Bảo hiểm là câu chuyện được nhiều người nhắc đến trong năm vừa qua. Nhiều người phản ánh đã bị chèo kéo mua bảo hiểm qua ngân hàng hay không được tư vấn rõ ràng trong quá trình tham gia bảo hiểm.
Chính vì vậy, trong suốt 10 năm qua, doanh thu thị trường bảo hiểm nhân thọ tăng trưởng trung bình trên 23%/năm. Tuy nhiên 11 tháng năm nay, con số này đã giảm khoảng 12,5% so với cùng kỳ.
Vốn được ví như "chiếc khiên" bảo vệ khách hàng khỏi những sự cố trong cuộc sống, nhưng không ít trường hợp lại đẩy người được bảo hiểm vào những rủi ro. Tuy nhiên, Thông tư 67 hướng dẫn Luật Kinh doanh bảo hiểm mới ra đời đã bổ sung nhiều quy định mới để nâng cao chất lượng hoạt động đại lý, đặc biệt là các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Cách đây 1 năm, để có vốn mở rộng sản xuất kinh doanh, anh Bình (quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội) đã vay ngân hàng hơn 1 tỷ đồng. Thời điểm đó, dù đã có 2 hợp đồng bảo hiểm nhân thọ khác, anh vẫn được nhân viên ngân hàng yêu cầu mua một loại bảo hiểm, có tên là "phí bảo hiểm khoản vay" với giá trị hơn 20 triệu đồng.
Bảo hiểm là câu chuyện được nhiều người nhắc đến trong năm vừa qua. (Ảnh: Báo Đầu tư)
"Bạn bên ngân hàng nói là có nhiều khoản vay, thì phải mua bảo hiểm. Người ta bảo giá bao thì mình để bạn ngân hàng làm việc hết. Lúc đầu mình nói có 2 bảo hiểm, anh không mua nữa, nhưng người ta bảo phải mua thì mới được giải ngân", anh Nguyễn Thanh Bình, quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội, chia sẻ.
Câu chuyện của anh Bình có lẽ không xa lạ với những ai đi vay ngân hàng thời gian vừa qua. Thông tư 67 được kỳ vọng như một tấm lá chắn, bảo vệ quyền lợi của khách hàng với nhiều quy định rõ ràng như: nhân viên ngân hàng không được bán bảo hiểm, phải có quầy giao dịch riêng để tư vấn, bán bảo hiểm tại chi nhánh ngân hàng và đặc biệt là ghi âm quá trình tư vấn một số loại bảo hiểm phức tạp.
"Đây sẽ là một chứng cứ rất tố trong trường hợp phát sinh tranh chấp. Đây là căn cứ chính để xác định tư vấn viên của đại lý bảo hiểm có tư vấn đúng theo chính sách của công ty bảo hiểm hay không, có nội dung nào lừa dối khách hàng hay không. Một điểm rất rõ nữa là quy định nhân viên tín dụng không được phép tư vấn cho khách về sản phẩm bảo hiểm. Đương nhiên, khách hàng sẽ không bị vướng vào chuyện thông tin không minh bạch", ông Nguyễn Xuân Anh, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Luật sư Việt Nam, cho biết.
Đặt bút ký vào hợp đồng bảo hiểm liên kết đầu tư, dù giá trị không nhiều, anh Thắng (quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội) cũng kỳ vọng, nó là một kênh sinh lời an toàn. Tuy nhiên khi hỏi ngược lại tư vấn viên thông tin cơ bản, anh lại không nhận được câu trả lời mong muốn.
"Mình hỏi một số vấn đề mà mình cũng biết kha khá thông tin, mình đã tìm hiểu, nhưng các bạn tư vấn chưa hiểu, bản thân các bạn ấy chưa hiểu rõ thông tin về sản phẩm mà các bạn đang tư vấn. Ví dụ quỹ đầu tư gồm những mã cổ phiếu ngành nào, tiềm năng tăng trưởng, hoặc dự phóng lợi nhuận của các quỹ đầu tư đấy", anh Lê Bảo Thắng, quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội, cho hay.
