Đây được xem là viên ngọc xanh của vùng Siberia, một trong những địa danh du lịch nổi tiếng nhất của nước Nga. Du lịch phát triển trong những năm gần đây đã và đang làm thay đổi cuộc sống ở Baikal, nhưng cùng với đó là câu chuyện môi trường - mặt trái của "ngành công nghiệp không khói".
Hòn đảo Olkhon từng là một vùng đất hoang dã giữa lòng hồ Baikal, được ngăn cách với đất liền bởi một eo biển dài hơn 1km. Không khí đốt, không nước sinh hoạt và điện mới chỉ xuất hiện ở đây sau năm 2005. Olkhon không chỉ đẹp, mà còn nổi tiếng linh thiêng với vách đá Pháp sư, một trong chín thánh địa của châu Á.
Ông Nikita Bencharov - Làng Khuzhir, đảo Olkhon, tỉnh Irkutsk, LB Nga cho biết: "Tôi đến Olkhon lần đầu tiên hơn 30 về năm trước, tất nhiên không có bóng dáng khách du lịch. Để đến được đây rất khó, khi đó đây là nơi thế giới văn minh chưa chạm vào. Người dân địa phương khép kín theo lối sống của mình, thiên nhiên tuyệt đẹp và chưa hề bị tổn thương".
Cuộc sống trên đảo giờ mang màu sắc mới khi hàng nghìn khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới tìm đến đây. Dân cư Olkhon từ nông ngư nghiệp truyền thống chuyển sang kinh doanh du lịch. Chỉ tính riêng tại thủ phủ của đảo là làng Khuzhir với dân số gần 1,5 nghìn người, đã tiếp đón khoảng nửa triệu du khách mỗi năm.
Bà Svetlana Shataeva - Làng Khuzhir, đảo Olkhon nói: "Càng nhiều du khách tự do thì càng nhiều bãi rác thải tự phát, nhất là tại các điểm cắm trại ven hồ. Trong khi ở đây thiếu cơ sở hạ tầng thu gom và xử lý rác thải. Hiện khu bảo tồn quốc gia đang phải kiểm soát chặt chẽ vấn đề này".
Trong số hàng nghìn tấn rác thải được thu gom tại đây mỗi năm, vấn đề lớn nhất với các nhà bảo vệ môi trường là túi nhựa. Có đến 500 nghìn túi nhựa mỗi mùa nằm lại trên đảo Olkhon và gió lại đưa vào lòng nước. Hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất thế giới đang có nguy cơ mất dần độ trong bởi các loại tảo sản sinh do ô nhiễm.
Mênh mông và kỳ vĩ - Baikal mỗi mùa mang một vẻ đẹp khác nhau, mỗi địa danh gắn liền với những truyền thuyết về vùng đất thiêng của người Buryat. Người ta tin rằng, những pháp sư trên đảo Olkhon bao đời nay vẫn có năng lượng siêu nhiên để kết nối con người với Trời, với Đất, với Linh hồn Baikal. Và cũng là điều thu hút nhiều du khách.
Du lịch đang làm thay đổi cuộc sống ở Olkhon, hòn đảo được mệnh danh là trái tim của hồ Baikal. Cùng với việc tham gia phát triển du lịch, người dân địa phương cũng đang nỗ lực bảo tồn môi trường sinh thái để hòn đảo thiêng liêng của họ vẫn luôn giữ được vẻ đẹp hoang sơ, trong lành cùng với những giá trị độc đáo của thiên nhiên miền đông Siberia.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!