"Hạn hán chớp nhoáng" là hạn hán diễn ra trong thời gian ngắn và có thể gây những hậu quả nghiêm trọng hơn so với hạn hán thông thường.
Đây là kết quả nghiên cứu mới được đăng tải trên một tạp chí khoa học. Các nhà khoa học cảnh báo hạn hán chớp nhoáng đang trở nên thường xuyên hơn do biến đổi khí hậu. Theo kết quả nghiên cứu, hơn 74% khu vực trên thế giới - ngoại trừ Amazon và Tây Phi - đã chứng kiến sự gia tăng cả về tỷ lệ hạn hán chớp nhoáng và tốc độ khởi phát. Quá trình chuyển sang hạn hán chớp nhoáng đáng chú ý nhất diễn ra ở Bắc và Đông Á, Australia, châu Âu, sa mạc Sahara và bờ biển phía tây của Nam Mỹ.
Hạn hán thường là hiện tượng khởi phát chậm, có thể kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm do thiếu mưa. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đây cho thấy đã có sự chuyển đổi trên toàn cầu từ hạn hán phát triển chậm sang hạn hán phát triển nhanh và có thể trở nên nghiêm trọng chỉ trong vài tuần.
GS. Justin Sheffield - Đại học Southampton, Anh cho biết: "Chúng ta thường nghĩ hạn hán là hiện tượng phải mất vài tháng để bắt đầu và thường kéo dài trong vài tháng hoặc thậm chí theo mùa. Nhưng một khái niệm mới hơn đã tồn tại khoảng một thập kỷ hoặc lâu hơn là hạn hán chớp nhoáng, bắt đầu nhanh hơn nhiều, và đó là lý do tại sao chúng có thể có tác động lớn hơn, ít nhất là trong ngắn hạn".
Không giống như hạn hán phát triển chậm - vốn hình thành do lượng mưa giảm theo thời gian, hạn hán chớp nhoáng xảy ra khi lượng mưa thấp, cùng yếu tố khác như nhiệt độ cao do biến đổi khí hậu đã làm bốc hơi nước ra khỏi mặt đất và thảm thực vật nhanh chóng trong một khoảng thời gian ngắn, khiến cây trồng không thể thích nghi và phát triển.
TS. Peili Wu - Nhà khoa học khí hậu cấp cao, Cơ quan Khí tượng Anh: "Nếu một đợt hạn hán kéo dài ba tháng, hay đại loại thế, thì đó là một quá trình chậm, vì vậy cây trồng có thể tạo ra một số loại có khả năng kháng cự, hoặc chuẩn bị để tồn tại, và xã hội cũng vậy, nhưng nếu nó đến quá nhanh, quá bất ngờ thì hệ sinh thái, cây trồng và xã hội sẽ không có thời gian, mà sẽ phải vật lộn để đáp ứng hoặc thích nghi với các điều kiện mới".
Khái niệm "hạn hán chớp nhoáng" đã được đề xuất vào đầu những năm 2000 nhưng không nhận được nhiều chú ý, cho đến khi một đợt hạn hán nghiêm trọng tấn công nước Mỹ vào mùa hè năm 2012. Trận hạn hán chớp nhoáng đó được coi là một trong những đợt hạn hán nghiêm trọng nhất ở Mỹ kể từ những năm 1930, dẫn đến thiệt hại kinh tế hơn 30 tỷ USD.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!