Đảng SPD giành chiến thắng
Theo kết quả sơ bộ chính thức được cơ quan bầu cử liên bang Đức công bố sáng 27-9, Đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD) đã giành chiến thắng tại cuộc bầu cử Quốc hội liên bang khoá 20, sau khi tất cả số phiếu đã được kiểm. Đây là lần đầu tiên sau nhiều năm, SPD đã trở lại là chính đảng mạnh nhất ở Đức.
Anh 1: Kết quả sơ bộ bầu cử Quốc hội liên bang Đức khóa 20. (Ảnh: DW)
SPD đã nhận được 25,7% số phiếu ủng hộ. Sự trỗi dậy của SPD phản ánh một xu hướng thiên tả của nước Đức và đánh dấu sự trở lại ngoạn mục của chính đảng này sau khi giành được 10 điểm phần trăm chỉ trong vòng 3 tháng và cải thiện thành tích đạt được trong cuộc bầu cử năm 2017.
Đảng Liên minh Dân chủ/Xã hội cơ đốc giáo (CDU/CSU) về thứ hai khi nhận được 24,1% số phiếu, con số thấp kỷ lục của CDU trong các cuộc tổng tuyển cử, kể từ khi đảng này được thành lập năm 1945.
Xếp thứ ba là Đảng Xanh được 14,8%, kế đến là Đảng Dân chủ tự do (FDP) 11,5%, Đảng Sự lựa chọn khác cho nước Đức (AfD) 10,3% và Đảng Cánh tả 4,9%.
Các nhà lãnh đạo châu Âu đã chúc mừng ông Olaf Scholz, lãnh đạo đảng Đảng dân chủ Xã hội Đức (SPD).
Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez cũng gửi lời chúc mừng tới SPD qua mạng Twitter, ông nhấn mạnh: "Chúc mừng ông Olaf Scholz và SPD về những kết quả tuyệt vời. Tây Ban Nha và Đức sẽ tiếp tục phối hợp vì một châu Âu mạnh mẽ hơn và vì một sự phục hồi xanh và công bằng, trong đó không để ai lại phía sau".
Ông Olaf Scholz - Ứng viên thủ tướng của đảng SPD, vẫy tay với người ủng hộ sau khi có kết quả sơ bộ ngày 27/9. (Ảnh: AFP)
"Cử tri đã quyết định rằng SPD giành được chiến thắng và đây là thành công lớn. Nhiều người dân chọn SPD vì họ muốn có sự thay đổi trong chính phủ và cũng muốn thủ tướng tiếp theo của đất nước này là Olaf Scholz", lãnh đạo SPD Olaf Scholz phát biểu tại trụ sở đảng của ông sau khi kết quả bầu cử sơ bộ được công bố.
Bài phát biểu của Scholz bị gián đoạn vì những tràng pháo tay và cổ vũ nồng nhiệt từ đám đông ủng hộ ông.
Ngược lại, không khí ở trụ sở CDU trở nên ảm đạm sau khi có kết quả sơ bộ. Lãnh đạo CDU Armin Laschet cho biết họ "không thể hài lòng nổi" với điều này, song lưu ý thêm vẫn chưa có kết quả bầu cử chính thức.
Tuy nhiên với kết quả này, hiện chưa thể xác định ai sẽ là Thủ tướng tiếp theo của nước Đức do chưa có nhóm nào có đủ quá bán số ghế trong Quốc hội.
Cả hai đảng lớn nhất đều bắt đầu chuẩn bị đàm phán thành lập liên minh cầm quyền. Dự báo quá trình này thường mất nhiều thời gian.
Sau kỳ bầu cử Quốc hội lần trước, đảng thắng cử đã phải mất tới hơn 4 tháng mới dàn xếp thành lập được chính phủ và từ đó bầu ra Thủ tướng.
Cuộc giằng co chưa ngã ngũ
Hiện đại diện các đảng đã bóng gió về một số khả năng cho việc thành lập liên minh cầm quyền.
Ứng cử viên thủ tướng Olaf Scholz của đảng SPD nhấn mạnh rằng trong những tuần tới, vấn đề sẽ được sáng tỏ. Theo ông, kết quả dự báo là sự uỷ nhiệm rõ ràng để thành lập một chính phủ tốt đẹp và thực dụng cho nước Đức, trong đó nhiệm vụ lớn là chống lại biến đổi khí hậu. Ông cũng bày tỏ mong muốn lập liên minh với đảng Xanh và cho rằng một chính phủ sẽ được thành lập trước dịp Giáng sinh tới.
Ứng cử viên thủ tướng của đảng liên minh CDU/CSU Armin Laschet nhấn mạnh bất kỳ ai muốn trở thành thủ tướng liên bang Đức đều phải có khả năng tập hợp các đảng trong Quốc hội để chiếm đa số. Chủ tịch CDU cũng bóng gió về một liên minh với đảng Xanh khi cho rằng CDU/CSU và đảng Xanh đi theo "những con đường khác nhau, song mục tiêu lại giống nhau". Ông cũng mong muốn thành lập được một chính phủ sớm nhất có thể. Chủ tịch CSU Markus Söder thì cho rằng CDU/CSU, đảng Xanh và FDP có thể "tạo nên sự khác biệt".
