Nguyên nhân gây ra mùa mưa kỷ lục và mưa lũ nghiêm trọng tại Đông Nam Á

Không chỉ ở Việt Nam, phần lớn Đông Nam Á đã phải hứng chịu một trong những mùa mưa khắc nghiệt nhất trong nhiều năm, dẫn đến chuỗi lũ lụt sau các cơn bão liên tiếp. Hàng trăm người thiệt mạng và hàng triệu người phải di dời do mưa lũ nghiêm trọng.

Tại miền Nam Thái Lan, nước lũ dâng cao khiến Thủ tướng Anutin Charnvirakul ngày 25/11 phải ban bố tình trạng khẩn cấp tại tỉnh Songkhla. Ít nhất 33 người thiệt mạng và khoảng 2,2 triệu người bị ảnh hưởng. Tình trạng khẩn cấp có hiệu lực đến ngày 25/2 năm sau nhằm tạo điều kiện giải ngân nhanh các quỹ cứu trợ.

Tại Indonesia, mưa lớn như trút nước đã gây ra lũ quét và lở đất trên đảo Sumatra, khiến ít nhất 10 người thiệt mạng và 6 người mất tích. Các đội cứu hộ đang nỗ lực tiếp cận những khu vực bị ảnh hưởng sau khi sông tràn bờ, cuốn theo bùn đất và cây cối xuống các ngôi làng miền núi. Các nơi trú ẩn khẩn cấp đã được thiết lập và chính quyền cảnh báo nguy cơ tiếp tục xảy ra lở đất.

Người dân Malaysia gần thủ đô Kuala Lumpur cũng phải lội qua dòng nước lũ khi sơ tán. Hơn 21.000 người đã phải di dời tại 8 bang ở Bán đảo Malaysia, trong đó các khu vực phía Bắc giáp Thái Lan chịu ảnh hưởng nặng nề sau nhiều ngày mưa lớn.

Tại Philippines, áp thấp nhiệt đới Verbena gây mưa lớn trên khắp miền Trung ngày 25/11, khiến nhiều cộng đồng dân cư vùng trũng bị nhấn chìm. Tại tỉnh Negros Occidental, nước lũ dâng cao khiến người dân mắc kẹt trong nhà và dọc các tuyến đường khi chính quyền triển khai thuyền cứu hộ. Cơ quan thời tiết Philippines dự báo áp thấp Verbena sẽ ra khỏi nước này vào ngày 27/11.

Mưa lũ khiến cuộc sống người dân bị đảo lộn, kinh tế đình trệ, mùa màng thiệt hại và du lịch chịu ảnh hưởng. Malaysia đã phải sơ tán hơn 15.000 người, trong khi Thái Lan ghi nhận lượng mưa trong ngày cao nhất trong 300 năm qua.

Theo nhận định của các chuyên gia, sự hội tụ bất thường của nhiều hệ thống thời tiết cùng tác động của biến đổi khí hậu đã khiến Đông Nam Á rơi vào chuỗi thiên tai liên tiếp. Hai hiện tượng khí hậu hiếm khi trùng xảy ra - La Nina và lưỡng cực âm Ấn Độ Dương - đã kết hợp, biến khu vực thành một khu vực mưa lớn kéo dài. La Nina làm tăng mưa gió mùa, trong khi lưỡng cực âm khiến vùng biển gần Indonesia ấm hơn, gia tăng hơi ẩm và lượng mưa.

Thông thường, hai hiện tượng này không đạt đỉnh cùng lúc, nhưng năm nay ghi nhận sự trùng hợp hiếm gặp: Thái Bình Dương mát đi, trong khi biển ngoài khơi Việt Nam và phía Đông Philippines lại nóng hơn bình thường, khiến quá trình hút ẩm và gây mưa mạnh hơn.

Biến đổi khí hậu toàn cầu cũng góp phần làm bão và mưa lớn dữ dội hơn. Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới, năm 2024 là năm nóng nhất từng được ghi nhận với mức tăng nhiệt 1,55°C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Cơ quan này cảnh báo châu Á đang ấm lên nhanh gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu, khiến khu vực này dễ bị tổn thương trước mưa cực đoan và thiên tai liên quan khí hậu.