Hang Vanguard, một phần của quần thể hang động Gorham. (Ảnh: Chính quyền Gibraltar)
Những kết quả khám phá hang động này có thể làm sáng tỏ văn hóa và phong tục của người Neanderthal đã sinh sống ở khu vực này trong 1.000 thế kỷ.
Vào năm 2012, các chuyên gia bắt đầu kiểm tra hang Vanguard, một phần của quần thể hang động Gorham, để xác định kích thước thực của hang và tìm hiểu xem liệu hang này có chứa các lối đi và ô được ngăn cách bởi cát hay không.
Vào tháng 8/2021, nhóm nghiên cứu, dẫn đầu bởi Giáo sư Clive Finlayson, một nhà sinh học tiến hóa, Giám đốc Bảo tàng Quốc gia Gibraltar, đã phát hiện ra một khoang trống trong lớp trầm tích mà họ đang đào mở rộng để chui qua. Khoang trống này dẫn đến một không gian dài 13 m trên trần của hang động, nơi có thạch nhũ rủ xuống và những tấm màn đá bị vỡ, cho thấy nơi đây đã phải hứng chịu thiệt hại từ một trận động đất cổ đại.
"Đó là một khoang trống khá đẹp", ông Finlayson nói. "Theo một cách nào đó, nó gần giống như việc khám phá lăng mộ của Tutankhamun, bạn đang đi vào một không gian chưa từng có ai ở trong suốt 40.000 năm. Nó thực sự rất tĩnh lặng".
Nằm rải rác trên bề mặt khoang trống là xương chân của linh miêu, đốt sống của linh cẩu đốm và xương cánh của chim kền kền xám.
Finlayson nói: "Có thứ gì đó đã mang mọi thứ vào đây từ rất lâu rồi. Chúng tôi đã tìm thấy sáu hoặc bảy dấu móng vuốt cào trầy xước trên các bức tường của hang động. Bạn thường liên tưởng đây là dấu móng vuốt của gấu và thực sự là có xác gấu trong hang, nhưng dấu vết này trông hơi nhỏ đối với gấu. Tôi thắc mắc liệu có phải con linh miêu có xương đùi mà chúng tôi tìm thấy trong hang cào trên vách hang hay không".
Lối vào các hang Bennett, Gorham, Vanguard và Hyaena, 4 hang động chính của quần thể Gorham. (Ảnh: Bảo tàng Gibraltar)
Các mảnh xương không có vết cắt hoặc dấu vết về sự can thiệp của con người. Nhóm nghiên cứu cũng tìm thấy một vỏ sò lớn.
"Phần khoang trống của hang động có lẽ cao hơn 20 m so với mực nước biển ngày nay, vì vậy rõ ràng ai đó đã mang vỏ sò này lên đó cách đây khoảng 40.000 năm trước", giáo sư Finlayson nhận định. "Điều này gợi mở ý tưởng rằng con người đã ở trong hang động này".
Ở những nơi khác trong hang, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy rất nhiều bằng chứng về việc người Neanderthal sống ở đây như lò lửa để sưởi, các công cụ bằng đá, dấu vết của các loài động vật bị giết thịt bao gồm hươu đỏ, dê rừng, hải cẩu và cá heo.
Vào 4 năm trước, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy chiếc răng sữa của một đứa trẻ Neanderthal khoảng 4 tuổi trong khu vực thường xuyên có linh cẩu lui tới.
"Chúng tôi vẫn đang tìm kiếm ở đó, nhưng không phát hiện sự tồn tại của người Neanderthal ở tầng này. Vì vậy, chúng tôi nghi ngờ rằng, những con linh cẩu đã bắt và mang đứa trẻ vào phía sau hang động", ông Finlayson nói. "Chúng tôi đang tìm kiếm xem liệu có hài cốt những đứa trẻ khác bị bỏ lại ở đó hay không".
Nhóm nghiên cứu hy vọng rằng, việc đào từ đỉnh của hang xuống có thể dẫn đến các khoang khác và thậm chí có thể là khu chôn cất.
Các nỗ lực khám phá và khai quật thêm đang được lên kế hoạch. Các nhà nghiên cứu tin rằng, khu vực hang động mới được tìm thấy này có thể mang lại những manh mối quý giá về sự tồn tại, xã hội, nền văn hóa của người Neanderthal ở ven biển Địa Trung Hải.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!