Cần hành động khẩn cấp để bảo vệ trẻ em, ngăn chặn thuốc lá điện tử

WHO khẳng định: Không có minh chứng nào cho thấy thuốc lá điện tử là sản phẩm tiêu dùng có hiệu quả trong việc giúp cai thuốc lá ở cấp cộng đồng. Thay vào đó, đã xuất hiện bằng chứng báo động về những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng.

Thuốc lá điện tử đã được đưa ra thị trường và tiếp thị mạnh mẽ cho giới trẻ. 34 quốc gia hiện cấm bán thuốc lá điện tử, 88 quốc gia không quy định độ tuổi tối thiểu được phép mua thuốc lá điện tử và 74 quốc gia không có quy định nào áp dụng cho các sản phẩm có hại này.

Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Giám đốc WHO cho biết: "Trẻ em đang bị dụ dỗ và lừa gạt trong việc sử dụng thuốc lá điện tử từ khi còn nhỏ và có thể bị nghiện nicotine. Tôi kêu gọi các nước thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt để ngăn chặn sự sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử nhằm bảo vệ công dân của họ, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên".

Thuốc lá điện tử có chứa nicotin gây nghiện cao và có hại cho sức khỏe. Mặc dù chưa có hiểu biết đầy đủ về những ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe, nhưng đã xác định được rằng chúng tạo ra các chất độc hại, một số trong đó được biết là gây ung thư và một số làm tăng nguy cơ rối loạn tim và phổi. Sử dụng thuốc lá điện tử cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí não và dẫn đến rối loạn khả năng học tập và tiếp thu ở giới trẻ. Phụ nữ mang thai tiếp xúc với thuốc lá điện tử có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thai nhi. Việc tiếp xúc với khí độc từ thuốc lá điện tử cũng gây rủi ro cho những người xung quanh.

Nhiều bệnh hô hấp, tim mạch, ung thư... liên quan đến thuốc lá điện tử. Ảnh: WHO

"Thuốc lá điện tử nhắm đến trẻ em thông qua mạng xã hội và những người có ảnh hưởng, với ít nhất 16.000 hương vị. Một số sản phẩm sử dụng các nhân vật hoạt hình và có thiết kế đẹp mắt, thu hút giới trẻ. Việc sử dụng thuốc lá điện tử ở trẻ em và thanh thiếu niên có sự gia tăng đáng báo động, với tỷ lệ sử dụng thậm chí cao hơn tỷ lệ sử dụng ở người trưởng thành ở nhiều quốc gia", Tiến sĩ Ruediger Krech, Giám đốc Xúc tiến Y tế của WHO.

Trẻ em từ 13–15 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử nhiều hơn người trưởng thành được ghi nhận ở tất cả các khu vực của WHO. Ở Canada, việc sử dụng thuốc lá điện tử ở độ tuổi 16–19 đã tăng gấp đôi trong giai đoạn 2017-2022, và ở Vương quốc Anh, số lượng thanh thiếu niên sử dụng đã tăng gấp ba lần trong ba năm qua.

Ngay cả sự tiếp xúc ngắn với nội dung về thuốc lá điện tử trên mạng xã hội cũng có thể làm tăng ý định sử dụng các sản phẩm này, cũng như tạo ra thái độ tích cực hơn đối với thuốc lá điện tử. Các nghiên cứu nhất quán chỉ ra rằng những người trẻ tuổi sử dụng thuốc lá điện tử có khả năng sau này sẽ sử dụng thuốc lá cao hơn gần gấp ba lần.

Các biện pháp khẩn cấp là cần thiết để ngăn chặn việc sử dụng thuốc lá điện tử và nghiện nicotine cùng với một cách tiếp cận toàn diện trong kiểm soát thuốc lá, và phù hợp với tình hình của quốc gia.

Ở các quốc gia cấm bán thuốc lá điện tử, tăng cường thực hiện lệnh cấm và tiếp tục theo dõi, giám sát để hỗ trợ các biện pháp can thiệp y tế công cộng và đảm bảo thực thi nghiêm ngặt;

Ở các quốc gia cho phép thương mại hóa (bán, nhập khẩu, phân phối và sản xuất) thuốc lá điện tử dưới dạng sản phẩm tiêu dùng, đảm bảo các quy định chặt chẽ nhằm giảm sự hấp dẫn và tác hại của chúng đối với người dân, bao gồm cấm tất cả các hương vị, hạn chế nồng độ và hàm lượng nicotine, và đánh thuế.

Các chiến lược cai thuốc lá phải dựa trên bằng chứng hiện có về hiệu quả tốt nhất, đi kèm với các biện pháp kiểm soát thuốc lá khác và phải được theo dõi và đánh giá. Dựa trên bằng chứng hiện tại, chính phủ không nên cho phép bán thuốc lá điện tử dưới dạng sản phẩm tiêu dùng để theo đuổi mục tiêu cai thuốc lá.

Bất kỳ chính phủ nào theo đuổi chiến lược cai thuốc lá bằng thuốc lá điện tử cần kiểm soát các điều kiện tiếp cận sản phẩm để đảm bảo các điều kiện lâm sàng phù hợp và quản lý các sản phẩm dưới dạng thuốc (bao gồm việc yêu cầu cấp phép lưu hành dưới dạng thuốc). Quyết định theo đuổi mục tiêu cai thuốc lá bằng thuốc lá điện tử, ngay cả ở hình thức được kiểm soát như vậy, chỉ nên được thực hiện sau khi xem xét tình hình trong nước, cùng với nguy cơ hút thuốc và sau khi đã sử dụng các chiến lược cai thuốc lá đã được chứng minh.

Ngành công nghiệp thuốc lá thu lợi từ việc hủy hoại sức khỏe và đang sử dụng những sản phẩm mới để có được một vị trí trong việc hoạch định chính sách với các chính phủ nhằm vận động hành lang chống lại các chính sách y tế. Ngành công nghiệp thuốc lá tài trợ và thúc đẩy những thông tin sai lệch cho rằng những sản phẩm này làm giảm tác hại, đồng thời quảng bá rầm rộ những sản phẩm này cho trẻ em và những người không hút thuốc và tiếp tục bán hàng tỷ điếu thuốc lá.

Dựa trên việc ngày càng có nhiều bằng chứng về việc trẻ em và thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử cũng như những tác hại của chúng đối với sức khỏe, cần có hành động quyết định mạnh mẽ để ngăn chặn việc sử dụng thuốc lá điện tử.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!