Biến thể Omicron đã được Tổ chức Y tế Thế giới xếp vào nhóm "đáng quan ngại". Điều không ai mong muốn đã lặp lại, các lệnh cấm đi lại và đóng cửa biên giới đã được tái áp đặt, đúng vào thời điểm hàng loạt quốc gia trên thế giới đã bắt đầu cuộc sống bình thường mới và có các kế hoạch mở cửa rộng rãi. Đây chính là lời cảnh tỉnh rằng, cuộc chiến đối với dịch COVID-19 vẫn còn dai dẳng.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Italy, biến thể Omicron có tới 50 đột biến, trong đó có 32 đột biến ở protein gai, nhiều gấp 1,5 lần so với biến thể Delta. Điều này giúp Omicron thích nghi tốt hơn với cơ thể con người. Thực tế là hiện nay phần lớn người dân thế giới đã tiêm đủ hai mũi vaccine ngừa COVID-19, vậy câu hỏi được đặt ra là nguy cơ chúng ta bị tấn công bởi biến thể này sẽ như thế nào?
Nguy cơ biến thể Omicron đối với người đã tiêm đủ liều vaccine COVID-19
Thực tế đối với biến thể Delta cho thấy, những người đã tiêm đủ hai mũi vaccine có tỷ lệ mắc COVID-19 thấp hơn 3 lần so với những người chưa tiêm. Ngoài ra, người đã tiêm giảm được nguy cơ tử vong tới 9 lần nếu chẳng may nhiễm bệnh. Theo các chuyên gia, điều này có thể cũng sẽ đúng với biến thể Omicron.
Bà Emilia Skirmuntt, nhà virus học, Đại học Oxford, Anh, nói: "Chúng ta vẫn chưa biết chắc được Omicron có thể trốn tránh vaccine hay không. Tuy nhiên, ngay cả với biến thể Delta, chúng ta đã biết rằng việc tiêm vaccine dù kém hiệu quả hơn một chút nhưng vẫn có thể cứu chúng ta khỏi bệnh nặng hoặc tử vong do COVID-19".
Đồng quan điểm, giáo sư Paul Morgan, chuyên gia miễn dịch từ Đại học Cardiff (Anh), cho biết: "Tôi nghĩ mức độ bảo vệ của vaccine chỉ giảm đi, thay vì mất đi hoàn toàn. Nếu một nửa, thậm chí là 2/3 phản ứng miễn dịch không còn tác dụng đối với biến thể mới, bạn vẫn sẽ còn lại một ít kháng thể".
Theo giáo sư Morgan, việc bổ sung thêm kháng thể sẽ là cách tốt để chống lại biến thể Omicron.
Chuyên gia y tế hàng đầu của Mỹ Anthony Fauci kêu gọi người dân hãy nhanh chóng tiêm chủng để có phần nào kháng thể trong người bởi vẫn có khả năng vaccine bảo vệ được chúng ta trước Omicron, đặc biệt là sau khi có mũi tăng cường đối với những người đã tiêm đủ hai liều trước đó.
Việc bổ sung thêm kháng thể bằng cách tiêm vaccine sẽ là cách tốt để chống lại biến thể Omicron. (Ảnh: AP)
Độ phủ vaccine thấp - lý do biến thể mới xuất hiện
Theo bản đồ tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ trên thế giới, có thể thấy hầu hết các nước thuộc châu Âu, châu Á, châu Đại Dương cho tới Bắc Mỹ hay khu vực Mỹ Latin đã tiêm chủng đầy đủ cho phần lớn người dân. Tuy nhiên, ở các nước châu Phi, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ chỉ từ 0 - 20%. Qua đó, chúng ta có thể thấy được sự bất bình đẳng trong phân phối vaccine toàn cầu. Và theo Tổ chức Y tế Thế giới, đây chính là một trong những lý do khiến biến thể mới xuất hiện.
Hiện mới chỉ có khoảng 6% trong tổng cộng 1,2 tỷ người dân châu Phi được tiêm chủng đầy đủ. Tuy nhiên, trong tương lai gần, phần lớn số vaccine sắp được sản xuất lại vẫn có khả năng sẽ chỉ được chuyển tới các quốc gia phát triển để phục vụ chiến dịch tiêm liều tăng cường. Vì thế, nếu như các nước nghèo chưa được tiêm chủng đầy đủ và biến chủng xuất hiện, vẫn có nguy cơ biến thể lây lan ra khắp thế giới.
Không hoảng loạn trước biến thể Omicron
Biến thể Omicron là minh chứng cho việc biến thể thường xuất hiện ở nơi có độ phủ vaccine thấp và đang nhanh chóng lan ra khắp thế giới. Do đó, nhiều nước dù đã trang bị cho phần lớn người dân những bộ "áo giáp" vaccine nhưng vẫn cần có những hành động khác để phản ứng lại với biến thể. Lần này, các chuyên gia cho rằng, dù chưa hiểu hết về Omicron nhưng với kinh nghiệm dài chống dịch, cuộc chiến chống lại biến thể này sẽ mang tính chủ động nhiều hơn. Thế giới cần bình tĩnh và không nên quá hoảng loạn.
Trước mối đe dọa từ biến thể mới, các nước trên thế giới đã phản ứng rất nhanh như Israel, Nhật Bản đóng cửa biên giới; Mỹ, Canada, Anh cấm người nhập cảnh từ miền Nam châu Phi; Australia hoãn nới lỏng; châu Âu siết chặt kiểm soát biên giới.
Nhiều nơi đã ngay lập tức đẩy nhanh việc tiêm mũi vaccine tăng cường. Anh cho giảm thời gian giữa mũi thứ 2 và mũi thứ 3 từ 6 còn 3 tháng. Mỹ khuyến cáo người dân tiêm mũi tăng cường sớm nhất có thể. Việc hạn chế đi lại và tiêm vaccine tăng cường được cho là các hướng tiếp cận vẫn có tác dụng đối với các biến thể mới.
Trong khi đó, các hãng vaccine đã bắt tay ngay vào nghiên cứu ngay khi có thông tin về biến thể mới. Điều lạc quan là các hãng dược có thể điều chỉnh nhanh chóng để tạo ra loại vaccine chống biến thể mới nếu khả năng của vaccine cũ bị suy giảm.
Ngoài ra, các loại thuốc kháng virus như Molnupiravir được cho là sẽ vẫn phản ứng tốt với biến thể Omicron về mặt giảm số ca bệnh nặng và tử vong. Những liệu pháp điều trị hiện hành như thuốc dexamethasone nhiều khả năng vẫn sẽ hiệu quả vì nó nhắm vào phản ứng của cơ thể thay vì tấn công trực tiếp vào virus.
Đây là những lý do mà các chuyên gia y tế cho rằng, chúng ta không nên hoảng loạn dù vẫn cần nhanh chóng có các biện pháp đối mặt với biến thể mới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!