Lần đầu tiên Việt Nam có kháng thể đơn dòng dự phòng COVID-19

Đại dịch COVID-19 khiến hơn 450 triệu người nhiễm, hơn 6 triệu người tử vong trên thế giới. Theo thống kê của Bộ Y tế, kể từ đầu dịch đến nay Việt Nam có hơn 7,3 triệu ca mắc COVID-19, 41.740 người tử vong. Từ giữa tháng 3/2022 Việt Nam đứng thứ 20/225 quốc gia và vùng lãnh thổ, bình quân cứ 1 triệu người có 61.879 người nhiễm. Đại dịch COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp với sự lây lan nhanh của biến thể Omicron. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khẳng định: “Đại dịch COVID-19 chưa thể kết thúc và chúng ta đang ở đỉnh dịch".

Cùng với mức độ nguy hiểm của mình, virus Corona biến chủng qua nhiều giai đoạn khiến việc kiểm soát dịch bệnh thêm khó khăn. Trong bối cảnh đó, vaccine ngừa COVID-19 ra đời giúp bảo vệ con người trước đại dịch.

Tuy nhiên, không phải ai cũng được tiêm vaccine ngừa COVID-19. Những người mắc các tình trạng khiến hệ miễn dịch suy yếu từ vừa đến nặng đều không được phép tiêm phòng, dẫn đến nguy cơ cao bị virus tấn công, gây hại đến các cơ quan, thậm chí trở nặng và tử vong nhanh chóng. Đứng trước vấn đề này, các nhà khoa học trên thế giới đã nghiên cứu ra kháng thể đơn dòng giúp hỗ trợ phòng ngừa COVID-19 cho nhóm người có nguy cơ cao nhưng không thể tiêm vaccine.

Từ hơn 1.500 kháng thể của người khỏi bệnh COVID-19 trên khắp thế giới, các nhà khoa học đã chọn ra 2 kháng thể có hoạt lực mạnh nhất, tối ưu hóa bằng công nghệ độc quyền tạo ra kháng thể đơn dòng Evusheld, giúp ngừa COVID-19 chỉ sau vài giờ tiêm. Đây là thuốc kháng thể đơn dòng ngừa COVID-19 hiện đại được Mỹ và nhiều quốc gia cấp phép sử dụng khẩn cấp bảo vệ người suy giảm miễn dịch vừa đến nặng. Việt Nam là nước thứ 2 ở Đông Nam Á, sau cường quốc Singapore nhập được loại thuốc quý này.

Để giúp quý khán giả hiểu hơn về liệu pháp kháng thể đơn dòng dự phòng COVID-19, Hệ thống BVĐK Tâm Anh kết hợp cùng Đài truyền hình Việt Nam, Báo điện VnExpress tổ chức Livestream: "Kháng thể đơn dòng dự phòng COVID-19 cho người suy giảm miễn dịch, ghép tạng, ung thư…" với sự tham gia của 4 chuyên gia uy tín: GS.TS.BS. Ngô Quý Châu - Giám đốc chuyên môn BVĐK Tâm Anh Hà Nội; PGS.TS.BS. Trần Quang Bính - Giám đốc chuyên môn BVĐK Tâm Anh TP Hồ Chí Minh; BS.CKI Bạch Thị Chính - Giám đốc Y khoa, Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC; BS Trương Hữu Khanh - nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, BV Nhi đồng 1 TP Hồ Chí Minh. Mời quý khán giả đón xem, đặt câu hỏi tại đây để được tư vấn.

Ngoài chương trình livestream, các chuyên gia Hệ thống BVĐK Tâm Anh sẽ tiếp tục tư vấn về “Kháng thể đơn dòng Evusheld dự phòng COVID-19”. Gửi câu hỏi tại đây để được các chuyên gia tư vấn.

