Tuyến cao tốc dài hơn 2.000 km nối liền 2 miền Nam - Bắc sau khi hoàn thành sẽ làm thay đổi diện mạo đất nước. Quyết tâm chính trị lớn như vậy, nhưng việc triển khai thực tế tại các dự án hợp phần lại nảy sinh không ít bất cập.
Bất cập được báo chí nhắc đến nhiều nhất trong tuần là câu chuyện Trục lợi đền bù "đe dọa" cao tốc Bắc - Nam như nhan đề bài viết trên báo Thanh niên.
Dù dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 mới ở giai đoạn bàn giao cắm mốc mặt bằng cho 3 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, nhưng nhiều hộ dân ở Quảng Bình, Hà Tĩnh đã tranh thủ xây nhà tạm, trồng cây trục lợi chênh lệch giá đền bù.
Theo báo Tiền phong, chỉ trong một thời gian ngắn, kể từ khi dự án cao tốc Bắc - Nam công bố hướng tuyến, cắm mốc giải phóng mặt bằng tại Quảng Bình, hàng loạt công trình bỗng dưng "mọc" lên ngay giữa tim đường.
Người dân xây nhà chờ đền bù tại dự án cao tốc Bắc - Nam đi qua Quảng Bình. (Ảnh: PLO)
Tình trạng xây dựng công trình trái phép, trồng cây "đón" đền bù, câu chuyện tưởng chừng cũ, nay lại tiếp tục tái diễn ở nhiều địa phương khiến nhà nước đã phải tiêu tốn rất nhiều tiền để đền bù và xử lý những trường hợp vi phạm. Đáng chú ý, các địa phương đã và đang vào cuộc quyết liệt, khẳng định sẽ xử lý nghiêm hành vi xây dựng trái phép.
Đừng "đón đầu" để đợi đền bù
Tờ Quân đội nhân dân bình luận, từ vi phạm của một bộ phận người dân nhằm trục lợi đã để lại bài học không mới nhưng luôn có tính thời sự trong công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng. Đó là cùng với kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, công tác tuyên truyền, vận động người dân phải đi trước một bước để phát hiện, xử lý kịp thời sai phạm ngay từ khi mới manh nha.
Nếu không giải quyết được 2 nút thắt lớn nhất là mặt bằng và vật liệu đất đắp, dự án cao tốc Bắc - Nam rất có thể bị ảnh hưởng tiến độ do các địa phương chậm bàn giao mặt bằng sạch cho dự án.
Về nguyên nhân dẫn đến tình trạng đường xá mở tới đâu, người dân đua nhau xây dựng trái phép để trục lợi tới đó cần được phân tích ở cả 3 địa chỉ là: người dân, chính quyền địa phương và cơ quan quản lý nhà nước.
Nhìn từ góc độ phản ứng tự nhiên, người dân luôn nghĩ tới lợi ích trước mắt của mình. Còn vai trò của chính quyền địa phương là tầng trung gian, nhưng mang tính quyết định.
Để người dân xây nhà xong tới cưỡng chế, đấy là chữa cháy. Phòng cháy không tốt, đến khi chữa cháy lại vụng về sẽ làm cho đám cháy to ra. Hệ quả là nảy sinh mâu thuẫn giữa nhà nước và người dân, gây khó khăn cho tiến độ thực hiện dự án.
Phía cơ quan quản lý nhà nước có trách nhiệm giao cho địa phương ra sao? Mới đây, Bộ Giao thông Vận tải cũng đã có văn bản đề nghị các địa phương đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình xây nhà lấn chiếm hành lang dự án.
Với dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam, hành vi trục lợi đền bù càng phải xử lý nghiêm, ngăn chặn kịp thời, không thể vì một số hộ dân vi phạm mà chậm giải phóng mặt bằng ảnh hưởng đến tiến độ thi công.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!