Sáng 22/5, thẩm tra báo cáo tình hình kinh tế - xã hội năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh dù đối diện với nhiều khó khăn, thách thức trong và ngoài nước song Chính phủ đã có những quyết sách đúng đắn, kịp thời, giúp kinh tế nước ta đã phục hồi nhanh, đạt được những kết quả khá toàn diện, tích cực trên nhiều lĩnh vực.
"GDP tăng trưởng 8,02%, mức cao nhất trong hơn 10 năm qua. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng CPI bình quân tăng 3,15%, các cân đối lớn của nền kinh tế nhìn chung được bảo đảm…", báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Kinh tế cho biết.
Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh
Tuy nhiên, Uỷ ban Kinh tế cũng đã chỉ ra nhiều hạn chế, tồn tại cần khắc phục. Theo đó năm 2022, có 2/15 chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội không đạt mục tiêu.
Thu ngân sách nhà nước vượt 28,6% so với dự toán, phản ánh dự toán quá thấp, làm bó hẹp không gian tài khóa. Theo Uỷ ban Kinh tế, đây là vấn đề tồn tại trong nhiều năm nhưng chưa được khắc phục. Cũng theo Uỷ ban Kinh tế, việc quá chú trọng kiểm soát lạm phát cũng là nguyên nhân khiến lãi suất cao trong bối cảnh doanh nghiệp khó khăn, Cùng với đó việc điều chỉnh chỉ tiêu tín dụng được thực hiện quá chậm…
"Nền kinh tế trong tình trạng thiếu thanh khoản trong khi số vốn đầu tư công chậm giải ngân tồn đọng gửi tại Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng thương mại và tổng phương tiện thanh toán chỉ tăng thấp, lạm phát thấp, lãi suất cao là những nghịch lý, thể hiện sự bất cập trong công tác điều hành chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ", báo của Uỷ ban Kinh tế nêu.
Nhiều doanh nghiệp phải bán bán cổ phần với mức giá rất thấp
Trong những tháng đầu năm 2023, báo cáo của Uỷ ban Kinh tế đánh giá tăng trưởng GDP quý I đạt 3,32%, mức rất thấp trong điều kiện nền kinh tế đã mở cửa sau khi kiểm soát dịch Covid-19 và trên nền thấp của cùng kỳ năm trước cho thấy việc hoàn thành mục tiêu tăng trưởng cả năm (6,5%) là rất khó khăn.
Tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động giảm 2% so với cùng kỳ năm trước trong khi số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng 25% và xu hướng này có thể diễn biến phức tạp hơn trong thời gian tới.
"Nhiều doanh nghiệp đối diện áp lực trả nợ lớn nên phải chuyển nhượng doanh nghiệp, bán cổ phần với mức giá rất thấp, trong nhiều trường hợp bán cho các đối tác nước ngoài. Số lượng doanh nghiệp thiếu đơn hàng diễn ra phổ biến", Uỷ ban Kinh tế nhấn mạnh.
Theo báo cáo của Uỷ ban Kinh tế, nhiều doanh nghiệp đối diện áp lực trả nợ lớn nên phải chuyển nhượng doanh nghiệp, bán cổ phần với mức giá rất thấp (Ảnh minh hoạ)
Ngoài ra theo Uỷ ban Kinh tế, mặt bằng lãi suất cho vay bình quân vẫn ở mức cao (khoảng 9,3%/năm) và tín dụng tăng trưởng đến cuối tháng 4 tăng thấp 2,75% so với đầu năm. Điều này cho thấy những khó khăn trong khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp và nền kinh tế.
"Thị trường, doanh nghiệp bất động sản tiếp tục đối mặt với rất nhiều khó khăn về thanh khoản, dòng tiền, nhiều doanh nghiệp chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu, đặc biệt trong bối cảnh áp lực đáo hạn và trả nợ trái phiếu doanh nghiệp năm 2023 lớn", Uỷ ban Kinh tế nêu.
Uỷ ban Kinh tế đánh giá nhiều doanh nghiệp đang gặp rất nhiều khó khăn, dừng hoạt động, đóng cửa sau khi các quy định mới về tiêu chuẩn, tiêu chí phòng cháy, chữa cháy được ban hành và có hiệu lực. Tình trạng ùn tắc đăng kiểm phương tiện giao thông; thị trường xăng dầu đôi lúc còn điều hành, phối hợp chưa kịp thời, việc sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu có những bất cập.
Việc tăng giá điện gần đây cũng gây khó khăn cho đời sống người dân và hoạt động doanh nghiệp trong khi cơ cấu giá mua - bán điện bất hợp lý là vấn đề tồn tại từ lâu nhưng chưa được giải quyết.
Đề nghị rà soát, sửa đổi cơ chế giá điện
Trước các vấn đề trên, Uỷ ban Kinh tế đề nghị Chính phủ tăng tính tự chủ của nền kinh tế trên cơ sở lành mạnh hoá, giữ vững sự phát triển ổn định, an toàn của hệ thống các tổ chức tín dụng, thị trường tiền tệ, thị trường bất động sản, thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp.
Uỷ ban Kinh tế cũng đề nghị nghiên cứu phương án điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh đối với thuế thu nhập cá nhân, giảm thuế giá trị gia tăng nhưng bảo đảm cân đối ngân sách và bội chi ngân sách năm 2023 không vượt mức Quốc hội cho phép và linh hoạt trong điều chỉnh thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu.
Cùng với đó là thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, đồng thời tăng cường quản lý, giám sát các thị trường tiền tệ, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản.
"Kiểm soát chặt chẽ việc cấp tín dụng sử dụng vốn, nhất là các doanh nghiệp, tập đoàn, dự án sân sau; bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư theo quy định của pháp luật", Uỷ ban Kinh tế đề nghị.
Xử lý những bất cập trong việc tư vấn đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, môi giới, tư vấn phát hành, hỗ trợ, cam kết mua lại trái phiếu và định hướng người đến gửi tiền chuyển sang mua trái phiếu doanh nghiệp, bán chéo bảo hiểm khi xét duyệt hồ sơ vay vốn.
Uỷ ban Kinh tế đề nghị rà soát, sửa đổi cơ chế giá điện
Uỷ ban Kinh tế cũng đề nghị đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính. Tháo gỡ ngay các khó khăn, vướng mắc đối với các quy định về phòng cháy, chữa cháy, tiếp tục giải quyết dứt điểm vấn đề kiểm định xe cơ giới…
Ngoài ra là khẩn trương rà soát, sửa đổi những bất cập trong quy định về kinh doanh xăng dầu. Rà soát, sửa đổi cơ chế giá điện cho phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới...
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!