Một thành viên của nhóm hỗ trợ làm việc trên tàu vũ trụ SpaceX. (Ảnh: AP)
Hai phi hành gia NASA Butch Wilmore và Suni Williams đã trở về Trái Đất vào ngày 18/3 trên tàu vũ trụ SpaceX Crew Dragon, sau khi trải qua 286 ngày bị mắc kẹt trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Tàu vũ trụ Crew Dragon đã tách khỏi ISS lúc 1h05 sáng (giờ Đông Mỹ) và hạ cánh an toàn xuống vùng biển ngoài khơi Florida vào lúc 17h57 cùng ngày. Cùng với Wilmore và Williams, hai phi hành gia khác thuộc phi hành đoàn Crew-9 của NASA cũng trở về trong chuyến bay kéo dài 17 giờ.
Đây là một trong những sứ mệnh không gian có nhiều biến động nhất của NASA. Ban đầu, Wilmore và Williams dự kiến ở lại ISS trong 8 ngày sau khi khởi hành bằng tàu Boeing Starliner vào tháng 6/2023. Tuy nhiên, sự cố liên quan đến hệ thống đẩy của Starliner khiến kế hoạch trở về bị trì hoãn nhiều lần, buộc NASA phải đưa họ vào chương trình luân chuyển phi hành đoàn ISS và sắp xếp chuyến trở về bằng tàu SpaceX.
Sau khi hạ cánh, các phi hành gia sẽ được đưa về Trung tâm Vũ trụ Johnson (Houston) để kiểm tra sức khỏe trước khi trở về đoàn tụ cùng gia đình.
Các phi hành gia NASA ngồi bên trong một khoang tàu SpaceX trên tàu cứu hộ SpaceX Megan sau khi hạ cánh xuống vùng nước ngoài khơi bờ biển Florida, ngày 18/3/2025. (Ảnh: AP)
Sứ mệnh của Wilmore và Williams không chỉ thu hút sự chú ý về mặt khoa học mà còn gây ra tranh cãi chính trị tại Mỹ. Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu NASA đẩy nhanh kế hoạch đưa hai phi hành gia trở về và cáo buộc chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden "bỏ rơi" họ trên ISS, dù không đưa ra bằng chứng.
NASA đã điều chỉnh lịch trình phi hành đoàn, đẩy nhanh kế hoạch thay thế Crew-9 bằng Crew-10 nhằm đáp ứng yêu cầu này. Tuy nhiên, Wilmore khẳng định quyết định ở lại ISS của ông và đồng nghiệp không bị ảnh hưởng bởi yếu tố chính trị, mà hoàn toàn dựa trên nhu cầu vận hành của NASA.
Phi hành gia NASA Suni Williams sau khi được đưa ra khỏi khoang tàu SpaceX trên tàu cứu hộ Megan của SpaceX. (Ảnh: AP)
Vụ việc ngoài dự kiến của hai phi hành gia NASA cũng đặt ra nhiều câu hỏi về tương lai của tàu Starliner do Boeing phát triển. Chương trình Starliner từng được kỳ vọng sẽ cạnh tranh với SpaceX Crew Dragon trong các sứ mệnh đưa người vào quỹ đạo. Tuy nhiên, với những vấn đề kỹ thuật nghiêm trọng, NASA đang cân nhắc yêu cầu Starliner thực hiện thêm một chuyến bay không người lái trước khi được phép tiếp tục đưa phi hành gia vào không gian.
Boeing hiện chưa đưa ra phản hồi về vấn đề này. Trong khi đó, Crew Dragon vẫn là phương tiện duy nhất của Mỹ có khả năng đưa người vào không gian.
Một khoang tàu SpaceX đáp xuống Vịnh Mexico. (Ảnh: AP)
Với 286 ngày trên ISS, Wilmore và Williams đã tham gia hơn 150 thí nghiệm khoa học. Dù thời gian này không vượt qua kỷ lục 371 ngày của phi hành gia Mỹ Frank Rubio, nhưng Williams đã đạt tổng cộng 608 ngày trong không gian qua ba chuyến bay, trở thành phi hành gia nữ của Mỹ có thời gian ở ngoài vũ trụ dài thứ hai sau Peggy Whitson.
Dù sứ mệnh gặp nhiều thách thức, Wilmore cho biết họ luôn sẵn sàng cho mọi tình huống: "Chúng tôi đã chuẩn bị để ở lại lâu dài, dù kế hoạch ban đầu là ngắn hạn. Đó là nhiệm vụ của chương trình không gian Mỹ - luôn sẵn sàng đối mặt với những tình huống bất ngờ".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!