Australia phải hứng chịu trận cháy rừng khủng khiếp nhất trong lịch sử vào đầu năm nay, sau thời gian dài hạn hán và nắng nóng gay gắt – nguồn CNA
Giấy chứng tử nên thêm cả phần thông tin các yếu tố biến đổi khí hậu, như là nắng nóng gay gắt và ô nhiễm không khí. Đó là nhận định được các nhà khoa học Australia đưa ra, nhằm khuyến cáo người dân cũng như tăng cường nhận thức về việc môi trường ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người như thế nào.
Các bác sĩ tại Đại học Quốc gia Australia (ANU) nhận thấy rằng vẫn còn nhiều người không biết thời tiết khắc nghiệt có thể khiến một người đổ bệnh, phải nhập viện điều trị, hoặc tử vong.
Tỷ lệ tử vong vì nắng nóng và sốc nhiệt được ghi nhận rất cao ở Australia. Thậm chí giới chức y tế nước này còn cho rằng, những ca nhập viện vì nắng nóng sẽ còn tăng lên trong thời gian tới, khi nhiệt độ khu vực này không còn mát mẻ như trước.
Nắng nóng gia tăng ở nhiều khu vực trên thế giới
Tiến sĩ Arnagretta Hunter thuộc Đại học Quốc gia Australia cho biết việc nhận thức được tác động tiêu cực của sự thay đổi thời tiết – hệ quả của biến đối khí hậu – đến con người là điều vô cùng quan trọng.
Bà Hunter là đồng tác giả của một bài bình luận liên quan đến vấn đề này, được xuất bản trên Tạp chí y khoa The Lancet hôm 21/5 vừa qua.
Chuyên trang điện tử Channel News Asia ghi nhận ý kiến của bà Hunter, rằng: "Những gì chúng ta biết về thay đổi khí hậu là các sự kiện thời tiết cực đoan đang xảy ra với tần suất ngày càng tăng. Nếu chúng ta nhận ra mối liên quan giữa một sự kiện thời tiết cực đoan và những tác động xấu đến sức khỏe, thì chúng ta sẽ sớm có những phương án đề phòng sớm hơn".
Mặc dù các yếu tố biến đổi khí hậu thường không phải là nguyên nhân chính gây tử vong, nhưng chúng có thể là một trong những quân domino trong chuỗi tác động của môi trường lên sức khỏe con người.
Các chuyên gia lấy ví dụ rằng nếu một người cao tuổi bị ngã và gãy xương hông, các bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân tử vong là do cú ngã. Nhưng đó chưa phải là tất cả. Bởi nguyên nhân gián tiếp chính là thời tiết khắc nghiệt đã khiến sức khỏe của họ bị suy yếu, dẫn đến cơ thể dễ bị tổn thương bởi các tác động bên ngoài.
Giấy chứng tử cần bổ sung “tác động từ môi trường” vào nguyên nhân tử vong
Ô nhiễm không khí làm giảm đáng kể tuổi thọ của con người
Theo nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Tim mạch của Mỹ hồi tháng 3, các nhà khoa học cảnh báo "đại dịch" ô nhiễm không khí làm giảm gần 3 năm tuổi thọ trung bình của con người, đồng thời là nguyên nhân khiến 8,8 triệu người tử vong sớm mỗi năm.
Để đánh giá tác động của ô nhiễm không khí đối với tuổi thọ con người, các nhà khoa học Viện nghiên cứu Max Planck tại Mainz, Đức đã sử dụng dữ liệu về Gánh nặng Bệnh tật toàn cầu, đồng thời áp dữ liệu về phơi nhiễm bụi mịn có đường kính nhỏ hơn 2,5 micrometer (PM2.5) và khí ozone từ năm 2015 lên các mẫu mô phỏng cách thức các chu trình hóa chất trong bầu khí quyển tương tác với các chất gây ô nhiễm tự nhiên và các chất ô nhiễm do con người tạo ra. Kết quả cho thấy, so với các nguyên nhân gây tử vong sớm khác, ô nhiễm không khí là thủ phạm khiến số người chết mỗi năm cao gấp 19 lần so với bệnh sốt rét, gấp 9 lần so với HIV/AIDS.
Những người mắc bệnh mạch vành và đột quỵ chiếm gần 50% trong tổng số ca tử vong do ô nhiễm. Bệnh đường hô hấp và các bệnh không truyền nhiễm khác, như cao huyết áp, tiểu đường chiếm hầu hết trong 50% còn lại. Chỉ có 6% các ca tử vong do ô nhiễm môi trường liên quan tới ung thư phổi.
Khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do ô nhiễm không khí là châu Á. Chỉ riêng ở Trung Quốc, tuổi thọ trung bình của người dân giảm 4,1 năm. Tại Ấn Độ và Pakistan, con số này lần lượt là 3,9 và 3,8 năm.
Biến đổi khí hậu đang được xem là nguyên nhân khiến nhiều bệnh gia tăng
Nhà khoa học Thomas Munzel, đồng tác giả nghiên cứu trên, nhấn mạnh kết quả của nhóm nghiên cứu cho thấy một "đại dịch ô nhiễm không khí". Cả ô nhiễm không khí và việc hút thuốc lá đều có thể ngăn chặn được, nhưng nhiều thập kỷ qua vấn đề ô nhiễm không khí không được chú ý đúng mức, đặc biệt trong giới bác sĩ chuyên khoa tim, so với việc hút thuốc lá. Ông cho rằng có thể tránh được 5,5 triệu ca tử vong trên thế giới mỗi năm nếu sử dụng các nguồn năng lượng thân thiện với môi trường.
Trong khi đó, một số nhà khoa học cảnh báo một tỷ lệ lớn số ca tử vong không tránh được cũng xuất phát từ nguyên nhân bão bụi tự nhiên, như tại Trung Á hay Bắc Phi, cùng với cháy rừng, và cả hai hiện tượng này đang ngày càng diễn biến nghiêm trọng hơn bởi tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu.
Biến đổi khí hậu được ví như đứng đầu chuỗi nguyên nhân khiến sức khỏe con người giảm sút. Và có lẽ đến một ngày nào đó, việc một người qua đời do mắc các bệnh đường hô hấp, các bác sĩ có thể ghi chú nguyên nhân từ vong là ô nhiễm không khí chăng?
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!