Đây là một phần trong nỗ lực đảm bảo sự ổn định hơn của một trong những mối quan hệ quốc tế căng thẳng hiện nay.
Kết quả khả quan này có được sau cuộc gặp trực tiếp kéo dài 6 giờ đồng hồ tại Zurich (Thụy Sỹ) giữa cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan và Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm văn phòng Ủy ban Đối ngoại Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì. Hai quan chức cấp cao Mỹ - Trung Quốc đã đề cập nhiều vấn đề hợp tác và cả bất đồng giữa hai nước.
Tuy nhiên, mục tiêu chính của cuộc gặp lần này được đánh giá là để xây dựng lại các kênh tiếp xúc, ngoại giao sau thời gian dài căng thẳng.
Cuộc gặp giữa ông Jake Sullivan và ông Dương Khiết Trì là sự nối tiếp từ cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình diễn ra vào ngày 9/9 vừa qua. Cuộc điện đàm đã chấm dứt 7 tháng không liên hệ trực tiếp giữa lãnh đạo hai cường quốc hàng đầu thế giới.
Hy vọng "phá băng" quan hệ Mỹ - Trung Quốc
Sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức, cuộc gặp đầu tiên giữa hai quan chức cấp cao Mỹ - Trung (là ông Jake Sullivan và ông Dương Khiết Trì) tại Alaska hồi tháng 3 đã kết thúc trong "băng giá", hai bên có cuộc đối thoại "nảy lửa".
Thời điểm này, dù bối cảnh là đối kháng trong quan hệ Mỹ - Trung Quốc vẫn ở mức cao, hai bên bất đồng trong một loạt vấn đề xuất phát từ cạnh tranh chiến lược, vòng đối thoại cấp cao "phá băng" đều nhận được đánh giá tích cực từ cả hai phía.
Giới chức Mỹ có đánh giá tích cực về vòng tham vấn lần này, khác hẳn với đánh giá tiêu cực về đối thoại cấp cao lần trước tại Alaska. Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết, cuộc đối thoại giữa ông Jake Sullivan và ông Dương Khiết Trì "thẳng thắn, trực tiếp và trao đổi trên phạm vi rộng", nó là sự can dự có ý nghĩa và vai trò lớn hơn giữa các quan chức cấp cao hai nước. Washington kỳ vọng đây sẽ là mẫu hình cho các tiếp xúc trong tương lai.
Truyền thông Trung Quốc cũng đưa ra những đánh giá tích cực về cuộc gặp cấp cao lần này. Cô Chi Qian - Người dẫn chương trình Đài Truyền hình CCTV, Trung Quốc nói: "Hai bên đã trao đổi quan điểm thẳng thắn, toàn diện và sâu sắc về mối quan hệ Trung - Mỹ và các vấn đề quốc tế cũng như khu vực cùng quan tâm. Cuộc gặp mang tính xây dựng và có lợi cho việc tăng cường hiểu biết lẫn nhau".
Cuộc gặp giữa ông Jake Sullivan và ông Dương Khiết Trì
Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra thông cáo cho biết, hai bên nhất trí nỗ lực hơn nữa nhằm tăng cường trao đổi chiến lược, quản lý hài hòa những điểm còn khác biệt, tránh xung đột, đối đầu, hướng đến hợp tác.
Khá nhiều phản hồi tích cực sau cuộc gặp trực tiếp cấp cao này, nhưng cũng chưa thể quá lạc quan về cải thiện quan hệ Mỹ - Trung.
Giáo sư Josef Gregory Mahoney - Đại học Hoa Đông, Trung Quốc đánh giá: "Mọi người đang dự đoán liệu quan hệ Trung Quốc và Mỹ đang nồng ấm chưa. Nồng ấm hiện chưa phải là từ chuẩn xác, hiện nay có lẽ chỉ là tan băng một chút, chưa đến mức sẽ có thêm xung đột. Sẽ cần chờ sự tiến bộ thực chất trong việc bình thường hóa thương mại. Cần chờ hợp tác chân thành trong các vấn đề quan trọng như dịch bệnh, biến đổi khí hậu và an ninh... lúc đó mới có thể nói là quan hệ ‘nồng ấm’ hoặc một tình bạn mới".
Vẫn còn rất nhiều vấn đề gai góc khó hòa giải
Trong cuộc đối thoại hôm 6/10, biến đổi khí hậu là vấn đề được ông Sullivan gợi ý là lĩnh vực hợp tác giữa hai bên, nhưng nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ không chấp nhận việc gắn hợp tác khí hậu với các vấn đề khác, vì đây không phải là khuôn khổ mà Mỹ theo đuổi.
Ông Dương Khiết Trì thì cho rằng, Mỹ cần có sự hiểu biết sâu sắc về tính chất lợi ích song hành trong quan hệ song phương, sửa đổi những nhận thức không đúng về chính sách đối nội, đối ngoại cũng như những ý định chiến lược Trung Quốc.
Việc tăng cường trao đổi liên lạc giữa các quan chức cấp cao hai bên có thể tạo ra một số tiến triển trong một vài lĩnh vực
Theo các chuyên gia, vẫn còn rất nhiều vấn đề gai góc khó hòa giải trong quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh. Việc tăng cường trao đổi liên lạc giữa các quan chức cấp cao hai bên có thể tạo ra một số tiến triển trong một vài lĩnh vực, ví dụ như có thể cho phép tăng số lượng nhà báo quay trở lại làm việc ở mỗi nước, hay mở lại Lãnh sự quán Trung Quốc đã đóng cửa ở Houston và :ãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô.
Mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc lâu nay khá phức tạp, bao gồm cả những khía cạnh đối nghịch và khía cạnh hợp tác, xuất phát từ cạnh tranh chiến lược giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Trong nhiều tháng qua, các quan chức Mỹ và Trung Quốc đã theo đuổi nhiều nỗ lực nhằm thu xếp một cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình nhằm hóa giải những vấn đề gai góc nhất trong quan hệ song phương.
Với các cuộc tiếp xúc cấp cao được coi là bước đi mở đường, giới phân tích kỳ vọng việc phá băng quan hệ, thăm dò lẫn nhau và mở các đường dây liên lạc thực chất sẽ sớm được hình thành qua trao đổi trực tiếp tới đây của hai nhà lãnh đạo.
Doanh nghiệp Trung Quốc bị cấm IPO tại Mỹ VTV.vn - Cuối tuần qua, Ủy ban Chứng khoán và sàn giao dịch Mỹ (SEC) đã tạm dừng quá trình đăng ký phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của các doanh nghiệp Trung Quốc.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!