Nhà sử học Dương Trung Quốc cho rằng, công nghệ phát triển càng mạnh, trách nhiệm con người càng lớn.
Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang tái định hình cách con người học tập, làm việc và tương tác. Đối với giới trẻ, những người lớn lên song hành với công nghệ, AI không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà trở thành một phần của hệ sinh thái sống.
Các chuyên gia công nghệ, văn hóa nhìn nhận, AI tạo sự thuận tiện vượt bậc: viết nội dung, tóm tắt tài liệu, gợi ý ý tưởng, dựng hình ảnh, phân tích dữ liệu… Những khả năng này khiến thế hệ trẻ có cơ hội tiếp cận tri thức nhanh và rộng hơn bất kỳ thế hệ nào trước đó.
Nhưng AI cũng làm nảy sinh lo ngại: mất bản sắc cá nhân, lệ thuộc vào máy móc, giảm tương tác xã hội, thậm chí xói mòn khả năng thấu cảm, thứ vốn là "đặc sản" của loài người.
Theo nhà sử học Dương Trung Quốc, công nghệ phát triển càng mạnh, trách nhiệm con người càng lớn. Ở góc nhìn lịch sử - xã hội, nhà sử học Dương Trung Quốc nhận định, mỗi cuộc cách mạng công nghệ đều làm thay đổi sâu sắc đời sống, nhưng chưa bao giờ khiến giá trị nhân văn biến mất.
"Công nghệ có thể kéo chúng ta đi rất xa, nhưng chính tình thương giữ cho xã hội không đổ vỡ", ông nói. Sự xuất hiện của các học thuyết nhân văn mới trong bối cảnh này có ý nghĩa như một điểm tựa tinh thần. Nhà sử học nhấn mạnh rằng đạo đức và tình thương luôn là "bài kiểm tra" đi cùng sự phát triển. Nếu thiếu nền tảng nhân văn, công nghệ sẽ dễ bị lợi dụng cho mục đích sai lệch, tạo ra xung đột và bất bình đẳng mới. Việc giáo dục giới trẻ- những người sử dụng AI nhiều nhất cần tập trung vào năng lực lựa chọn đúng đắn, thay vì chỉ là kỹ năng thao tác máy móc.
Trực tiếp đề cập đến những nội dung này, cuốn sách DISA- Học thuyết về tình thương của tác giả Hà Huy Thanh được xem là một cách tiếp cận, khi đặt tình thương vào trung tâm của mọi hành động phát triển.
Tác giả Hà Huy Thanh (giữa) chia sẻ quan điểm về sự phát triển của AI cùng những giải pháp cân bằng cho giới trẻ
Trao đổi về sự phát triển của AI, tác giả Hà Huy Thanh cho rằng vấn đề không nằm ở công nghệ mạnh đến đâu, mà nằm ở năng lực nội tâm của con người khi sử dụng công nghệ. "AI xử lý thông tin tốt, nhưng chỉ con người mới có khả năng cảm nhận và trao đi tình thương. Đó là năng lực mà mọi công nghệ, dù hiện đại đến đâu, cũng không thể nhân bản", tác giả chia sẻ.
Điều đáng mừng là giới trẻ Việt hiện nay không hề thờ ơ trước các vấn đề xã hội. Thực tế cho thấy, nhiều phong trào cộng đồng, dự án thiện nguyện hoặc chiến dịch truyền thông tích cực đều được khởi xướng bởi người trẻ và phần lớn đều sử dụng AI ở mức độ nhất định: AI hỗ trợ tạo video lan tỏa thông điệp chống bạo lực học đường; Ứng dụng chatbot hỗ trợ sức khỏe tinh thần do sinh viên xây dựng; Phân tích dữ liệu môi trường bằng AI để đưa ra cảnh báo sớm về rác thải nhựa; Các dự án giáo dục số hóa cho trẻ vùng cao do nhóm bạn trẻ điều phối…
Những ví dụ này cho thấy, AI không triệt tiêu tình thương, mà đang được người trẻ sử dụng để khuếch đại sức mạnh của tình thương. Bởi thế, những giá trị nhân văn trong thời đại hiện nay không còn là cảm xúc đơn lẻ, mà trở thành năng lực nền tảng giúp người trẻ duy trì bản sắc, tránh bị cuốn theo tốc độ và áp lực của môi trường số.
Cả tác giả Hà Huy Thanh và ông Dương Trung Quốc đều chung một quan điểm, AI càng phát triển mạnh, xã hội càng cần một hệ giá trị rõ ràng. Nếu người trẻ dùng AI để gian lận học tập thì AI trở thành con đường tắt; Nếu dùng AI để tạo nội dung tiêu cực, giật gân thì AI trở thành công cụ gây hại; Nhưng nếu dùng AI để giúp đỡ cộng đồng thì AI trở thành chất xúc tác nhân ái.
Chính vì vậy, giới trẻ hôm nay không chỉ "biết dùng" AI, mà cần "biết sống" với AI, với một la bàn đạo đức đặt ở trung tâm.
AI đang và sẽ tiếp tục thay đổi mọi ngành nghề. Ở kỷ nguyên công nghệ, người trẻ Việt không chỉ là thế hệ sử dụng AI nhiều nhất, họ còn là thế hệ có khả năng lớn nhất để biến AI thành công cụ đem lại điều tích cực cho xã hội. "Nhưng, công nghệ chỉ thật sự có ý nghĩa khi nó làm con người nhân ái hơn", nhà sử học Dương Trung Quốc nhấn mạnh.
Bình luận (0)