Làng Nobgang, miền Trung Bhutan, giờ chỉ còn chủ yếu là phụ nữ, người già và trẻ em
Làng Nobgang, miền Trung Bhutan giờ vắng bóng thanh niên. Nếp sống văn hóa của làng có nguy cơ gián đoạn, nhạt nhòa vì không có thế hệ chuyển tiếp, gìn giữ. Trong nỗ lực bảo tồn sức sống văn hóa của chính mình, làng đã lập ra một cộng đồng do phụ nữ lãnh đạo. Chính phủ Bhutan và Ngân hàng thế giới đã giúp nhóm này xây dựng kế hoạch quản lý và đào tạo họ năng lực quản lý.
Đây là một phần của dự án hỗ trợ các cộng đồng có bối cảnh nhạy cảm để bảo tồn, phát triển văn hoá, đồng thời tạo ra các cơ hội kinh tế để cải thiện sinh kế của dân làng nhằm đối mặt với các hệ quả của làn sóng di cư từ nông thôn ra thành thị. Những mục tiêu chính của dự án là tăng cường nền kinh tế địa phương bằng cách lập ra các doanh nghiệp xã hội, thuộc sở hữu cộng đồng, phát triển các sản phẩm trên cơ sở khai thác các nguồn tài nguyên văn hóa.
Làng Nobgang có một kiến trúc nhà độc đáo - được dân bản địa gọi là Kabu-Dharcham. Đây là một trong những di sản văn hóa của ngôi làng này - vốn được hình thành từ thế kỷ 18. Truyền thuyết về ngôi làng cũng là một phần văn hóa quan trọng.
Theo đó, khi trưởng tăng đoàn của Bhutan, đời thứ 9, là Je Khenpo Shakya Rinchen đang thiền định tại Jachong Karmo, một vách đá phía bắc thung lũng, ngài nhìn thấy ánh sáng lấp lánh phát ra từ một ngọn đồi ở đằng xa. Đi theo ánh sáng chói lọi, ngài phát hiện ra rằng ánh sáng đến từ một viên ngọc quý (có tên gọi Norbu), do đó có nơi đó được đặt tên là Nobgang - "ngọn đồi của viên ngọc quý".
Kiến trúc nhà Kabu-Dharcham
Một khu nhà theo kiến trúc Kabu-Dharcham, trước đây được chính phủ sử dụng làm trung tâm y tế, nay được bàn giao cho cộng đồng sử dụng, kinh doanh dịch vụ lưu trú. Trong đó có phục vụ giường ngủ và bữa sáng. Sáu người phụ nữ và một người đàn ông trong làng điều hành các cơ sở kinh doanh này.
Ý tưởng bảo tồn làng Nobgang như một điểm đến văn hóa hấp dẫn được Nữ hoàng Gyalyum Tshering Yangdoen Wangchuck khởi xướng, hướng dẫn và bảo trợ, với tầm nhìn biến ngôi làng Nobgang thành "một cộng đồng sôi động và tự duy trì vào năm 2030".
Sau nhiều cuộc tham vấn với các ban ngành khác nhau, chính phủ Bhutan đã lên "Kế hoạch quản lý văn hóa", với ba hành động lớn đang được triển khai, gồm: tái tạo cơ sở vật chất của ngôi làng theo bảo tồn văn hóa và thích ứng với biến đổi khí hậu, gia tăng giá trị cho các sản phẩm nông nghiệp và tạo cơ hội mang lại thu nhập cho phụ nữ và thanh niên.
Nhà hàng có kiến trúc Kabu-Dharcham giờ đã khá nổi tiếng với khách du lịch vì các món ăn độc đáo luôn sẵn lòng phục vụ du khách. Madem Pem, người đứng đầu cộng đồng cho biết: "Một số món ăn tuyệt vời ở đây, ngay cả người dân Bhutan, cũng hiếm khi được thưởng thức. Chẳng hạn như món Nobgang Aezay Nyergum, món ăn được phục vụ cho các vị vua và quan chức cấp cao từ thời xa xưa khi Punakha là thủ phủ của Bhutan"…
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!