11 yếu tố nguy cơ gây ung thư có thể phòng tránh được

Quỹ nghiên cứu Ung thư Thế giới ước tính, khoảng 20% các loại ung thư được chẩn đoán ở Mỹ có liên quan đến tình trạng thừa cân béo phì, ít hoạt động thể chất, sử dụng quá nhiều bia rượu, tình trạng dinh dưỡng kém... Đây là những nguy cơ gây ung thư đứng hàng thứ hai, chỉ sau hút thuốc lá.

Chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa được bệnh ung thư bằng cách nâng cao nhận thức về những yếu tố nguy cơ này và cần hành động để thay đổi môi trường sống cho phù hợp.

Theo bác sĩ Nguyễn Xuân Kiên, Khoa Xạ trị - Xạ phẫu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, dưới đây là một số yếu tố nguy cơ gây ung thư:

Rượu, bia

Chỉ có 4/10 (39%) người Mỹ trong cuộc khảo sát hiểu được rằng sử dụng rượu bia quá mức làm tăng nguy cơ ung thư. Rượu được biết là nguyên nhân gây ra ung thư khoang miệng, hầu họng, ung thư thực quản, ung thư gan, ung thư đại trực tràng và ung thư vú ở nữ giới.

Cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn đang tiếp tục tìm mối liên quan giữa việc tiêu thụ rượu và bệnh ung thư. Gần 2/3 người Mỹ nói rằng họ có uống rượu, điều đó có nghĩa là họ đã uống rượu nhiều hơn là biết nó có thể gây ra ung thư. Hiệp hội Ung thư Mỹ đã khuyến cáo mỗi người không nên uống quá 2 ly rượu mỗi ngày đối với nam giới và không quá 1 ly đối với nữ giới.

Béo phì

50% số người được khảo sát cho biết béo phì là một yếu tố nguy cơ ung thư. Tại Mỹ, 2/3 người dân ở trong tình trạng thừa cân hoặc béo phì. Đây là một vấn đề rất nghiêm trọng bởi thừa cân hay béo phì có mối liên quan rõ ràng làm tăng nguy cơ nhiều loại ung thư như: ung thư nội mạc tử cung, ung thư vú, ung thư đại trực tràng, thực quản, dạ dày, ung thư thận, tụy, ung thư túi mật, buồng trứng, bệnh đa u tủy xương và u màng não.

Các nghiên cứu cũng đã chứng minh việc quá thừa cân cũng làm tăng nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến, ung thư vú ở nam giới, và một số loại lymphoma. Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyên rằng chúng ta cố gắng tập luyện và duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh trong suốt cuộc đời để ngăn ngừa ung thư.

Tỷ lệ rau và trái cây trong chế độ ăn

Một chế độ ăn nhiều rau, trái cây và các thực phẩm có nguồn gốc thực vật khác có thể làm giảm nguy cơ ung thư. Với chế độ ăn như thế sẽ giúp chúng ta duy trì được cân nặng khỏe mạnh, qua đó phòng tránh được nhiều loại ung thư như đã nói ở trên. Hiệp hội Ung thư Mỹ cũng khuyến cáo mọi người nên sử dụng ít nhất 2,5 cốc nước sinh tố rau, quả mỗi ngày. Chắc chắn rằng không có loại thuốc nào có thể thay thế được giá trị dinh dưỡng của những bữa ăn giàu hoa quả và trái cây tươi ngon.

Các loại thịt đã qua chế biến

Năm 2015 Tổ chức Y tế Thế giới đã đưa ra kết luận thịt qua chế biến có chứa chất gây ra ung thư, ví dụ như các loại thịt xông khói, xúc xích và các loại thịt dùng trong các bữa ăn nhanh. Cụ thể hơn, ăn quá nhiều thịt này làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Chính vì vậy, Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyên rằng: nên hạn chế thịt đã qua chế biến trong khẩu phần ăn của bạn.

