Tổng thống Mỹ Donald Trump là một trong số những nhân vật được chờ đợi nhất tại Hội nghị thường niên Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) Davos 2020. Thế nhưng những thông điệp mà nhà lãnh đạo Mỹ mang tới Davos, Thụy Sỹ năm nay lại không phải là điều mà nhiều đại biểu tham dự hội nghị muốn nghe.
Bài phát biểu đi ngược với tinh thần của hội nghị
Tại một hội nghị vốn đề cao chủ nghĩa đa phương và thảo luận nghiêm túc về cách thức giải quyết những vấn đề cấp bách của thế giới, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến tất cả phải bất ngờ khi tận dụng bài phát biểu của mình để nói về những thành tựu đối nội, thúc đẩy nền kinh tế Mỹ, khuyến khích chủ nghĩa đơn phương.
Theo CNN, ông Trump nhấn mạnh vào sự thành công mà chính quyền của của ông đạt được khi theo đuổi chính sách "Nước Mỹ trên hết", đồng thời khuyến khích các nhà lãnh đạo thế giới áp dụng cách tiếp cận ưu tiên quốc gia tương tự trong quan hệ kinh tế - chính trị quốc tế. "Chỉ khi các chính phủ đặt công dân của họ lên vị trí ưu tiên hàng đầu, người dân mới nhận được sự đầu tư đầy đủ cho tương lai."
Với một chủ đề được quan tâm hàng đầu là môi trường và biến đổi khí hậu, Tổng thống Trump không ngần ngại ca ngợi nhiên liệu hóa thạch, đồng thời đưa ra chỉ trích dự báo về khủng hoảng môi trường - một thông điệp trái ngược với tinh thần chung của diễn đàn.
"Chúng ta phải bác bỏ những nhà tiên tri về sự diệt vong và dự đoán của họ về ngày tận thế". Lời kêu gọi của ông Trump được đưa ra ít phút sau khi Tổng thống Thụy Sĩ Ueli Maurer có bài phát biểu kêu gọi thế giới quan tâm đến môi trường hành tinh.
Theo Hãng tin AFP, tổng thống Mỹ đưa ra những dẫn chứng trước đây đã được chứng minh là sai để minh họa cho chỉ trích về những dự báo ông cho là "tiêu cực" về môi trường, từ dự báo dân số bùng nổ quá mức trong năm 1960 đến việc "chấm dứt dầu mỏ" vào những năm 1990.
Ông cũng ca ngợi Mỹ là "nhà sản xuất dầu và khí tự nhiên số một" và Mỹ đã thành công trong việc mở rộng sản xuất dầu và khí đốt đến mức "không cần nhập khẩu năng lượng từ các quốc gia thù địch".
Phản ứng trái chiều từ các đại biểu
Theo báo Washington Post, với nhiều đại biểu tham dự hội nghị, bài phát biểu của Tổng thống Trump không phải là vấn đề lớn. Theo ông Tony Fratto – nguyên phó trợ lý và phó thư ký báo chí cho cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush, "rất nhiều giám đốc doanh nghiệp cảm thấy hài lòng với những gì Tổng thống Trump đang làm. Tại đây, Tổng thống Trump có nhiều người ủng hộ hơn so với tôi nghĩ."
Tuy nhiên, không ít ý kiến tỏ ra bất bình với ông chủ Nhà Trắng. Ông Robert Habeck – nhà lãnh đạo Đảng Xanh, Đức cho rằng Tổng thống Trump đã hủy hoại tinh thần chung của hội nghị năm nay, khi đánh giá thấp mối đe dọa từ biến đổi khí hậu. "Tôi không kỳ vọng nhiều, nhưng bài phát biểu đó là một thảm họa với hội nghị, với tinh thần chung của diễn đàn, với chủ nghĩa đa phương." Ông Barry Johnston – nhà đồng sáng lập Purpose Union cũng nhận định "Bài phát biểu hoàn toàn lạc lõng với những gì đang diễn ra tại Davos."
Chuyên gia Robin Niblett – Giám đốc Viện nghiên cứu Chatham House có trụ sở tại London, Anh cho biết, ông không ngạc nhiên về thái độ mang tính đơn phương của Tổng thống Trump. "Tôi không nghĩ có ai sẽ mong muốn ông Donald Trump tiến một bước về phía người khác. Ông ấy hy vọng thế giới sẽ tiến về phía ông ấy trong tất cả mọi vấn đề."
