Cuộc khủng hoảng năng lượng do xung đột Nga - Ukraine đã ảnh hưởng lớn đến các nền kinh tế ở châu Âu, khiến giá điện tăng cao. Trong khi các nền kinh tế ở Tây Bắc Âu đã dần thích nghi được với những thay đổi này, nhờ vào các nguồn điện tái tạo và hệ thống kết nối cho phép chia sẻ điện giữa các quốc gia, khu vực Đông Nam Âu lại gặp nhiều khó khăn hơn, do hệ thống điện yếu và bị chia cắt. Điều này đang đặt ra những thách thức lớn cho các nền kinh tế trong khu vực.
Mỗi tháng, ông Kapetanakis - chủ một nhà hàng ở Athens, Hy Lạp, phải trả từ 3.000 đến 3.800 Euro tiền điện, tăng 40% so với hồi năm 2022 - trước khi khủng hoảng năng lượng xảy ra. Với việc tiền điện chiếm 15% doanh thu hàng tháng thay vì 3% như trước đây, lợi nhuận từ nhà hàng của ông đã giảm đi đáng kể.
Ông Christos Kapetanakis - Chủ nhà hàng tại Hy Lạp cho biết: "Ngày nay, tiền điện về cơ bản là khoản tiền thuê nhà thứ hai. Dù tiền thuê nhà có thể đã rất cao, nhưng có những lúc hóa đơn tiền điện thậm chí còn cao hơn".
ông nhân làm việc tại trạm nén khí đốt Bulgartransgaz ở Ihtiman, Bulgaria - Ảnh: AFP/TTXVN
Không chỉ Hy Lạp, nhiều nền kinh tế khác tại khu vực Đông Nam châu Âu cũng phải đối mặt với tình trạng giá điện tăng cao. Hồi tháng 8 năm ngoái, giá điện bán buôn tại Hy Lạp và Italy cao gấp 12 lần so với các nước Bắc Âu, bất chấp các nỗ lực hỗ trợ của Chính phủ. Các nước tại khu vực Balkan như Bosnia, Albania hay Croatia đã không ít lần rơi vào tình trạng mất điện do lưới điện quá tải.
Ông Henning Gloystein - Giám đốc Năng lượng, Khí hậu và Tài nguyên, Eurasia Group chia sẻ: "Khu vực Đông Nam Âu và Balkan đang thiếu sự kết nối trong lưới điện. Bất cứ khi nào thiếu điện và sản lượng điện tái tạo thấp, họ sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc nhập khẩu đủ nguồn cung năng lượng cần thiết. Nếu thiếu đầu tư, giá điện vẫn sẽ ở mức cao".
Hiện các quốc gia trong khu vực đang cố gắng đầu tư phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, điện hạt nhân, đồng thời thúc đẩy sự kết nối giữa các thị trường điện, bao gồm kế hoạch nâng cấp đường dây truyền tải điện giữa Hy Lạp, Italia, Albania và Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2031 với chi phí khoảng 750 triệu Euro.
Ông Aristotelis Aivaliotis - Tổng thư ký Bộ Năng lượng Hy Lạp nhận định: "Giải pháp duy nhất để giải quyết vấn đề năng lượng ở Balkan là có nhiều kết nối hơn. Tất nhiên, điều này cần thời gian. Khi chúng ta quyết định xây dựng một kết nối mới giữa các nước, có thể mất tới 10 năm để hoàn thành".
Việc nâng cấp hệ thống truyền tải điện hay phát triển các nguồn năng lượng tái tạo sẽ đòi hỏi những nguồn đầu tư lớn đối với quy mô kinh tế của các nước Đông Nam Âu. Tuy nhiên, điều này rất cần thiết, trong bối cảnh giá điện ở mức cao đang tác động tiêu cực đến mức tiêu dùng của hộ gia đình và cơ cấu chi phí của các ngành công nghiệp, hàng không, vận tải…, từ đó làm giảm sức cạnh tranh của các nền kinh tế.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!