Các loại thịt đỏ

Cơ quan phòng chống ung thư của Tổ chức Y tế Thế giới cũng báo cáo rằng các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn, thịt cừu) có thể là nguyên nhân gây ra ung thư. Người thường xuyên ăn các loại thịt này tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, ung thư tụy và ung thư tiền liệt tuyến. Nếu bạn muốn ăn thịt đỏ thì nên chọn phần thịt nạc, và chia thành những khẩu phần nhỏ. Tốt hơn hết bạn nên ăn cá, thịt gia cầm và các sản phẩm từ ngũ cốc để cung cấp dinh dưỡng thay cho các loại thịt đỏ.

Đường

Dù các bằng chứng chưa kết luận đường là nguyên nhân gây ung thư nhưng vấn đề ở chỗ nó góp phần làm chúng ta dễ bị thừa cân, béo phì. Chính điều này có thể gián tiếp gây tăng nguy cơ ung thư. Hội ung thư Mỹ khuyên chúng ta hạn chế tiêu thụ các thực phẩm và đồ uống có hàm lượng đường cao như bánh ngọt, kẹo, nước ngọt, nước có hương vị trái cây...

Hoạt động thể chất thường xuyên làm giảm nguy cơ ung thư

Theo cuộc khảo sát, có 4/10 người còn chưa nhận thức đầy đủ về điều này. Hoạt động thể chất thường xuyên giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện nồng độ hóc môn và tăng cường hệ thống miễn dịch trong cơ thể. Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyến cáo người trưởng thành mỗi tuần nên có ít nhất 150 phút tập thể dục với cường độ vừa phải hoặc 75 phút hoạt động với cường độ mạnh hoặc có thể phối hợp các mức độ tùy theo thể trạng của mỗi người, tốt nhất nên tập rải đều trong cả tuần.

Cà phê

Cho đến nay, các nhà nghiên cứu đang cố gắng tìm mối liên quan giữa ung thư và việc uống cà phê. Nhiều bằng chứng cho thấy, cà phê có thể giảm nguy cơ ung thư gan, ung thư khoang miệng và hầu họng, ung thư nội mạc tử cung và ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, những ảnh hưởng của việc vừa hút thuốc lá và uống cà phê thì rất phức tạp, đây là vấn đề còn đang được để ngỏ cho các nhà nghiên cứu ung thư của Mỹ và trên toàn thế giới.

Thuốc lá

Trong cuộc khảo sát thì hầu hết mọi người (93%) đều nhận thức được thuốc lá là yếu tố nguy cơ gây ung thư. Hút thuốc lá chiếm khoảng 30% tổng số người chết do ung thư, trong đó 80% là chết do ung thư phổi. Dù số lượng người hút thuốc giảm đáng kể theo thời gian nhưng vẫn còn nhiều người sử dụng thuốc lá. Hãy bỏ thuốc lá – đó là việc tốt nhất cho sức khỏe của bạn, và càng bỏ sớm thì nguy cơ ung thư của bạn càng ít đi.

Phơi nắng

Phần lớn người dân (84%) biết được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá mức là có nguy cơ ung thư. Tia cực tím (tia UV) phát ra từ mặt trời và các nguồn nhân tạo là nguyên nhân hàng đầu gây nên các bệnh ung thư da. Ở Mỹ, ung thư da là loại phổ biến nhất trong các loại ung thư nhưng nó có thể điều trị được nếu như phát hiện sớm. Cách tốt nhất để phòng tránh ung thư da là hạn chế tiếp xúc với tia cực tím. Điều quan trọng là phải thường xuyên kiểm tra làn da của bạn, và nếu như có bất kỳ thay đổi nào, bạn hãy nhanh chóng đi khám để phát hiện bệnh kịp thời.

Virus HPV

HPV gây ra hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung, cũng như nhiều loại ung thư như: ung thư âm đạo, ung thư hậu môn, ung thư dương vật và ung thư hầu miệng. Tuy nhiên, HPV có thể ngăn ngừa được bằng cách tiêm vắc-xin phòng HPV-16 và HPV-18, đây là 2 loại gây ra khoảng 70% các tổn thương ung thư và tiền ung thư cổ tử cung. Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyến cáo rằng: việc tiêm phòng HPV cho các bé gái và cả các bé trai nên được bắt đầu ở tuổi 11 hoặc 12.

Thay đổi lối sống theo loại trừ 11 yếu tố nguy cơ nói trên sẽ giúp cho bạn phòng tránh được bệnh ung thư.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!