Lạm dụng corticoid ở trẻ - Coi chừng rước họa vào thân

Bệnh viện đa khoa Medlatec vừa tiếp nhận bé gái L.M.T, 11 tuổi, ở Tây Hồ, Hà Nội vào viện với lí do béo mặt, đau đầu. Theo lời kể của phụ huynh, bệnh nhi có tiền sử dùng corticoid dạng xịt 1 năm để điều trị viêm mũi dị ứng.

Cùng thời điểm khám, bé trai N.Đ.M, 13 tuổi ở Bắc Từ Liêm, Hà Nội đến khám với lý do tăng cân không kiểm soát trong vòng 4 năm trở lại và xuất hiện nốt bầm tím trên da không rõ nguyên nhân.

Sau khi khi khai thác tiền sử, hai bệnh nhi được bác sĩ chỉ định các cận lâm sàng và xét nghiệm cần thiết, kết quả cho thấy: bệnh nhi đều mắc hội chứng Cushing.

Theo các bác sĩ, bệnh nhân mắc hội chứng Cushing thường dễ nhận biết bởi các triệu chứng điển hình có thể nhìn thấy bằng mắt thường:

- Mập/phì là triệu chứng thường gặp nhất với sự phân bố mỡ đặc trưng ở mặt, ở thân người nhiều hơn tứ chi cùng các đặc điểm: mặt tròn, u mỡ ở gáy, mỡ dày ở ngực, bụng, nhưng không nhiều ở mông và chân tay. Tăng cân thường là triệu chứng đầu tiên.

- Những thay đổi ở da thường gặp: Da mỏng, mặt đỏ, bầm máu sau va chạm gặp khoảng 45% vết nứt da gặp 50 - 70% thường có màu đỏ tím lún sâu dưới da. Các vết nứt thường nằm ở: bụng, ngực, háng, mông, đùi.

- Rậm lông tóc: Lông mày rậm, nhiều lông tơ ở mặt, ở thân mình, có thể mọc râu, ria mép, lông nách.

- Rối loạn sinh dục do tăng androgen ở nữ và tăng cortisol ở nam: tắc kinh ở nữ hoặc mọc lông sớm ở trẻ chưa dậy thì.

- Có thể đau đầu, giảm trí nhớ, kém tập trung, nặng hơn có thể có các rối loạn tâm thần.

Nguyên nhân phổ biến nhất là hội chứng Cushing do thuốc. Các nguyên nhân khác là rối loạn ở tuyến yên thượng thận hoặc do tiết ACTH lạc chỗ. Bệnh Cushing là dùng để chỉ hội chứng Cushing do u tuyến yên tăng tiết ACTH gây ra.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo: corticoid sẽ có lợi nếu dùng đúng cách, đúng liều lượng. Tuy nhiên, thuốc sẽ phản tác dụng nếu dùng quá liều. Đồng thời, gây ra các biến chứng như tăng đường huyết, tăng cân, loãng xương, tăng cortisol máu, thoái hóa cơ, yếu cơ, mỏng da, vết rạn da, đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, suy thượng thận, suy giảm miễn dịch, giảm trí nhớ, rối loạn tâm thần, rối loạn kinh nguyệt, chậm dậy thì…

Vì vậy, để phòng tránh hoặc hạn chế tiến triển của bệnh:

- Không tự ý mua các thuốc kháng viêm giảm đau không có đơn của bác sĩ, thuốc không có nguồn gốc rõ ràng (ví dụ: một số bệnh nhân thường hay ra cửa hàng thuốc Tây khai bệnh và tự mua thuốc giảm đau nhức xương khớp, hoặc thuốc trị cảm ho, sổ mũi, viêm xoang… về uống).

- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý dùng quá nhiều thuốc chứa steroid trong thời gian dài.

- Thận trọng sử dụng các thuốc nam, thuốc bột trong điều trị

- Ăn ít mỡ và calories hơn, tăng cường rau quả trong bữa ăn.

- Tăng cường vận động, luyện tập thể dục thể thao.

- Khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra tình trạng huyết áp, đường huyết, mật độ xương.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!