Ủy ban châu Âu EC hôm qua đã công bố kế hoạch tăng cường hỗ trợ các doanh nghiệp trong Liên minh châu Âu để có thể cạnh tranh công bằng với Mỹ trong cuộc đua trở thành trung tâm sản xuất xe điện và các sản phẩm xanh khác, đồng thời giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Kế hoạch công nghiệp xanh của châu Âu bao gồm 4 nội dung
Tăng tốc cấp phép
Các công ty công nghệ xanh sẽ được áp dụng các quy tắc đơn giản hơn và được rút ngắn thời gian cấp phép để xây dựng cơ sở sản xuất ở châu Âu.
EU dự kiến sẽ ban hành "Đạo luật Công nghiệp Không phát thải ròng" tăng tốc cấp phép cho các nhà sản xuất trong lĩnh vực công nghệ quan trọng đối với mục tiêu khí hậu của khối. Bao gồm thu hồi và lưu trữ carbon, năng lượng tái tạo, sản xuất hydro và pin tái tạo.
EU cũng đặt mục tiêu mở rộng danh sách các công nghệ xanh vào năm 2030, đưa ra các tiêu chí để xác định các dự án công nghệ sạch chiến lược, đồng thời có thể sẽ đặt ra những tiêu chuẩn chung của khối đối với sản phẩm được coi là bền vững hoặc "không phát thải ròng".
Bổ sung trợ cấp
EC đề xuất nới lỏng các quy tắc trợ cấp đến cuối năm 2025, cho phép các nước thành viên hỗ trợ đầu tư vào năng lượng tái tạo hoặc công nghiệp khử carbon.
Để duy trì sân chơi bình đẳng của thị trường nội bộ, kế hoạch dự kiến cho phép các quốc gia sử dụng các quỹ hiện có của EU. Chủ yếu sẽ là khoản vay trị giá 225 tỷ euro, cùng với 20 tỷ euro trợ cấp còn lại từ quỹ phục hồi sau đại dịch trị giá 800 tỷ euro của EU.
Về lâu dài, Ủy ban sẽ đề xuất thành lập Quỹ chủ quyền châu Âu để đầu tư vào các công nghệ mới nổi.
Nâng cao kỹ năng
Khoảng 4,5 triệu người ở EU làm việc trong các ngành công nghiệp xanh vào năm 2019, trong khi riêng lĩnh vực pin ước tính sẽ cần thêm 800.000 nhân công vào năm 2025.
EU đã thiết lập 14 quan hệ đối tác trong công nghiệp xanh với mục đích thúc đẩy đào tạo và cung cấp kỹ năng cho lực lượng lao động.
EC đang làm việc với các nước thành viên EU để đặt ra mục tiêu cung và cầu về kỹ năng và việc làm, đồng thời tăng cường công nhận bằng cấp trên toàn khối và từ các nước thứ ba.
Thúc đẩy thương mại
EU sẽ đẩy nhanh ký kết các thỏa thuận thương mại để nhanh chóng đảm bảo các nguồn cung cần thiết về nguyên liệu thô quan trọng.
EC, cơ quan giám sát chính sách thương mại của EU, muốn tăng cường mạng lưới các hiệp định thương mại của khối, ví dụ như các hiệp định đã ký kết với Chile, Mexico, New Zealand, Khối thị trường chung Nam Mỹ Mercosur và một hiệp định đang cố gắng đạt được với Australia.
EU cũng sẽ tìm cách thiết lập liên minh với các đối tác có cùng chí hướng về nguyên liệu thô và công nghệ sạch, ví dụ như Hội đồng Thương mại và Công nghệ của khối này với Mỹ.
Châu Âu chưa thống nhất về kế hoạch công nghiệp xanh
Đức là quốc gia ủng hộ mạnh mẽ nhất đối với đề xuất của Ủy ban châu Âu, Bộ trưởng Kinh tế Đức cho biết còn đang vận động Pháp ủng hộ đề xuất này.
Tuy nhiên, không ít quốc gia thành viên Liên minh châu Âu như Italy, Phần Lan, Đan Mạch, Thụy Điển, Hà Lan, Áo, Cộng hòa Séc và Ba Lan bày tỏ phản đối kế hoạch, nhất là việc nới lỏng các quy định trợ cấp nhà nước, bởi điều này không đảm bảo được sự cạnh tranh bình đẳng giữa doanh nghiệp của các nước thành viên, khi mà Pháp và Đức có thể chi nhiều tiền trợ cấp cho doanh nghiệp của mình.
Đề xuất của Ủy ban châu Âu cũng vấp phải những phản ứng tiêu cực từ đảng trung hữu Nhân dân châu Âu mà bà Von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu là một thành viên. Đảng này mô tả kế hoạch là quá muộn và quá ít tác dụng. Còn Hiệp hội Năng lượng Mặt trời châu Âu cho rằng kế hoạch này không ưu tiên phát triển các công nghệ cụ thể, nhất là các công nghệ mới nổi.
Triển vọng của kế hoạch công nghiệp xanh
Giới phân tích châu Âu nhận định, một cuộc chạy đua trợ cấp giữa các nước thành viên đang phủ bóng lên nền kinh tế châu Âu khi Ủy ban châu Âu thất bại trong việc đề xuất thiết lập các quỹ tài trợ chung mới để các quốc gia thành viên nhỏ hơn và nghèo hơn sử dụng, nhằm bù đắp cho các khoản viện trợ nhà nước mà các nước giàu như Đức, Pháp trợ cấp cho doanh nghiệp của mình. Bằng cách xây dựng chiến lược gắn liền với các chương trình trợ cấp quốc gia, đề xuất của Ủy ban châu Âu không tạo ra được một chiến lược công nghiệp châu Âu mang tính phối hợp và gắn kết. Điều này tiềm ẩn nguy cơ khiến chính phủ các nước châu Âu áp dụng chính sách chống lại những khoản viện trợ nhà nước của nhau.
Ủy ban châu Âu hy vọng kế hoạch này sẽ nhận được sự ủng hộ từ các nước thành viên trong Hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra trong hai ngày (9-10/2) tới nhưng cũng dự tính quá trình thảo luận không dễ dàng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!