Các chuyến bay thương mại bận rộn nhất châu Âu ngắn đến mức hài hước, ví dụ như từ Madrid đến Barcelona chỉ mất 1,5 tiếng đồng hồ. Cộng với thời gian bạn đến sân bay, làm thủ tục an ninh, thời gian di chuyển bằng máy bay chắc chắn sẽ lâu hơn việc bạn di chuyển bằng tàu hỏa.
Trên thực tế, 1/3 số tuyến bay bận rộn nhất ở châu Âu có thể thay thế bằng tàu hỏa với thời gian di chuyển dưới 6 giờ. Tuy nhiên, mỗi năm có 1,8 triệu người vẫn lựa chọn bay giữa hai thành phố kể trên của Tây Ban Nha.
Mỗi hành khách đi máy bay, kể cả hạng vé phổ thông, cũng khiến thải ra lượng khí thải nhiều hơn 80 lần so với việc họ đi tàu. Tuy nhiên, nếu cùng đi chặng ngắn, vé máy bay rẻ hơn vé tàu. Ví dụ, vé máy bay rẻ nhất từ London (Anh) đến Vienna (Áo) là 25 Euro, còn vé tàu rẻ nhất là 323 Euro.
Ông Stefan Gössling, giáo sư tại Đại học Linnaeus, Thụy Điển, nói: "Có đến 14 loại trợ cấp khác nhau mà nhà nước dành cho các hãng hàng không. Ví dụ như bạn không phải trả thuế giá trị gia tăng cho các chuyến bay quốc tế".
Chính vì được hỗ trợ nên các hãng hàng không tha hồ "vẽ ra" những chuyến bay chặng ngắn và dễ dàng được thông qua nhờ "quyền tự do đi lại trong lục địa". Điều này đồng nghĩa là hàng tỷ Euro mỗi năm được chi trả để thải nhiều khí CO2 ra môi trường hơn. Tuy nhiên, đã đến lúc thay đổi.
(Ảnh: Airport Technology)
Tại Pháp, kế hoạch ban đầu là cấm chuyến của 8 chặng bay nội địa ngắn, nhưng sau nhiều phản đối từ ngành hàng không, số chặng bị cấm chỉ còn 3. Ngành công nghiệp hàng không lập luận rằng lệnh cấm này không tạo ra sự khác biệt là bao, và kỳ lạ là điều này lại đúng. Lệnh cấm cụ thể này chỉ giảm 2,6% lượng khí thải từ các chuyến bay nội địa ở Pháp.
Xét trên khía cạnh về kinh tế và thời gian, nếu bay từ Lisbon, Bồ Đào Nha đến Berlin, Đức sẽ mất 6 giờ và 51 Euro. Nếu chọn đi đường bộ, bạn sẽ phải đổi tàu 3 lần, bắt xe bus một lần và qua đêm ở Madrid, mất tất cả 50 tiếng và tốn 400 Euro.
Bài toán đường sắt là phương tiện thay thế cho chuyến bay chặng ngắn gặp khó khăn khi đi liên thông giữa các quốc gia, mà nguyên nhân là do đồng hồ đo, hệ thống điện khí hóa, hệ thống điều khiển khác nhau và bạn sẽ phải đổi tàu.
Trên thực tế, phần lớn chuyến bay ngắn ở châu Âu đều không có tàu thay thế. Nếu xây dựng hệ thống đường sắt cũng sẽ làm tăng thêm lượng khí thải CO2.
Giáo sư Pere Suau Sánchez, thuộc Đại học Oberta de Catalunya, Barcelona, Tây Ban Nha, nhận định: "Lệnh cấm bay chặng ngắn dường như không thực sự có tác dụng".
Giá vé tàu rẻ hơn, kết nối chặng dễ hơn, hệ thống đặt chỗ đơn giản hơn là những vấn đề cần giải quyết sớm và thỏa đáng nhất nếu liên minh châu Âu EU muốn xanh hóa mạng lưới vận tải của mình.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!