Cẩn trọng: Viêm da tiếp xúc khi kiến ba khoang đang vào mùa

Theo chia sẻ của bác sĩ Đỗ Kim Anh, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, kiến ba khoang có tên khoa học là Paederus. Trong cơ thể kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin với độc tính mạnh gấp 12 - 15 lần nọc của rắn hổ, nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ gây chết người như nọc rắn.

Bệnh thường bùng phát vào mùa mưa, từ tháng 7 - 10. 80% người bệnh có tổn thương ở mặt, 1/2 thân mình. 100% biểu hiện bằng vết đỏ, nền hơi cộm theo chiều vệt tay dài 1 - 5cm rộng 3 - 10mm, trên đó có mụn nước và phỏng nước ở giữa, có vùng hơi lõm gợi hình một vật gì hình tròn hoặc bầu dục áp vào. Một số khác có hình tổn thương đối xứng ở hai bên bẹn hoặc kheo tay.

Cách thức gây bệnh và diễn biến tổn thương

Vào mùa mưa, ban đêm kiến ba khoang theo ánh đèn bay vào buồng làm việc, buồng ngủ, buồng tắm. Người làm việc, ngủ, tắm dưới ánh đèn dễ bị côn trùng rơi vào cổ mặt, phần hở thân mình. Nếu vô tình giơ tay quệt, đập, sẽ làm chất Pederin của côn trùng dính lên da. Một tình huống dễ gặp khác là côn trùng bám vào khăn mặt rơi vào bồn rửa, nếu không chú ý sẽ xát phải côn trùng lên da và gây viêm da phỏng nước.

Ban đầu, người tiếp xúc phải chất Pederin sẽ thấy hơi ngứa rát, căng da, biểu hiện đỏ một vùng da. Sau 6 - 12 giờ vùng da chuyển thành một đám hơi nề, đỏ cộm thành vệt, trên đó nổi những mụn nước to nhỏ không đều 1 - 5mm. Trong khoảng 1 - 3 ngày sau, mụn nước chuyển thành phỏng nước, phỏng mủ. Lúc này, cảm giác đau, rát càng tăng. Có thể kèm theo ngây ngấy sốt, khó chịu, nổi hạch, đau vùng cổ, nách, bẹn tương ứng với tổn thương. Nếu tổn thương ở gần mắt, có thể sưng húp cả 2 mắt, 2 - 3 ngày mới đỡ, ở bẹn có thể nổi hạch sưng đau đi lại khó.

Các phỏng mủ tiến triển ngoài 3 ngày thì đóng vẩy tiết khô dần, khi rụng vẩy để lại vết sẫm màu. Toàn bộ đợt tiến triển có thể kéo dài 5 - 20 ngày. Có một số ít bệnh nhân chỉ nổi vết đỏ, lấm tấm mụn nước nhỏ hơi ngứa, lặn sau 3 - 5 ngày, không thành phỏng nước phỏng mủ. 

Để điều trị bệnh, có thể dùng các dung dịch làm dịu da, sát khuẩn nhẹ như dung dịch Jarish, oxit kẽm, mỡ kháng sinh. Nếu mủ nhiều, đau, có thể dùng kháng sinh chung, kháng Histamin tổng hợp, thuốc giảm đau có thể dùng Corticoid bôi hoặc đường toàn thân. Trường hợp nhẹ, bệnh có thể tự khỏi.

Để phòng bệnh viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang, các bác sĩ khuyến cáo người dân: khi làm việc dưới ánh đèn, tránh phản xạ quệt tay khi có cảm giác côn trùng rơi vào cổ, mặt. Buổi tối khi tắm rửa, chú ý giũ mạnh khăn mặt trước khi dùng.

Bên cạnh đó, vào mùa mưa, để đề phòng côn trùng bay vào nhà, có thể xịt các thuốc diệt côn trùng không hại. Khi bắt đầu thấy rát ở một vùng da có thể rửa vùng đó bằng nước muối, xà phòng… để ngăn không nổi thành phỏng nước, phỏng mủ.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!