Trong báo cáo những điểm nổi bật về kinh tế Việt Nam, ông Michael Kokalari, Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của VinaCapital xác định động lực dài hạn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong trung hạn và sự phát triển kinh tế ngắn hạn sẽ ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Những biến động trong tốc độ tăng trưởng GDP thường là một trong những diễn biến kinh tế ngắn hạn quan trọng nhất đối với thị trường chứng khoán, vì sự tăng trưởng GDP thúc đẩy tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp.
VinaCapital dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ chậm lại từ 8% vào năm 2022 xuống còn 4,7% vào năm 2023. Bởi lẽ, xuất khẩu và sản xuất sụt giảm trong năm nay do nhu cầu đối với các sản phẩm "Made in Vietnam" giảm. Trong 9 tháng năm 2023, xuất khẩu của Việt Nam giảm gần 10% so với cùng kỳ, chủ yếu là do xuất khẩu sang Mỹ - thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam giảm gần 20%.
Trong khi đó, tăng trưởng tiêu dùng trong nước gần như không thay đổi so với cùng kỳ năm 2022, không bao gồm chi tiêu của khách du lịch, so với tốc độ tăng trưởng thông thường 8-9% trước COVID-19. Tâm lý thị trường đã bị ảnh hưởng bởi những thách thức đang diễn ra trên thị trường bất động sản và do xuất khẩu của Việt Nam sụt giảm, dẫn đến tình trạng một số nhà máy có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cắt giảm nhân công.
Ngược lại, lượng khách du lịch nước ngoài đã phục hồi tới gần 70% so với mức trước COVID-19 trong năm nay. Điều này hỗ trợ tăng trưởng GDP năm 2023 của Việt Nam, vì du lịch nước ngoài trước đây đã đóng góp khoảng 10% GDP, nhưng hầu như không đóng góp gì cho nền kinh tế Việt Nam trong năm 2022.
Dù vậy, VinaCapital kỳ vọng tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ phục hồi lên 6,5% trong năm 2024 nhờ sự phục hồi về xuất khẩu. Điều này sẽ đi kèm với sự phục hồi sản lượng ngành sản xuất của Việt Nam từ mức không tăng trưởng trong năm 2023, lên tăng trưởng từ 8-9% vào năm 2024 – so với mức tăng trưởng trung bình dài hạn 12% của ngành này trước COVID.
Sự lạc quan của VinaCapital về phục hồi tăng trưởng GDP của Việt Nam vào năm 2024 nhờ sản xuất bắt nguồn từ việc phân tích nguyên nhân gây ra các vấn đề của ngành sản xuất năm 2023. Đó là do các nhà bán lẻ Mỹ và các công ty tiêu dùng khác đã tích lũy quá nhiều hàng hóa vào năm 2022 (hàng tồn kho tăng hơn 20% so với cùng kỳ vào cuối năm 2022).
Các công ty này đã đặt hàng quá mức trong thời gian gián đoạn chuỗi cung ứng do COVID-19 vào năm 2021 và kỳ vọng bùng nổ chi tiêu sau COVID-19 đã không diễn ra như mong đợi. Thay vì mua nhiều sản phẩm hơn khi lệnh phong tỏa COVID được dỡ bỏ, người tiêu dùng lại đổ tiền vào các dịch vụ như du lịch và ăn uống ở ngoài.
Do vậy, các công ty ở Mỹ đã phải giải quyết lượng hàng tồn kho này trong suốt năm 2023, mức tồn kho sụt giảm với tốc độ nhanh nhất trong gần 10 năm. Đây là yếu tố chính gây sụt giảm xuất khẩu và sản lượng sản xuất của Việt Nam trong năm nay. Tuy nhiên, rất nhiều dữ liệu cho thấy, hiện tượng này sắp kết thúc và các đơn hàng xuất khẩu của Việt Nam đang phục hồi.
Ngoài ra, chuyên gia của VinaCapital cũng đề cập đến tăng trưởng Việt Nam có thể sẽ hưởng lợi, nhờ dòng vốn FDI được thúc đẩy sau khi mối quan hệ ngoại giao Việt-Mỹ được nâng tầm lên "Đối tác chiến lược toàn diện".
Theo VinaCapital, mối quan hệ Việt - Mỹ vừa nâng tầm sẽ thúc đẩy đầu tư của Mỹ vào Việt Nam tăng mạnh, thay vì hiện chỉ chiếm dưới 3% tổng vốn FDI đầu tư vào Việt Nam. Hơn nữa, làn sóng đầu tư sắp tới của Mỹ vào Việt Nam dường như sẽ tập trung vào các ngành công nghệ cao, bao gồm cả các thiết bị bán dẫn, dựa trên nhiều thỏa thuận được ký kết trong chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Biden. Nhìn chung, sự kiện này có thể sẽ tác động lớn đến quỹ đạo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong thời gian tới theo hướng tích cực hơn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!