Công nghệ hiện đại, dễ sử dụng, ít tác dụng phụ

Kháng thể đơn dòng đã được ứng dụng nhiều trong y khoa như các loại huyết thanh kháng dại, kháng uốn ván, hay bạch hầu, trong phòng ngừa viêm gan siêu vi B từ mẹ sang con. Theo hãng dược AstraZeneca, từ hơn 1.500 kháng thể của người nhiễm SARS-CoV-2 khỏi bệnh, các nhà khoa học đã chọn ra 2 kháng thể có hoạt lực mạnh nhất, tối ưu hóa bằng công nghệ hiện đại tạo ra kháng thể đơn dòng dự phòng COVID-19 đầu tiên trên thế giới và được FDA cấp phép, nhằm bảo vệ nhóm người suy giảm miễn dịch, người không thể tiêm vaccine COVID-19.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP Hồ Chí Minh nhận định: “Ưu điểm nổi bật của kháng thể đơn dòng dự phòng là tạo kháng thể chờ sẵn trong máu. Khi thấy tác nhân gây bệnh, chúng sẽ bao vây tác nhân gây bệnh lại và không cho nhân lên, hay làm chậm nhân lên tế bào bị bệnh. Do đó, tiêm kháng thể đơn dòng dự phòng sẽ không bị bệnh hoặc bị rất nhẹ. Kháng thể đơn dòng đã có vài hãng sản xuất, dùng trong điều trị COVID-19 chủ yếu bằng truyền tĩnh mạch. Nay có thêm công nghệ tạo kháng thể đơn dòng dùng dự phòng bằng tiêm bắp, khi triển khai tiêm sẽ dễ dàng, thuận tiện hơn cho người dân”.

Các nghiên cứu cho thấy kháng thể đơn dòng thế hệ mới giúp cơ thể có đủ lượng kháng thể cần thiết để bảo vệ không mắc COVID-19 với hiệu quả lên tới 83%, kể cả Omicron và không có trường hợp nào bệnh nặng hay tử vong trong suốt 6 tháng theo dõi. Hiệu quả này được quan sát thấy ở cả những người bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý hoặc đang sử dụng các thuốc hoặc phác đồ điều trị ức chế miễn dịch và có thể không tạo được đáp ứng miễn dịch với vaccine phòng COVID-19 như: người cấy ghép tạng, ung thư, HIV, đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch (ví dụ như dùng corticoid liều cao, kéo dài) hoặc đã điều trị trong vòng 6 tháng…

Khác với các vaccine ngừa COVID-19 sẽ bắt đầu tạo kháng thể sau 2 tuần tiêm vào cơ thể, kháng thể đơn dòng được tạo sẵn trong phòng thí nghiệm, khi được tiêm vào người chúng lập tức kích hoạt, lập rào chắn bảo vệ, phòng COVID-19 sau vài giờ đồng hồ. Nhờ ưu điểm này, Mỹ và nhiều quốc gia khác (Việt Nam, Bahrain, Pháp, Tây Ban Nha, Singapore, Các tiểu Vương quốc Arab thống nhất, Ai Cập, Saudi Arabia, Nga, Áo, Italy, Đức, Australia…) đã nhanh chóng cấp phép sử dụng.

PGS.TS.BS. Phạm Nguyễn Vinh khám cho người bệnh cao tuổi, mắc bệnh tim mạch. (Ảnh BVĐK Tâm Anh)

Theo hãng dược AstraZeneca công bố với Evusheld, hồ sơ an toàn đã được kiểm nghiệm trên hơn 7.000 người, qua 3 thử nghiệm pha 3, cho thấy tác dụng kháng thể đơn dòng Evusheld rất an toàn, không lo ngại đến các phản ứng quá kích. “Với số lượng nghiên cứu đến nay cho thấy, Evusheld dung nạp khá tốt, rất ít tác dụng phụ được ghi nhận. Người dùng thuốc có thể là những triệu chứng rất nhẹ như sốt, đau đầu, đau nhức mình mẩy… Những tác dụng này cũng có thể gặp ở bất kỳ loại vaccine hay thuốc nào khi dung nạp vào cơ thể. Do đó, những số liệu đến nay cho thấy những tác dụng phụ này không đáng kể”, PGS.TS.BS Trần Quang Bính nói.

Cứu cánh cho nhóm đối tượng suy giảm miễn dịch và không thể tiêm vaccine

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính khoảng 2% dân số toàn cầu thuộc nhóm dễ tổn thương trước COVID-19 do suy giảm chức năng miễn dịch vừa và nặng. Tuy nhiên, không phải ai cũng được tiêm vaccine ngừa COVID-19. Những người mắc các tình trạng khiến hệ miễn dịch suy yếu từ nhẹ đến nặng đều không được phép tiêm phòng, dẫn đến nguy cơ cao bị virus tấn công, gây hại đến các cơ quan, thậm chí trở nặng và tử vong nhanh chóng. Hiệu quả vaccine COVID-19 ở nhóm đối tượng này bị suy giảm dù đã tiêm đủ liều, do đó để bảo vệ bản thân trước đại dịch COVID-19, họ cần có thêm các lựa chọn để dự phòng.

