Một nghiên cứu mới được đăng trên tạp chí chuyên ngành The Planetary Science đã đào sâu hơn bao giờ hết vào những bí ẩn của tiểu hành tinh 16 Psyche, một trong những vật thể khổng lồ nhất trong vành đai tiểu hành tinh chính của hệ mặt trời, giữa sao Hỏa và sao Mộc, cách trái đất khoảng 370 triệu km. Nó có đường kính khoảng 225 km.
Hầu hết các tiểu hành tinh được hình thành từ đá hoặc băng. Nhưng 16 Psyche dày đặc và có kết cấu chủ yếu là kim loại, có thể là phần lõi còn sót lại của một hành tinh chưa bao giờ thành hình - được gọi là "tiền hành tinh", có phần lõi lộ ra sau những vụ va chạm liên hoàn khiến nó mất đi lấp đất đá bên ngoài.
Nghiên cứu này đánh dấu những quan sát tia cực tím (UV) đầu tiên của thiên thể. Dữ liệu mới cho thấy tiểu hành tinh có thể được tạo thành hoàn toàn từ sắt và niken - vốn được tìm thấy trong lõi đặc của các hành tinh.
Điều này được thể hiện rõ trong tuyên bố của tiến sĩ Tracy Becker: "Chúng tôi đã thấy các thiên thạch chủ yếu là kim loại, nhưng Psyche có thể độc nhất ở chỗ nó là một tiểu hành tinh được tạo thành hoàn toàn từ sắt và niken. Trái đất có một lõi kim loại, lớp phủ và lớp vỏ. Có thể là khi tiền hành tinh Psyche đang hình thành, nó đã bị một vật thể khác trong hệ mặt trời va đập làm mất đi lớp phủ và lớp vỏ".
Các nhà khoa học đã nghiên cứu tiểu hành tinh tại hai điểm trong vòng quay của nó để có thể quan sát toàn bộ chi tiết của cả hai bên tại bước sóng UV. Họ nhận thấy bề mặt của nó có thể chủ yếu là sắt, nhưng cảnh báo rằng ngay cả một lượng nhỏ sắt cũng sẽ áp đảo việc quan sát tia cực tím.
Bà Becker cho bíe: "Lần đầu tiên chúng tôi có thể xác định trên bất kỳ tiểu hành tinh nào mà chúng tôi nghĩ là dải hấp thụ tia cực tím oxit sắt. Đây là một dấu hiệu cho thấy quá trình oxy hóa đang xảy ra trên tiểu hành tinh, có thể là kết quả của việc gió mặt trời va vào bề mặt".
Gió mặt trời là dòng chảy của các hạt tích điện từ tầng thượng khí quyển của mặt trời, được gọi là vành nhật hoa, xuyên suốt hệ mặt trời. Nó chịu trách nhiệm về đuôi của các sao chổi khi chúng xẹt ngang bầu trời, sự hình thành của cực quang và khả năng "phong hóa không gian" của Psyche.
Các nhà nghiên cứu cũng cho biết tiểu hành tinh ngày càng phản xạ nhiều hơn ở bước sóng UV sâu hơn, điều này có thể cho biết một số dấu hiệu về tuổi của nó.
"Đây là điều mà chúng tôi cần phải nghiên cứu thêm," bà Becker nói. "Điều này có thể là dấu hiệu cho thấy nó đã tiếp xúc trong không gian quá lâu. Loại tia UV này thường được cho là do thời tiết không gian".
Tiểu hành tinh kim loại rất hiếm, vì vậy Psyche cung cấp cho các nhà khoa học cơ hội thú vị để nghiên cứu bên trong một hành tinh. Vào năm 2022, NASA có kế hoạch phóng tàu vũ trụ không người lái Psyche trên tên lửa SpaceX Falcon Heavy để nghiên cứu tiểu hành tinh này nhằm tìm hiểu lịch sử của nó và các vật thể tương tự.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!