USD, chiếm khoảng 20% tổng giá trị ngành du lịch.
Những con số trên khiến chúng ta có thêm động lực trong việc phát triển du lịch đêm. Với những tiềm năng vốn có, Việt Nam chắc chắn có nhiều cách để tạo dấu ấn trong lĩnh vực này.
Được mệnh danh là "Thủ đô tiệc tùng" của châu Á, nền kinh tế giải trí về đêm của Thái Lan trị giá khoảng 5,5 tỉ USD. Bộ Du lịch và Thể thao Thái Lan đang xem xét kéo dài thời gian hoạt động tại các hộp đêm ở một số khu vực từ 2h - 4h sáng, ước tính hoạt động này sẽ giúp tăng 25% chi tiêu hàng ngày của du khách.
Bên cạnh các loại hình về đêm truyền thống như các câu lạc bộ đêm, các chợ ẩm thực về đêm, trong những năm gần đây, thành phố Bangkok còn nỗ lực phát triển những chương trình mới về đêm với sự kết hợp giữa hoạt động bán lẻ với văn hoá, sáng tạo, mở rộng các không gian sống hướng về đêm dành cho cộng đồng địa phương như thư viện thành phố Bangkok mở cửa 24/24.
Còn tại Trung Quốc, đầu năm 2019, Bắc Kinh so với các thành phố ở phía Nam và phía Đông Trung Quốc là nơi có ít địa điểm mua sắm, giải trí vào ban đêm vì đa phần dừng hoạt động sau 22h. Nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, thành phố này đã đi đầu trong việc "thắp sáng" kinh tế đêm nhờ vào nhiều biện pháp như tối ưu hóa các dịch vụ giao thông công cộng, quảng bá các nhà hàng đêm, ủng hộ việc kéo dài thời gian kinh doanh... Hàng loạt biện pháp đã được lãnh đạo thành phố này quyết liệt triển khai để kéo dài thời gian không ngủ của cả du khách và người dân.
Hay như khu chợ đêm ở tổ hợp 798 Quận Triều Dương, hàng loạt quầy hàng bán đồ trang trí thủ công hoặc đồ ăn nhẹ đã trở thành điểm nhấn.
Trong những năm gần đây, nhiều địa phương khác của Trung Quốc cũng có kế hoạch đẩy mạnh kinh tế đêm như Thượng Hải xây dựng một số khu vực giải trí từ 19h đến 6h sáng hôm sau, Thạch Gia Trang - thủ phủ của tỉnh Hà Bắc - giảm giá điện cho các cửa hàng hoạt động muộn hơn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!