Chỉ còn khoảng 1 tháng nữa là tới ngày bầu cử Tổng thống Mỹ, cuộc chạy đua vào Nhà Trắng đang bước vào giai đoạn nước rút giữa hai liên danh tranh cử: Donald Trump - Mike Pence của đảng Cộng hòa và Joe Biden - Kamala Harris của đảng Dân chủ.
Trong bối cảnh COVID-19 vẫn hoành hành ở Mỹ, các ứng cử viên có ít hoạt động vận động tranh cử trực tiếp hơn những năm trước. Họ cũng có ít cuộc trả lời phỏng vấn với giới truyền thông hơn. Điều đó có nghĩa là các cuộc tranh luận năm nay sẽ là cơ hội hiếm hoi quan trọng để cả hai ứng cử viên thuyết phục các cử tri còn do dự. Tỉ lệ ủng hộ của 2 ứng cử viên đang như thế nào và cuộc tranh luận vừa qua có tác động ra sao tới tỉ lệ này?
Ngay sau cuộc tranh luận đầu tiên, một số hãng truyền thông đã tiến hành thăm dò dư luận nhằm đánh giá xem ai đã thể hiện tốt hơn.
Mặc dù Tổng thống Trump được cho là chiếm diễn đàn nhiều hơn, tuy nhiên cuộc thăm dò dư luận do kênh truyền hình CBS tiến hành cho biết 48% khán giả cho rằng, ông Biden đã giành chiến thắng, trong khi tỉ lệ này đối với Tổng thống Trump là 41%. Có 10% đưa ra kết quả hòa. Ông Biden trội hơn một chút nhưng chưa quá bán.
Tổng thống Donald Trump (trái) và ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden. Ảnh: AP.
Cuộc so găng bất phân thắng bại
So sánh với phiên tranh luận trực tiếp đầu tiên của năm 2016, khi đó là cuộc đấu giữa ông Trump và bà Cliton (với tỉ lệ lúc đó rất chênh lệch) thì có thể coi cuộc so găng tối qua là bất phân thắng bại.
Trong 6 chủ đề chính được tranh luận thì COVID-19 và kinh tế là hai vấn đề được dành nhiều thời lượng nhất.
Hai ứng cử viên dành hơn 17 phút tranh luận, về cách nước Mỹ ứng phó với đại dịch COVID-19. Ông Biden liên tiếp công kích chính quyền của Tổng thống Donald Trump, trong bối cảnh nước Mỹ vẫn là quốc gia có số ca mắc và tử vong do COVID-19 cao nhất thế giới.
Ông Joe Biden - Ứng cử viên Tổng thống Mỹ: "Có bao nhiêu người trong các bạn sáng nay thức dậy và thấy một chiếc ghế trống bên bàn ăn, vì ai đó trong nhà đã qua đời vì Covid-19? Đã bao nhiêu người rơi vào hoàn cảnh mất bố hoặc mẹ mà không thể nói lời tạm biệt với họ?".
Không ít bình luận cho rằng, nếu không có đại dịch COVID-19, thì có lẽ con đường tới nhiệm kỳ 2 của Tổng thống Trump sẽ bằng phẳng hơn rất nhiều. Bởi ông đang chèo lái con thuyền kinh tế Mỹ đạt những thách tích ấn tượng: thất nghiệp thấp nhất trong nhiều năm, tăng trưởng GDP có năm chạm mức 3%, gần cao nhất trong 1 thập niên.
Trong cuộc tranh luận đầu tiên này, những vấn đề liên quan đến kinh tế trở thành điểm tranh cãi nóng nhất, như đóng hay mở cửa nền kinh tế giữa đại dịch. Hay vấn đề thuế, nếu để ý sẽ thấy ông Trump chỉ muốn đánh thuế giới doanh nghiệp 21% trong khi ông Biden đề xuất tăng lên 28%, thì cũng dễ hiểu câu chuyện thuế cá nhân cũng trở thành điểm yếu được lôi ra tranh cãi.
Hai ứng cử viên kết thúc màn tranh luận đầu tiên, trong đó ông Trump nói nhiều hơn ông Biden khoảng 1 phút. Ảnh: Reuters
Cuộc bầu cử năm 2020 sẽ khó dự đoán nhất
Truyền thông Mỹ nhận định cuộc bầu cử năm 2020 sẽ là một trong những cuộc bầu cử khó dự đoán nhất. Các cuộc thăm dò gần đây của kênh truyền hình CNN cho thấy, ông Joe Biden vẫn chiếm ưu thế về số cử tri ủng hộ. Tuy nhiên càng sát ngày bầu cử, khoảng cách giữa hai ứng cử viên càng rút ngắn.
Cuộc thăm dò trong thời gian từ cuối tháng 6 đến giữa tháng 7 cho thấy tỷ lệ ủng hộ ông Joe Biden là 52%, bỏ xa tới 12 điểm % so với ông Donald Trump với chỉ 40% số người ủng hộ. Khoảng cách chênh lệch 2 con số là rất lớn, tổng thống đương nhiệm được dự báo sẽ phải nỗ lực rất nhiều để lật ngược thế cờ.