Thông điệp gửi tới các cử tri Mỹ
Theo CNBC, nhiều đại biểu tham dự hội nghị cho rằng, bài phát biểu mà Tổng thống Donald Trump đưa ra, thực chất hướng tới các cử tri Mỹ tại quê nhà - những người vào tháng 11 tới sẽ quyết định liệu ông có xứng đáng có thêm một nhiệm kỳ thứ hai hay không. Tổng thống Trump nói: "Nước Mỹ đang phát đạt. Nước Mỹ đang hưng thịnh và đúng như vậy, nước Mỹ đang một lần nữa chiến thắng", ám chỉ thỏa thuận thương mại mới được ký với Trung Quốc và một thỏa thuận thương mại sắp được ký kết của Mỹ với Mexico và Canada mà ông cho là "của trời cho" đối với nông dân Mỹ. Ông nói về tỷ lệ thất nghiệp thấp kỷ lục, thị trường chứng khoán tăng điểm và hàng triệu người không phải tiếp tục nhận trợ cấp xã hội.
Ông Luiz Carlos Trabuco Cappi – Chủ tịch Ngân hàng Bradesco nhận định "Ông ấy đã vẽ nên một bức tranh vàng về nước Mỹ. Những gì ông ấy làm khi tới đây là nói cho các cử tri của mình."
Trên thực tế, những mô tả của Tổng thống Trump rằng nền kinh tế Mỹ đang ở thời kỳ thịnh vượng nhất đã phóng đại những tiến bộ mà Mỹ đạt được trong nhiệm kỳ của ông. Nền kinh tế Mỹ tăng trưởng 2,9% trong năm 2018, bằng với tốc độ tăng trưởng kinh tế trong năm 2015 dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, và vẫn chưa đạt đến mức tăng trưởng cao lịch sử. Tuy nhiên, nếu xét đến việc bài phát biểu được đưa ra đúng vào thời điểm Thượng viện Mỹ bắt đầu các phiên xét xử chính nhằm luận tội Tổng thống Donald Trump vì hai cáo buộc lạm quyền và cản trở Quốc hội theo đệ trình của Hạ viện, có thể nhận thấy một thông điệp đầy ẩn ý. Theo cựu Thủ tướng New Zealand Helen Clark, điều mà Tổng thống Trump muốn gửi đến các cử tri Mỹ là: "Hãy nhìn xem, họ đang tranh cãi về tôi ở Washington, nhưng tôi đang ở đây để ca ngợi công việc của các vị."
Lời đáp trả lại những nỗ lực luận tội tại Thượng viện
Hãng tin AP nhận xét, những thông điệp mà Tổng thống Trump đưa ra tại Davos không khác gì một cuộc thử nghiệm khả năng của ông trong việc cân bằng giữa một bên là sự giận dữ vì bị luận tội với một bên là mong muốn thể hiện vai trò lãnh đạo trên chính trường quốc tế.
Trong suốt nửa giờ đồng hồ đứng trên sân khấu, Tổng thống Trump chỉ tập trung vào vấn đề kinh tế trong bài phát biểu của mình, không hề đề cập gì đến cuộc luận tội ông đang diễn ra ở Thượng viện Mỹ. Trên đường trở về khách sạn, ông chỉ viết trên Twitter: "Hãy đọc bản ghi chép!" (ám chỉ nội dung gỡ băng ghi âm cuộc gọi gây tranh cãi ngày 25/7/2019 giữa ông với Tổng thống Ukraina Volodmyr Zelensky). Khi được các phóng viên hỏi về cuộc luận tội, nhà lãnh đạo Mỹ cũng chỉ phàn nàn một cách ngắn gọn: "Thật đáng hổ thẹn! Một trò chơi khăm". Và trong khi các nhân viên của mình lo ứng phó với những vấn đề truyền thông, vị Tổng thống Mỹ dành thời gian để gặp gỡ các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, thảo luận về công nghệ 5G… Dường như, cuộc luận tội tại Mỹ không phải là điều gì quá nghiêm trọng với ông Trump.
Theo trang Politico, thái độ kiềm chế của Tổng thống Donald Trump trong trường hợp này có thể hé lộ phần nào thông điệp mà ông sử dụng để thu hút giới doanh nhân toàn cầu: hãy quên những vụ bê bối đi, thị trường chứng khoán đang rất tuyệt, và tăng trưởng việc làm vẫn ổn định! Ngay từ trước khi tới Davos, Tổng thống Trump đã khẳng định, mục tiêu của ông là "đem những chính sách tốt và hàng trăm tỷ USD nữa về Mỹ". Nền kinh tế Mỹ tăng trưởng tốt và những cơ hội đầu tư chính là lời đáp trả đanh thép nhất của Tổng thống Trump trước những nỗ lực luận tội ông của phe Dân chủ.
Nguồn: Politico, CNBC, Washington Post, AP, AFP, CNN, New York Times
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!