Sự cố hết sức đau xót
Sáng 8/7, Quốc hội tiếp tục phiên chất vấn về lĩnh vực giao thông vận tại. Chất vấn Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng, đại biểu Trần Thị Kim Nhung (đoàn Quảng Ninh) cho rằng, Bộ trưởng chưa làm rõ có hay không sự chậm trễ của Bộ Giao thông Vận tải trong việc chủ động đưa ra hoặc phối hợp với các cơ quan, bộ ngành địa phương về phương án ứng phó thay thế, tạm dừng hoạt động trong trường hợp thiếu đăng kiểm viên. Đại biểu cho rằng, đây không phải là sự cố bất thường, thiên tai, thảm họa, có sự chủ động của cơ quan hữu quan.
Trả lời đại biểu Nhung, Bộ trưởng Thắng cho biết, sự việc xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam và các trung tâm đăng kiểm là sự cố hết sức đau xót đối với lĩnh vực đăng kiểm và ngành giao thông.
Bộ Giao thông Vận tải có trách nhiệm cùng với Cục Đăng kiểm về những sai phạm xảy ra trong hoạt động đăng kiểm.
Công tác điều tra, khởi tố vụ án, bắt giam các bị can do công an các địa phương thực hiện chứ không phải Bộ Công an làm. Với tinh thần là khi xảy ra tại đâu thì Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải trực tiếp trao đổi, báo cáo với Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm để có hướng giải quyết.
Ví dụ, khi cơ quan công an khám xét trung tâm đăng kiểm, Bộ có văn bản đề nghị Bộ Công an khi thu giữ máy móc, thiết bị, tài liệu niêm phong phục vụ cho công tác điều tra thì làm sớm, làm nhanh rồi bàn giao lại trung tâm đăng kiểm để Cục Đăng kiểm tiếp quản và bố trí lực lượng.
Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn trước Quốc hội sáng (8/6)
Tuy nhiên, theo ông Thắng, có đến 75% các trung tâm đăng kiểm của doanh nghiệp tư nhân. Do đó không phải muốn khôi phục là làm được ngay.
Ngoài ra, lực lượng bị khởi tố, bắt giam là đăng kiểm viên bậc cao, một trung tâm thường chỉ có một người. Người này giữ vai trò lãnh đạo, kiểm soát hoạt động của trung tâm đăng kiểm nên không thể thay thế được.
Bởi lẽ để có một đăng kiểm viên bậc cao phải mất từ 1-1,5 năm, chưa kể thời gian học đại học. Do vậy, ông Thắng cho rằng, không thể trong một thời gian ngắn có thể bố trí nhân lực để khôi phục ngay hoạt động của trung tâm đăng kiểm.
Về trách nhiệm của Bộ, ông Thắng cho biết, đã chỉ đạo ngay từ đầu khi các vụ việc xảy ra, đồng thời có các giải pháp ngắn hạn, dài hạn, đã cơ bản giải quyết được tình hình.
Cán bộ Cục Đăng kiểm cấu kết với các trung tâm đăng kiểm nên không thể "lấy đá ghè chân mình"
Phát biểu tranh luận vấn đề đăng kiểm, đại biểu Leo Thị Lịch (đoàn Bắc Giang) đề cập về trách nhiệm quản lý nhà nước của cơ quan chuyên ngành khi để xảy ra hàng hoạt vi phạm ở các trung tâm kiểm định trước thời điểm phát hiện sai phạm, việc này có phải là khi thực hiện xã hội hóa các trung tâm kiểm định xe cơ giới thiếu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước?
"Thời gian qua đã để xã hội hóa đến mức mất kiểm soát, để các trung tâm đăng kiểm tự do lộng hành. Điển hình như hàng nghìn xe ô tô hết niên hạn sử dụng phải nộp đăng ký biển số và bị cấm lưu thông nhưng hàng nghìn xe đó vẫn được cấp giấy kiểm định và ngang nhiên lưu thông gây nhiều hiểm họa cho người dân trong tham gia giao thông", bà Lịch nói.
Bà Lịch dẫn chứng vụ xe ô tô hết niên hạn đón đưa học sinh xảy ra tai nạn trong thời gian qua. Với vai trò quản lý nhà nước, Bộ trưởng có suy nghĩ gì về trách nhiệm quản lý trong vấn đề này và đề nghị Phó Thủ tướng làm rõ hơn và rút ra bài học gì trong quản lý công tác chuyên ngành?