Vấn đề này sẽ được giải quyết, khi Thông tư 67 yêu cầu nhân viên kinh doanh bảo hiểm phải cung cấp đầy đủ, chính xác cho bên mua các thông tin về sản phẩm bảo hiểm trong quá trình tư vấn. Những khách hàng như anh Thắng kỳ vọng, quy định mới sẽ giúp thị trường rạch ròi, minh bạch, bởi giá trị của những chiếc hợp đồng bảo hiểm không chỉ nằm ở con số.
Tăng chế tài, xử lý nghiêm sai phạm kinh doanh bảo hiểm
Trên thực tế, việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm đã được quy định khá rõ trong các Nghị định 98/2013, Nghị định 48/2018 hay gần đây nhất là Nghị định 102/2021.
Tuy nhiên, trước sự phát triển nhanh của thị trường, Bộ Tài chính đang xây dựng nghị định sửa đổi, bổ sung các nghị định trên theo hướng tăng mức xử phạt bằng tiền, một số hành vi sửa đổi từ phạt cảnh cáo thành phạt tiền để tăng mức răn đe.
Theo các chuyên gia, hiện nay, chế tài xử phạt với những hành vi lừa dối khách hàng nói chung đã được quy định rõ ràng trong Bộ luật Hình sự và các nghị định khác. Vấn đề nằm ở khâu thực hiện.
"Theo Nghị định 98 sửa đổi Nghi định 48/2018 của Chính phủ, phạt 40 - 50 triệu với hành vi ép buộc, lừa dối khách hàng. Như vậy, chúng ta chỉ cần làm nghiêm các quy định hiện hành là đủ tính chất răn đe", ông Nguyễn Xuân Anh, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Luật sư Việt Nam, nhận định.
Tuy nhiên, dưới góc độ của anh Tùng, người có hơn 5 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, có không ít tư vấn viên chèo kéo khách hàng, tư vấn sai lệch hoàn toàn bản chất sản phẩm, ví dụ từ hợp đồng bảo hiểm thành sản phẩm đầu tư, tiết kiệm, do đó cần có chế tài thích đáng.
"Nngười tư vấn cần phải chịu một hình phạt, trách nhiệm với hợp đồng bảo hiểm dựa trên rủi ro mà họ mang lại cho khách hàng. Đối với doanh nghiệp có sai phạm thì phải xử phạt luôn bằng hình thức thu hồi lại code, đưa vào danh sách theo dõi của Bộ Tài chính để không được hoạt động trong lĩnh vực này", ông Nguyễn Thanh Tùng, Giám đốc phát triển kinh doanh Nest by AIA, nêu quan điểm .
Thông tư 67 cũng đã bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp bảo hiểm tham gia vào quá trình kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm đối với chất lượng của nhân viên trong tổ chức đại lý. Tuy nhiên giới chuyên gia cho rằng cần sự vào cuộc sâu hơn nữa của các cơ quan chức năng.
"Quan trọng là phải tăng cường kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước, ví dụ như Cục Giám sát bảo hiểm, Ngân hàng Nhà nước và trong chính doanh nghiệp bảo hiểm", ông Nguyễn Đức Ngọc, giảng viên Trường Đại học Luật Hà Nội, nói.
Bộ Tài chính cho biết, dự thảo sửa đổi các quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm đã hoàn thiện đến những khâu cuối cùng và sẽ sớm được ban hành, nhằm đảm bảo tính nghiêm minh, răn đe trên thị trường.
Để thị trường bảo hiểm hoạt động lành mạnh, bền vững, cần sự chung tay phối hợp của chiếc kiềng 3 chân này: một hành lang pháp lý chặt chẽ, khách quan từ các cơ quan chức năng, sự nỗ lực thay đổi của doanh nghiệp bảo hiểm và ngân hàng, sự ủng hộ, tin tưởng cũng như trách nhiệm của người tham gia trước khi giao kết hợp đồng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!