Sang tới tháng 8, cụ thể là trong 2 tuần đầu tháng, số người ủng hộ ông Biden giảm còn 51% trong khi tỷ lệ ủng hộ của ông Trump lại tăng lên 42%. Như vậy ông Trump đã rút ngắn được tới 3 điểm % khoảng cách.
Và liên tục trong những tuần kế tiếp, nếu như tỷ lệ ủng hộ ông Biden ổn định ở mức 51%, thì tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Donald Trump lại nhích dần từng chút một: Từ 42 lên 43%, rồi lại từ 43 lên 44%. Tới ngày 21/9, khoảng cách về tỷ lệ ủng hộ giữa 2 ứng cử viên chỉ là 7 điểm %.
Cuộc thăm dò gần đây nhất vào ngày 28/9 cho thấy tỷ lệ ủng hộ ông Biden và ông Trump lần lượt là 51% và 43%, cách biệt là 8 điểm %. Tuy nhiên sau cuộc tranh luận đầu tiên giữa 2 ứng cử viên diễn ra vào ngày hôm qua, rất có thể tình thế đã thay đổi.
Tổng thống Trump nhiều lần chen ngang và bị người điều phối nhắc nhở. Ảnh: Reuters
Cuộc tranh luận trực tiếp được coi là cơ hội để ông Donald Trump thu hút thêm sự ủng hộ của cử tri, hy vọng lật ngược thế cờ. Trong khi đó với ông Biden, tranh luận trực tiếp là cuộc đấu mang tính quyết định liệu ông có giữ được vị thế chắc chắn trong chặng đua nước rút vào Nhà Trắng.
Màn thể hiện ở phiên tranh luận vừa qua sẽ tác động thế nào đến tỉ lệ ủng hộ của 2 ứng cử viên?
Trên thực tế, một bộ phận lớn người dân Mỹ theo dõi phiên tranh luận giữa các ứng cử viên tổng thống như xem một sự kiện thể thao, một trận cầu siêu kinh điển. Chứ không phải xem hai ứng cử viên tranh luận như thế nào để rồi mới quyết định lá phiếu của mình.
Các cuộc thăm dò cho biết, hơn 90% cử tri Mỹ đã quyết định sẽ bỏ phiếu cho ai, ông Donald Trump hay ông Joe Biden, từ trước khi cuộc tranh luận diễn ra. Tức là cuộc tranh luận chỉ tác động tới lá phiếu của nhiều nhất là 10% cử tri Mỹ. Thế nên 10% cử tri còn dao động chưa quyết bỏ phiếu cho ai chính là đối tượng chủ yếu mà hai ứng viên nhắm tới trong qua cuộc tranh luận. Số này tuy không nhiều, nhưng nghiêng về ai thì người đó có lợi thế lớn, vì hiện chưa ứng cử viên nào vượt trội hẳn để có đảm bảo thắng lợi. Thế nhưng thăm dò cho thấy chỉ có khoảng 17% cử tri Mỹ theo dõi tranh luận nói rằng họ có được thông tin từ sự kiện này, trong khi 31% lại nói là họ cảm thấy được giải trí nhiều hơn.
Ứng viên Joe Biden trong cuộc tranh luận bầu cử Mỹ đầu tiên với Tổng thống Donald Trump. Ảnh: Getty.
Thế nên, dù phiên tranh luận có ảnh hưởng quyết định của các cử tri Mỹ, nhưng không phải quá nhiều như mọi người thường nghĩ.
Sự kiện tiếp theo công chúng chờ đợi chính là cuộc tranh luận trực tiếp giữa 2 ứng cử viên phó tổng thống Mỹ diễn ra vào giữa tuần sau. Phiên tranh luận sẽ cung cấp thêm thông tin về chính sách của hai "liên danh tranh cử" liên quan tới những chủ đề nóng của nước Mỹ. Dự báo phiên tranh luận này cũng gai góc và kịch tính không kém cuộc tranh luận giữa các ứng cử viên tổng thống. Ủy ban tranh luận tổng thống cũng cho biết, họ sẽ sớm áp dụng các thay đổi về thể thức, để đảm bảo các phiên tranh luận tiếp theo diễn ra có trật tự hơn.
Phiên tranh luận trực tiếp đầu tiên giữa hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ Donald Trump và Joe Biden diễn ra vào sáng 30/9 (giờ Việt Nam) đã được thường thuật trực tuyến trên nền tảng số của Đài THVN. Nếu bỏ lỡ phiên tranh luận trực tiếp này, Quý độc giả có thể xem lại trên:
- VTV News
- VTVGo
Sau cuộc tranh luận đầu tiên tại Ohio, hai ứng cử viên sẽ còn có thêm hai cuộc tranh luận trực tiếp khác vào ngày 15/10 và 22/10. Ngoài ra phiên tranh luận giữa 2 Phó Tổng thống Kamala Harris và ông Mike Pence sẽ diễn ra trước đó, vào ngày 7/10. Đài THVN sẽ tiếp tục thực hiện tường thuật và dịch trực tiếp phiên tranh luận này. Mời Quý vị chú ý đón xem.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!