Đại biểu Leo Thị Lịch (đoàn Bắc Giang) cho rằng thời gian qua đã để xã hội hóa đến mức mất kiểm soát, để các trung tâm đăng kiểm tự do lộng hành
Trao đổi lại đại biểu Leo Thị Lịch (Bắc Giang), Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chia sẻ, khi xã hội hóa hàng loạt trung tâm đăng kiểm đã xảy ra hiện tượng tiêu cực là xe hết niên hạn vấn được đưa vào sử dụng. Ông cho rằng nguyên nhân sai phạm của các trung tâm đăng kiểm do chưa phản ứng kịp thời với thay đổi của chính sách.
Bộ trưởng dẫn chứng Nghị định 139 của Chính phủ có quy hoạch mạng lưới đăng kiểm nhưng khi Luật Quy hoạch ra đời, các quy hoạch ngành đương nhiên không còn hiệu lực nên trung tâm đăng kiểm ở các địa phương nở rộ.
Theo bộ trưởng, chỉ trong vòng 2 năm, trung tâm đăng kiểm tăng lên 281, vượt cả mạng lưới đăng kiểm đến 2030. Chính vì việc trung tâm đăng kiểm nở rộ nên cạnh tranh không lành mạnh rồi dẫn đến hiện tượng tiêu cực. Ông Thắng khẳng định trong câu chuyện này có tham ô, cấu kết, có trách nhiệm và vấn đề đạo đức của các bộ phận từ lãnh đạo cấp phòng đến lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam. Cán bộ, lãnh đạo Cục Đăng kiểm cấu kết với các trung tâm đăng kiểm để thực hiện này.
"Việc này đã vô hiệu hóa hiệu quả của công tác kiểm tra giám sát. Bởi vì khi họ cấu kết với nhau, họ không thể "lấy đá ghè chân mình", ông Thắng thông tin.
Ông Thắng cho biết nhận diện được vấn đề này, Nghị định 139 sửa đổi đã đưa vào yếu tố kiểm soát việc mở trung tâm đăng kiểm tại địa phương; phân quyền cấp phép mở dịch vụ đăng kiểm cho Sở GTVT các địa phương và siết chặt quy định kiểm soát công tác đăng kiểm.
Hồ sơ đẹp nhưng vẫn sai phạm
Cũng tranh luận với Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, đại biểu Nguyễn Thành Nam (đoàn Phú Thọ) đề cập đến công tác thanh tra của Bộ. Cụ thể, ông Nam tranh luận về trách nhiệm quản lý nhà nước trong hoạt động đăng kiểm cũng như việc thanh tra, giám sát kịp thời để tránh nhu cầu đăng kiểm tăng cao dễ bị lợi dụng.
Trả lời đại biểu đoàn Phú Thọ, Bộ trưởng Bộ giao thông Vận tải cho biết, hoạt động đăng kiểm tương đối khép kín nên khi thanh tra vào, kiểm tra chỉ trên hồ sơ; trong khi sai phạm, vi phạm không nằm trong hồ sơ; hồ sơ đẹp nhưng vẫn sai phạm.
Ông cho biết, có lỗ hổng trong công nghệ thông tin khi kiểm tra phương tiện nhưng do bảo mật kém nên bị lợi dụng; các trung tâm đăng kiểm dùng phần mềm can thiệp làm thay đổi số liệu mà nếu nghiệp vụ thanh tra bình thường thì không thể phát hiện được.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết sẽ siết rất chặt các quy định liên quan đến đăng kiểm
Theo ông Thắng, việc tiêu cực nhận tiền, tham ô, tham nhũng ở bên ngoài nên khó khăn cho công tác thanh tra. Dù vậy, không thể phủ nhận thanh tra làm chưa hết trách nhiệm, kiểm tra có thực chất hay không.
Bộ trưởng cũng tự đặt câu hỏi: Chúng ta đã nâng cao được năng lực, trình độ của thanh tra viên chưa? Ông Thắng kể lại, khi nhận nhiệm vụ, ông yêu cầu làm ngay 2 việc là thanh tra hệ thống đăng kiểm và thanh tra việc đào tạo cấp phép lái xe.
"Khi anh em về báo cáo có nội dung không làm được là chỉ kết luận có dấu hiệu sai phạm can thiệp vào hệ thống giám sát thời gian và quãng đường lái xe. Tôi không chịu và khẳng định đó là do không làm tròn trách nhiệm. Nhiều vụ việc khó khăn, phức tạp mà Bộ Công an, Ủy ban Kiểm tra Trung ương làm được sao thanh tra không làm được?", ông Thắng nói.
Ông khẳng định đã yêu cầu tập trung lực lượng nên vừa qua bắt đầu làm có hiệu quả.
Thời gian tới, ông Thắng cho biết, sẽ siết rất chặt các quy định liên quan. Nghị định 139 vừa được ban hành là điều kiện, cơ sở để thanh, kiểm tra được quản lý tốt hơn, quy định rõ trách nhiệm của các đơn vị, cá nhân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!