
Theo TS.BS Đào Việt Hằng, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: về mặt chuyển hóa, gan có vai trò chuyển hóa rượu, các loại thuốc, các chất hóa học, trung hòa và phá hủy các chất độc. Gan là nơi sản xuất, dự trữ đường, chất béo, các chất vận chuyển trong máu, các yếu tố đông máu. Bên cạnh đó, gan đóng vai trò điều hòa cân bằng của một số loại hormone (hormone sinh dục, tuyến giáp, cortisone). Đồng thời, gan còn là nơi sản xuất mật giúp loại trừ các chất độc ra khỏi cơ thể và hỗ trợ tiêu hóa.
Viêm gan là tình trạng gan bị viêm với nhiều biểu hiện đa dạng bao gồm chán ăn, mệt mỏi, buồn nôn, vàng da, đau bụng hoặc tiêu chảy. Bệnh có thể biểu hiện cấp tính hoặc mạn tính dẫn đến các biến chứng như xơ gan hay ung thư gan. Nguyên nhân hay gặp gây viêm gan bao gồm: nhiễm virus viêm gan trong đó phổ biến nhất là virus viêm gan B, C, tiếp đến là sử dụng rượu thường xuyên, sử dụng một số loại thuốc, nhiễm độc hoặc do nguyên nhân miễn dịch.
Viêm gan do rượu là tổn thương viêm gan tiến triển do sử dụng rượu trong một thời gian dài. Đây là một trong những bệnh phổ biến trên thế giới và tại Việt Nam. Tổn thương gan do rượu gặp ở những bệnh nhân lạm dụng rượu, thường với mức độ trên 60 gram/ngày đối với nam và trên 20 gram/ngày ở nữ trong thời gian ít nhất 10 năm.
Uống quá nhiều rượu là nguyên nhân đứng thứ 3 trong các nguyên nhân gây tử vong có thể dự phòng được. Ở Việt Nam, chưa có thống kê chính thức về tình trạng sử dụng rượu và bệnh gan do rượu. Trong một nghiên cứu, tỉ lệ người Việt Nam có các vấn đề liên quan đến rượu chiếm 25,5% ở nam và 0,7% với nữ. Tổn thương gan do rượu rất đa dạng, thay đổi từ gan nhiễm mỡ đơn thuần, từ nhẹ đến nặng, giai đoạn muộn sẽ tiến triển đến viêm gan mạn, xơ gan và ung thư gan. Gan nhiễm mỡ là tổn thương hay gặp nhất, có tính chất lành tính và có thể đảo ngược được nếu ngừng sử dụng rượu.
Chẩn đoán viêm gan do rượu
Biểu hiện của bệnh rất đa dạng. Những trường hợp nhẹ, bệnh nhân có những triệu chứng không đặc hiệu như buồn nôn, mệt mỏi, đau hạ sườn phải, sốt nhẹ. Khi có suy giảm chức năng gan nặng có thể xuất hiện vàng da, dễ chảy máu do rối loạn đông máu. Trường hợp đã có tiến triển từ trước, bệnh nhân có thể phải nhập viện vì những biến chứng nặng nề như xuất hiện dịch ổ bụng, xuất huyết tiêu hóa hoặc hôn mê do hội chứng não gan. Một số bệnh nhân sử dụng rượu thường xuyên khi có bệnh lý cấp tính không thể uống rượu tiếp được sẽ xuất hiện hội chứng cai rượu, bệnh nhân có thể có rối loạn ý thức hoặc nặng hơn là loạn thần, kích thích rất nhiều.
Những triệu chứng cảnh báo viêm gan do rượu
Chẩn đoán viêm gan do rượu là chẩn đoán trực tiếp dựa vào tiền sử uống rượu, triệu chứng điển hình khi bác sĩ thăm khám, bằng chứng về mặt xét nghiệm và loại trừ được những nguyên nhân gây viêm gan khác. Các xét nghiệm bệnh nhân cần làm bao gồm: xét nghiệm virus viêm gan B, virus viêm gan C để loại trừ các bệnh lý viêm gan do virus, các xét nghiệm thăm dò các nguyên nhân gây viêm gan khác như bệnh lý đường mật, chuyển hóa… và các xét nghiệm men gan.
Để đánh giá chức năng gan, các xét nghiệm thường được chỉ định là sinh hóa máu đánh giá albumin, bilirubin máu và xét nghiệm đông máu. Rối loạn đông máu và tăng bilirubin phản ánh mức độ nặng của bệnh và có ý nghĩa tiên lượng.
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh ít khi được sử dụng để chẩn đoán viêm gan do rượu nhưng hữu ích trong loại trừ các bệnh lý gan khác. Siêu âm là phương pháp hình ảnh có giá thành hợp lý, không xâm nhập và có sẵn ở nhiều cơ sở y tế. Trên siêu âm có thể thấy hình ảnh gan to và tăng sáng lan tỏa. Siêu âm còn giúp phát hiện các biến chứng của viêm gan do rượu như xơ gan, dịch ổ bụng, u gan hoặc loại trừ các nguyên nhân gây vàng da khác như tắc mật, u đường mật, sỏi mật. Chụp cắt lớp vi tính ổ bụng hoặc cộng hưởng từ gan mật là những phương pháp đắt tiền, chỉ được sử dụng trong một số trường hợp nhất định khi nghi ngờ có khối u gan.