Ông Armin Laschet - Ứng cử viên thủ tướng của đảng liên minh CDU/CSU
Trong khi đó, ứng cử viên thủ tướng Annalena Baerbock của đảng Xanh dự báo kết quả bầu cử rõ ràng đã cho thấy đảng này đã không đạt được mục tiêu bầu cử táo bạo đề ra trước đó. Tuy nhiên, theo bà, việc đương đầu với CDU/CSU là hoàn toàn đúng đắn, bởi nước Đức cần một sự khởi đầu mới, rằng nền dân chủ cần những lựa chọn khác nhau.
Bà Annalena Baerbock - Ứng cử viên thủ tướng của đảng Xanh
Ông Scholz (đảng SPD) và ông Laschet (đảng liên minh CDU/CSU) đều cho biết họ muốn hoàn tất một thỏa thuận liên minh trước lễ Giáng sinh. Bà Merkel có kế hoạch từ chức ngay sau cuộc bầu cử, vô hình chung khiến cuộc bỏ phiếu trở thành một sự kiện thay đổi thời đại nhằm định hình tương lai của nền kinh tế lớn nhất châu Âu.
Chuyên gia Naz Masraff, làm việc tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Á-Âu, bình luận: "Đức sẽ có một thủ tướng khá yếu, người sẽ phải vật lộn để ủng hộ một cuộc cải tổ tài khóa đầy tham vọng ở cấp độ EU".
Dựa trên các cuộc thăm dò dư luận, các chuyên gia cho rằng rất có thể đảng chiến thắng sẽ thành lập chính phủ với đảng Xanh hoặc đảng Dân chủ Tự do. Cả SPD và CDU đều không muốn tái lập liên minh giữa hai phe cánh tả và cánh hữu từng xuất hiện trong 3 nhiệm kỳ của bà Merkel.
Không đảng nào muốn liên kết với Đảng Sự lựa chọn khác cho nước Đức (AfD) do vấn đề người nhập cư vốn được đảng này theo đuổi đã biến mất khỏi chương trình nghị sự.
Kỷ nguyên "hậu Merkel"
Khác với giai đoạn mà bà Merkel cầm quyền, Đức hiện đứng trước nhu cầu cải cách lớn hơn bao giờ hết. Vì vậy, trọng trách thủ tướng mới phải gánh vác sẽ không hề nhỏ, bao gồm điều hành một đất nước ngày càng đa dạng về sắc tộc, kiểm soát thành công dịch bệnh Covid-19 và ứng phó biến đổi khí hậu.
Nhật báo Welt bình luận: "Mọi người đều biết: Nếu ông Laschet thua, di sản của Merkel cũng mất… chỉ khi (ông ấy) thắng... CDU mới có thể tự hòa giải với 16 năm cầm quyền của Merkel".
Chỉ 24 giờ trước cuộc bỏ phiếu, bà cũng đã vội vã tới Aachen, khu vực bầu cử hầu như không có bất kỳ tiến triển nào theo hướng ủng hộ ông Laschet để tìm cách có được cú hích cuối cùng cho chính trị gia này. Tuy nhiên, tất cả có lẽ đã quá muộn.
Ông Thorsten Faas, chuyên gia ngành Khoa học Chính trị Đại học Tự do Berlin, cho rằng những khoảng trống mà Merkel để lại càng phản ánh rõ sức mạnh của bà. Ông bình luận: "Người ta thấy rõ rằng khả năng kết hợp (của các bên), cùng nhau tiến về mọi hướng, đều xuất phát từ những động lực của chính Merkel và thành quả có được từ những gì bà ấy làm. Bà ấy đã để lại một khoảng trống, trước hết là ở vị trí lãnh đạo đảng, và tiếp theo là vị trí lãnh đạo đất nước".
Truyền thông Đức gọi bà Merkel là “die Mutti” - biểu tượng của sự ổn định. (Anh: Reuters)
Sau một chiến dịch bầu cử tập trung vào các vấn đề trong nước, các đồng minh của Berlin ở châu Âu và xa hơn nữa có thể phải chờ thêm nhiều tháng trước khi có thể xác định xem liệu chính phủ mới của Đức có sẵn sàng tham gia vào các vấn đề ở bên ngoài như những gì họ muốn hay không. Reuters nhấn mạnh rằng dù liên minh cầm quyền tại Đức sẽ như thế nào, các đối tác và đồng minh của Đức ít nhất cũng cần phải nhớ rằng chủ nghĩa trung dung ôn hòa đang thắng thế trong khi chủ nghĩa dân túy từng thống trị nhiều nước châu Âu đã không thể tạo đột phá.
Còn với bà Angela Merkel, người muốn nói lời từ biệt bằng chiến thắng bầu cử sau 16 năm, cuối cùng có thể sẽ phải rời khỏi sân khấu một cách lặng lẽ, qua cánh cửa hẹp. Để rồi, bình dị thực hiện ước mơ thời trẻ của một thanh niên Đông Đức mà bà chưa có thời gian để hoàn thành sau khi Bức tường Berlin sụp đổ: một chuyến đi đến vùng núi Rockies tại Mỹ và thưởng thức nhạc Bruce Springsteen.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!