Nói đến công nghệ chip trí tuệ nhân tạo AI thì chúng ta phải nhắc đến một ngành nữa cũng rất quan trọng. Đó là lĩnh vực cung cấp vật liệu quan trọng, để sản xuất ra những con chip tiên tiến.
Năm 2023, Trung Quốc đã hạn chế xuất khẩu hai vật liệu quan trọng: germanium và gallium - những thành phần giúp tạo ra chất bán dẫn. Và kể từ ngày 15/9 tới đây, Trung Quốc sẽ tiếp tục hạn chế việc các quốc gia tiếp cận nguồn cung các vật liệu quan trọng này, bằng cách áp lệnh kiểm soát xuất khẩu.
Động thái của Trung Quốc một lần nữa cho thấy rõ vai trò kiểm soát thị trường nguyên liệu quan trọng, khiến nhiều nhà nhập khẩu gia tăng lo ngại về việc sản lượng bán dẫn có khả năng chịu ảnh hưởng trong thời gian tới.
Giá germanium và gallium, hai kim loại được dùng trong sản xuất chip tiên tiến, cáp quang, tấm pin mặt trời, cũng như thiết bị quân sự, ở châu Âu đã tăng gấp khoảng 2 lần trong vòng 1 năm trở lại đây. Nguyên nhân nằm ở việc Trung Quốc hạn chế xuất khẩu các nguyên tố này.
Trung Quốc chiếm 98% nguồn cung gallium và 60% nguồn cung germanium của thế giới - theo dữ liệu từ cơ quan khảo sát địa chất Mỹ.
Bloomberg trích dẫn nguồn tin cho hay, một số lô lớn chất gallium từ Trung Quốc vẫn được vận chuyển, nhưng tổng lượng xuất khẩu đã giảm khoảng một nửa kể từ khi biện pháp kiểm soát được thực thi.
Ông Tony Adcock - Giám đốc điều hành tập đoàn Tungsten Metals cho biết: "Chúng tôi nhận được những cuộc gọi từ cả phía các nhà cung cấp, và nhà nhập khẩu lo lắng về nguồn cung vật liệu quan trọng sẽ bị ảnh hưởng ra sao. Tôi dự đoán nguồn cung vật liệu hiếm bên ngoài Trung Quốc sẽ bị thắt chặt".
"Khi Trung Quốc họ có thể đóng cửa từ từ hoặc đóng cửa hoàn toàn việc xuất khẩu nguyên liệu cần thiết dùng cho ngành công nghiệp bản dẫn thì giá thành của những nguyên liệu này chắc chắn sẽ tăng lên và làm cho việc sản xuất cho ngành những thiết bị chip bán dẫn đã trở nên khó khăn hơn, số lượng tôi nghĩ vẫn có thể bị giảm", Tiến sĩ Lê Quang Đạm - Tổng Giám đốc Marvell Technology Việt Nam cho hay.
Bắt đầu từ ngày 15/9, mỗi lô hàng xuất khẩu gallium hay germanium đều cần được phê duyệt, mất từ 30 đến 80 ngày để làm thủ tục và khiến các hợp đồng cung cấp dài hạn không thể khả thi do thiếu tính chắc chắn. Đơn xin cấp phép phải xác định rõ người mua và mục đích sử dụng của lô hàng.
Tháng 8 vừa qua, Trung Quốc cũng công bố hạn chế xuất khẩu đối với antimon, một loại kim loại quan trọng được sử dụng trong ngành công nghiệp quốc phòng.
Tác động của việc Trung Quốc áp đặt các hạn chế một lần nữa cho thấy rõ vai trò thống trị của nước này về nguồn cung hàng chục tài nguyên quan trọng.
Tiến sĩ Lê Quang Đạm - Tổng Giám đốc Marvell Technology Việt Nam cho rằng: "Trung Quốc phát ra một thông điệp rất rõ ràng và mạnh mẽ chung với cả thế giới, đặc biệt là với nước Mỹ tức là ngành công nghệ bán dẫn không phải chỉ riêng cho một đất nước nào, mà thực ra là cần có sự hợp tác làm việc chung giữa các nước với nhau. Chính phủ Trung Quốc muốn làm sao đến Mỹ, hoặc là các nước khác có thể dỡ bỏ một phần nào việc cấm vận về mặt khoa học kỹ thuật để cho ngành công nghiệp bán dẫn ở Trung Quốc cũng sẽ được phát triển như những năm trước đây song song với những nước khác".
Bên cạnh nỗ lực bắt kịp Mỹ và các nước đi đầu khác về công nghệ bán dẫn, Bloomberg trích dẫn các chuyên gia cho rằng Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu các nguyên liệu quan trọng cũng nhằm đảm bảo nguồn cung nguyên liệu được sử dụng trong công nghệ năng lượng sạch - trọng tâm trong quá trình phát triển công nghiệp của nước này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!