Phát triển thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả và bền vững

Tạo điều kiện để doanh nghiệp khai thác thị trường vốn

Ngày 22/4, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì ''Hội nghị phát triển thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế''.

Một thông điệp xuyên suốt được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh đó là tạo mọi thuận lợi cho các đối tượng tham gia thị trường vốn có hoạt động lành mạnh, hiệu quả, tuân thủ quy định của pháp luật.

Thực tế cho thấy, thị trường vốn là kênh huy động hiệu quả của nhiều doanh nghiệp trong gần 30 năm qua, là đòn bẩy đắc lực để nhiều doanh nghiệp có bước phát triển vượt bậc, đồng hành cùng sự tăng trưởng của nền kinh tế.

Thị trường vốn để phục vụ những doanh nghiệp làm ăn chân chính, minh bạch và đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Ảnh minh họa.

Cách đây 26 năm, công ty cổ phần cơ điện lạnh Ree lần đầu tiên huy động trái phiếu chuyển đổi, dù lúc đó chưa có luật quy định về việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra quốc tế. Bộ Tài chính đã chấp thuận đây như một trường hợp thí điểm. Nhờ đó, doanh nghiệp đã kêu gọi thành công được 5 triệu USD, với lãi suất 4%/năm. Tới nay, doanh nghiệp tiếp tục tăng trưởng và huy động thêm được hàng nghìn tỷ đồng từ thị trường vốn.

Đại diện Vietcombank cũng cho biết, danh mục đầu tư trái phiếu doanh nghiệp luôn được kiểm soát hài hòa ở mức chỉ tương đương khoảng 1% tổng dư nợ cho vay. Với sự kiểm soát chặt chẽ, danh mục này đều được xếp loại nợ nhóm 1 và doanh nghiệp phát hành cũng đều kinh doanh hiệu quả và thanh toán đúng hạn.

"Việc đầu tư, quản trị trái phiếu doanh nghiệp của Vietcombank tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật, được quản trị với cùng chuẩn mực như hoạt động cho vay, nhằm kiểm soát dòng tiền và mục đích sử dụng vốn", ông Phạm Quang Dũng - Chủ tịch Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) cho biết.

Cũng trong 5 tuần gần đây, nhà đầu tư nước ngoài đã mua ròng cổ phiếu, chứng chỉ quỹ với giá trị 3.589 tỷ đồng, thể hiện sự tin tưởng vào thị trường chứng khoán Việt Nam.

Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý theo thực tiễn phát triển của thị trường vốn

Thị trường vốn để phục vụ những doanh nghiệp làm ăn chân chính, minh bạch và đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên, thời gian qua vẫn tồn tại các hiện tượng thao túng giá, làm giá. Cá biệt, đã có tổ chức, cá nhân vi phạm nghiêm trọng phải xử lý như lời của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nói không thể để những "con sâu làm rầu nồi canh", ảnh hưởng đến việc huy động vốn trung và dài hạn trên thị trường, ảnh hưởng đến niềm tin đầu tư cả trong và ngoài nước, ảnh hưởng đến cả nền kinh tế.

Song song với xử lý vi phạm, trong thời gian tới, Bộ Tài chính cho biết, các cơ quan quản lý sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ để hoàn thiện các khuôn khổ pháp lý theo thực tiễn phát triển của thị trường vốn.

Ông Hồ Đức Phớc - Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết: "Bộ Tài chính sẽ khẩn trương trình Chính phủ sửa đổi quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại Nghị định số 153 theo hướng siết chặt hợp lý, quản lý chặt chẽ các công ty chứng khoán tư vấn phát hành, các doanh nghiệp yếu kém không được phát hành; thu hẹp lại mục tiêu huy động trái phiếu chỉ phục vụ đầu tư triển khai dự án; doanh nghiệp sau khi phát hành phải thông báo ngay cho Sở Giao dịch chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và thường xuyên có công bố thông tin về việc sử dụng tiền từ huy động trái phiếu".

Bộ Tài chính cũng sẽ nghiên cứu, kiến nghị Chính phủ để trình Quốc hội rà soát tổng thể các quy định tại Luật Chứng khoán bao gồm phạm vi phát hành ra công chúng, phát hành riêng lẻ, khái nhiệm nhà đầu tư chuyên nghiệp và các quy định về xử lý vi phạm.

"Thị trường vốn có sự phát triển tích cực nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức cần được giải quyết để phát triển bền vững. Theo đó, thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành để thúc đẩy thị trường lành mạnh, minh bạch, hiệu quả", bà Nguyễn Thị Hồng - Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho hay.