Nguyên tắc điều trị
Trong quá trình theo dõi và điều trị, quan trọng nhất đối với bệnh nhân viêm gan do rượu là ngừng sử dụng rượu. Nếu ngừng uống rượu, bệnh sẽ ngừng tiến triển và tổn thương gan do rượu có thể phục hồi dần. Nếu tiếp tục uống rượu, tổn thương gan sẽ tiếp tục tiến triển và dẫn đến xơ gan.
Những bệnh nhân nhẹ có thể theo dõi và điều trị tại các phòng khám ngoại trú. Khi bệnh nhân nặng lên, cần nhập viện và bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng các thuốc như corticosteroid hoặc pentoxifylilline. Tiên lượng của bệnh nhân phụ thuộc vào mức độ nặng của bệnh, bệnh nhân đã tiến triển thành xơ gan chưa và còn tiếp tục uống rượu không.
Biện pháp phòng ngừa để có một lá gan khỏe mạnh
Để phòng tránh mắc viêm gan do rượu, biện pháp hữu hiệu nhất là hạn chế sử dụng rượu bia. Đối với những bệnh nhân viêm gan do rượu mức độ nhẹ, ngừng sử dụng rượu bia sẽ giúp cải thiện mức độ thoái hóa mỡ ở gan, giảm men gan và ngăn ngừa tiến triển bệnh. Đối với những bệnh nhân viêm gan do rượu nặng, việc ngừng sử dụng rượu bia là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của điều trị. Trong trường hợp bệnh nhân uống rượu với số lượng nhiều và trong thời gian dài, để có thể ngừng sử dụng rượu cần có sự tư vấn và hỗ trợ của bác sĩ phối hợp với gia đình.
Về mặt dinh dưỡng, đối với các bệnh nhân viêm gan do rượu, chế độ ăn cần cung cấp đủ protein, bổ sung vitamin và khoáng chất trong đó quan trọng nhất là folate và thiamin. Khi bệnh nhân có dịch ổ bụng cần ăn chế độ hạn chế muối.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Bệnh viện thành phố Thủ Đức (TP Hồ Chí Minh) vừa cấp cứu thành công bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối biến chứng nặng do bỏ chạy thận và không tuân thủ chế độ ăn uống.
VTV.vn - Bé trai 5 tuổi ở Hà Nội nhập viện nguy kịch do tự quấn dây rút quần quanh cổ, treo trên dây mắc màn. Tai nạn sinh hoạt hy hữu cảnh báo nguy cơ với trẻ nhỏ.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Yên Lập (Phú Thọ) ghi nhận một trường hợp mắc bệnh giun rồng là bệnh nhân T.N.T. (sinh năm 1978, trú tại xã Thượng Long, huyện Yên Lập).
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Thanh Sơn (Phú Thọ) vừa tiếp nhận và điều trị một trường hợp người bệnh 49 tuổi bị bỏng giác mạc nặng do nhỏ nhầm dầu gió vào mắt.
VTV.vn - Trước thực trạng thực phẩm chức năng giả tràn lan, Bộ Y tế đang siết chặt quản lý, sửa đổi chính sách và tăng cường hậu kiểm nhằm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
VTV.vn - Bệnh viện Sản Nhi Vĩnh Phúc vừa cứu sống bé gái 8 tháng tuổi trong tình trạng nguy kịch do sởi biến chứng viêm phổi, suy hô hấp cấp (ARDS) và sốc nhiễm khuẩn nặng.
VTV.vn - Thalassemia là bệnh di truyền phổ biến. IVF kết hợp sàng lọc phôi PGT-M giúp ngăn con mang gen bệnh, hướng tới thế hệ khỏe mạnh, phát triển toàn diện.
(VTV.vn) – Tóc bạc sớm, rụng tóc lan rộng ở người trẻ, ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý, cuộc sống. Vì sao xảy ra và đâu là giải pháp an toàn, hiệu quả hiện nay?
VTV.vn - Sản phẩm Ích Niệu Khang giúp giảm tiểu đêm, tiểu nhiều của Công ty TNHH Dược phẩm FOBIC được vinh danh lọt Top 20 thương Hiệu tiêu Biểu Châu Á – Thái Bình Dương 2025
VTV.vn - Hưởng ứng Ngày Thalassemia Thế giới 8/5, ngành y tế kêu gọi mọi người nâng cao nhận thức, tầm soát sớm và hỗ trợ cộng đồng người bệnh tan máu bẩm sinh.
VTV.vn - Một bệnh nhân 71 tuổi tại huyện Ea H’Leo vừa tử vong nghi do bệnh dại, nâng tổng số ca tử vong do bệnh này tại Đắk Lắk từ đầu năm đến nay lên 3 trường hợp.
VTV.vn - 10 năm kiên trì, bền bỉ cùng sự đồng hành của hàng trăm đối tác đã giúp thương hiệu Olympian Labs (Mỹ) có chỗ đứng vững chắc trên thị trường dược phẩm Việt.
VTV.vn - Một trường hợp thủng ổ loét trực tràng gây thủng tạng rỗng vừa được cấp cứu kịp thời tại Trung tâm Y tế huyện Tam Nông (Phú Thọ) giúp bệnh nhân thoát khỏi nguy cơ tử vong.
VTV.vn - Bệnh nhân mắc đái tháo đường type 2, suy thận mạn suýt tử vong do toan lactic nặng.
VTV.vn - Bé trai 2 tuổi nhập viện trong tình trạng bỏng miệng và thực quản sau khi uống nhầm bột thông cống.