Các chuyên gia nhận định đại dịch vẫn chưa kết thúc nên nhiệm vụ cứu người, ngăn ngừa tình trạng bệnh nặng phải nhập viện, giúp mọi người sống khỏe với đại dịch phải ưu tiên hàng đầu. Trong đó, cần đẩy mạnh cung cấp thêm biện pháp bảo vệ cho những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch, nhất là người bệnh ung thư, hoặc nhóm người không thể tiêm vaccine ngừa COVID-19, bởi họ thuộc nhóm đối tượng dễ bị tổn thương, có thể trở nặng hoặc tử vong nếu nhiễm COVID-19.

Bác sĩ BVĐK Tâm Anh đang hỏi thăm sức khỏe người bệnh. (Ảnh BVĐK Tâm Anh)

Bên cạnh đẩy mạnh chiến dịch phủ xanh vaccine, chuẩn bị sẵn sàng viêm vaccine cho trẻ 5 - 11 tuổi, đặt mua các loại thuốc chữa trị COVID-19, Bộ Y tế đã cho phép dùng giải pháp kháng thể đơn dòng dự phòng COVID-19 bằng công nghệ mới, hiệu quả tức thì sau vài giờ tiêm từ Evusheld. Song song đó, UBND TP Hồ Chí Minh cũng phát động đợt cao điểm của “Chiến dịch bảo vệ người thuộc nhóm nguy cơ năm 2022”. Thời gian thực hiện từ ngày 4 - 31/3/2022 cho đối tượng là những người trên 65 tuổi có bệnh nền.

Sự xuất hiện của thuốc kháng thể đơn dòng Evuseld trong tháng 3/2022 sẽ kịp thời cung cấp thêm liệu pháp bảo vệ cho đối tượng nguy cơ cho người dân tại Việt Nam, đặc biệt tại 2 thành phố dẫn đầu tổng số ca nhiễm tích lũy là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Ngay sau khi có thông tin Evusheld được cấp phép nhập khẩu, sử dụng tại Việt Nam, mỗi ngày tổng đài Hệ thống BVĐK Tâm Anh ghi nhận hàng nghìn cuộc gọi nhờ tư vấn Evusheld. Chị Trần Thị Mai (54 tuổi, ngụ tại quận 12, TP Hồ Chí Minh) là một trong những vị khách đầu tiên quan tâm đến phương pháp dự phòng COVID-19. Con gái của chị Mai năm nay 24 tuổi, phát hiện ung thư vú, đã phẫu thuật và đang hóa trị chưa tiêm vaccine COVID-19 nên chị mong muốn được đăng ký tiếp cận phương pháp dự phòng COVID-19 mới dành cho nhóm người bị suy giảm miễn dịch.

Còn anh Trần Quốc Hoàn (34 tuổi, ngụ tại Tân Bình) cũng gọi về số hotline của bệnh viện để nhờ tư vấn về kháng thể đơn dòng Evusheld. Qua bạn bè và thân nhân sinh sống tại Mỹ anh biết được quốc gia này đã có nhiều người mắc bệnh suy giảm miễn dịch được ưu tiên sử dụng, anh mong muốn có thể đăng ký cho bố suy tim độ IV, vì bố có tiền sử phản ứng với một số vaccine, ông đã bỏ qua nhiều đợt tiêm vaccine COVID-19 trong cộng đồng. Trước sự lây lan nhanh của biến chủng Omicron, gia đình anh Hoàn lo lắng cho sức khỏe của bố, mong muốn tiếp cận liệu pháp bảo vệ mới.

Nhân viên y tế BVĐK Tâm Anh đang kiểm tra lại thông tin cho khách hàng đến khám chữa bệnh. (Ảnh BVĐK Tâm Anh).

PGS.TS.BS. Trần Quang Bính, Giám đốc Chuyên môn BVĐK Tâm Anh TP Hồ Chí Minh cho biết: “Người dân rất quan tâm đến liệu pháp bảo vệ mới bằng công nghệ kháng thể đơn dòng, đặc biệt những người có bệnh nền như tăng huyết áp, xơ gan, suy thận mạn, tim mạch, ung thư… vì họ bị giảm sức đề kháng trước những tác nhân gây bệnh, nhóm người này dễ nhiễm SARS-CoV-2. Chưa hết, hệ miễn dịch của họ bị suy giảm, nếu chẳng may mắc bệnh sẽ dễ trở nặng, gây khó khăn trong điều trị, thậm chí tử vong”.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!