Khuyến nghị phát triển thị trường vốn

Có một thực tế là hệ thống ngân hàng chủ yếu huy động tiền gửi ngắn hạn của người dân nhưng vẫn phải dành một phần để cho vay trung và dài hạn. Nếu tỷ lệ này vượt quá mức kiểm soát thì có thể tiềm ẩn rủi ro. Tính ra có tới 82% tổng huy động vốn của ngân hàng là vốn ngắn hạn.

Trong khi đó, một kênh dẫn vốn trung và dài hạn như thị trường trái phiếu lại vẫn còn quá khiêm tốn so với khu vực. Vì thế, cần phải phát triển các kênh vốn trung dài hạn như chứng khoán, trái phiếu như thông lệ quốc tế.

Như hình ảnh được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhắc tới, giống như chiếc đòn gánh - nếu một bên của thị trường tiền tệ và tín dụng gánh quá nặng, còn gánh bên thị trường vốn lại quá yếu, sẽ gây ra mất cân đối cho thị trường tài chính và cả nền kinh tế. Trong hội nghị ngày 22/4 cũng đã ghi nhận nhiều kiến nghị thẳng thắn từ các chuyên gia nhằm xây dựng một cấu trúc thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả, và bền vững.

Ông Andrew Jeffries, Giám đốc Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam cho hay: "Bắt buộc xếp hạng tín nhiệm là yêu cầu đang được thực hiện tại nhiều quốc gia trên thế giới và trong khu vực như Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc, Malaysia. Điều này thúc đẩy tính minh bạch, ổn định của thị trường trái phiếu, giúp nhà đầu tư có thêm công cụ để đánh giá khoản đầu tư thay vì chỉ nhìn vào lãi suất cao. Định hạng tín nhiệm cũng giúp tổ chức phát hành có được niềm tin để huy động vốn với kỳ hạn dài, đỡ tốn chi phí".

"Trong luật chứng khoán lại giao cho công ty chứng khoán là những người bán hàng. Nếu mua ở thị trường sơ cấp sau lại bán cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp để xác nhận việc đó, tôi nghĩ sẽ có xung đột lợi ích vì họ muốn cố gắng bán hàng của mình sẽ tìm mọi cách để người kia đủ điều kiện mua. Tôi đề nghị Chính phủ rà soát điều 11 Luật chứng khoán và Nghị định 155 về điều kiện nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp", ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội bày tỏ.

Ông Trương Trọng Nghĩa, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh đề nghị: "Trong bối cảnh chúng ta mở rộng thị trường vốn sẽ có lượng tiền vào thị trường nhiều hơn để thúc đẩy kinh tế, do vậy cần hệ thống công cụ kiểm soát dòng tiền hiện đại hơn. Tôi nghĩ có lẽ việc kiểm soát không dùng tiền mặt thông qua hệ thống ngân hàng sẽ biết được toàn bộ dòng tiền đi đâu, kể cả đó là dòng tiền trái phiếu hay dòng tiền tín dụng và không cần phụ thuộc nhiều vào tài sản đảm bảo. Khi đó tránh được dòng tiền đầu cơ, không nên đánh đồng là không nền đầu tư vào lĩnh vực bất động sản vì nhiều khi sẽ cản trở sự phát triển của nền kinh tế".

Ảnh: VGP.

Ban hành cơ chế, thể chế chính sách phù hợp, hiệu quả, không quá chặt chẽ, nhưng không lỏng lẻo để có thể bảo vệ nhà đầu tư chân chính, có trách nhiệm khi tham gia thị trường vốn đó là mục tiêu xuyên suốt được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhiều lần nhấn mạnh.

"Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói cái gì cũ mà xấu thì phải bỏ, cái gì cũ không xấu nhưng phiền phức phải sửa đổi cho phù hợp. Trên cơ sử đó, Chính phủ thể hiện rất rõ quan điểm xử lý nghiêm và quyết liệt các hành vi sai trái để minh bạch hóa thị trường và bảo vệ nhà đầu tư, doanh nghiệp, người dân như các đại biểu đề cập rất nhiều tới vấn đề này. Nếu chúng ta không làm quyết liệt, "một con sâu làm rầu nồi canh" như các cụ nói sẽ ảnh hưởng tới việc huy động vốn trung và dài hạn, tới thị trường trái phiếu, cổ phiếu, chủ trương phát triển thị trường vốn, đến niềm tin của nhà đầu tư trong và ngoài nước và ảnh hưởng đến nền kinh tế của nước ta nói chung", Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Sau hội nghị ngày 22/4, Chính phủ sẽ có văn bản kết luận, xem xét ban hành một nghị quyết về phát triển thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả và bền vững.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!