Điều trị lồng ruột cấp ở trẻ em

Đây là hiện tượng khúc ruột phía trên di chuyển và chui vào lòng khúc ruột phía dưới (hay ngược lại), làm tắc nghẽn sự lưu thông của ruột.

Ngày 19/3, Khoa Ngoại và Chuyên khoa, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh tiếp nhận liên tiếp 2 bé: Lê Diễm M. (9 tháng tuổi, trú tại Cẩm Phả, Quảng Ninh) và bé Phạm Phương L. (8 tháng, trú tại Vân Đồn, Quảng Ninh). Trẻ vào viện trong tình trạng trẻ bệnh ngày thứ 1, quấy khóc từng cơn, nôn nhiều.

Kết quả xét nghiệm, siêu âm ổ bụng cho thấy vị trí sườn phải có hình ảnh khối lồng ruột, trong có vài hạch nhỏ, kích thước 45x36mm. Qua hội chẩn chuyên khoa các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị lồng ruột cấp và chỉ định phương pháp gây tĩnh mạch và tháo lồng bằng bơm khí/nước cho bé. Ca phẫu thuật diễn ra trong khoảng hơn 20 phút, các bác sĩ tiến hành đặt sonde hậu môn, bơm hơi áp lực < 90mmHg qua sonde và tháo lồng thành công cho bé. Hiện tại sức khỏe của 2 bé đã ổn định, bé được bù thêm dịch, cho kháng sinh, nuôi dưỡng, đặt ống thông dạ dày cho bụng đỡ trướng.

Bác sĩ Nguyễn Kim Hiếu cho biết: trung bình 1 tháng bệnh viện tiếp nhận và điều trị cho khoảng 20-30 trường hợp trẻ bị lồng ruột. Bệnh lồng ruột ít xảy ra ở người lớn và thường gặp là ở trẻ em khoảng từ 1 đến 2 tuổi trở xuống nhưng rất khó phát hiện. Chính vì thế, các bậc phụ huynh không được chủ quan xem thường khi trẻ đang chơi, đột nhiên đau bụng, khóc thét, co chân đạp mạnh hoặc giãy nảy người vì đau thắt từng cơn, cơn đau lặp đi lặp lại nhiều lần đó là các dấu hiệu sớm của lồng ruột.

Trẻ dưới 1 tuổi thường mắc bệnh lồng ruột

Lồng ruột có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng các thống kê cho thấy 80-90% các bệnh nhân là trẻ dưới 1 tuổi, đặc biệt là các bé trai bụ bẫm. Trong đó, độ tuổi bị nhiều nhất là từ 5-6 tháng tuổi.

Hầu hết các trường hợp lồng ruột không xác định được nguyên nhân. Nhiều giả thiết cho rằng đây là thời kỳ bé chuyển từ bú sữa sang ăn dặm nên ruột dễ co bóp bất thường. Thêm vào đó, do kích thước của các đoạn ruột ở trẻ em quá chênh lệch nhau nên dễ xảy ra lồng ruột.

Ngoài ra, trong một số trường hợp, lồng ruột có liên quan đến các bất thường như u bướu, polype trong lòng ruột hay những đợt nhiễm bệnh gây rối loạn co bóp ruột.

Nhận biết trẻ bị lồng ruột

Nên nghĩ đến bệnh lồng ruột nếu trẻ có triệu chứng đột ngột đau bụng dữ dội, quấy khóc từng cơn, bỏ bú, có thể kèm theo nôn ói nhiều lần. Bệnh cảnh thường gặp là trẻ đang ăn uống bình thường bỗng khóc thét, bỏ bú, da tím tái, báo hiệu khúc ruột bắt đầu lồng vào nhau. Sau đó trẻ tạm thời nín khóc, thậm chí bú lại nhưng khi cơn đau tái phát, trẻ lại khóc từng cơn, ưỡn người, không bú được, nôn. Vài giờ sau, trẻ mệt lả, da xanh nhợt.

Khoảng 6-12 tiếng sau, trẻ đi cầu ra máu tươi có lẫn chút nhầy. Nhìn trẻ giảm sút rõ rệt: da tái, môi khô, mạch nhanh, người lạnh, mắt trũng. Nếu cứ trong tình trạng đó 24 giờ không xử trí gì trẻ sẽ bị nôn liên tục, bụng trướng dần lên, da toàn thân lạnh, nhợt nhạt, mạch nhanh, nhỏ, thở gấp nông, dấu hiệu ruột bắt đầu hoại tử.

Ngoài bệnh cảnh trên, đối với những trẻ đang bị sốt, ho, nhiễm siêu vi hay những trẻ đã từng bị lồng ruột thì việc trẻ đột ngột quấy khóc từng cơn cũng là một dấu hiệu nghi ngờ lồng ruột.

Cách xử trí khi trẻ bị lồng ruột

Do lồng ruột diễn biến rất nhanh nên ngay khi trẻ có biểu hiện khóc thét, bỏ bú và nôn, cần đưa ngay trẻ tới một cơ sở cấp cứu ngoại khoa. Các bác sĩ sẽ xác định bệnh qua thăm khám và siêu âm.

Nếu đúng là lồng ruột, trẻ sẽ được tháo lồng bằng hơi, nghĩa là bằng cách đặt một ống thông nhỏ vào lòng trực tràng. Dưới hướng dẫn của máy X-quang tại chỗ, các bác sĩ sẽ bơm hơi dần vào ruột già với một áp lực vừa phải cho đến khi khối lồng được tháo ra hoàn toàn.

Nếu trẻ được đưa đến quá muộn (thường trên 6 giờ) thì thường cần phải phẫu thuật để tháo khối ruột lồng. Trong trường hợp đến trễ hơn 24 giờ, đoạn ruột lồng đã chui sâu vào nhau gây sưng nề, tắc nghẽn mạch máu và hoại tử, các bác sĩ phải phẫu thuật để cắt đoạn ruột đó. Tuy nhiên, việc chăm sóc và hồi sức sau mổ rất khó khăn và phức tạp, trẻ dễ tử vong do suy kiệt và viêm phổi nặng. Do đó, các bậc phụ huynh cần lưu ý để sớm phát hiện và đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!