Ông Narendra Modi đã ghi dấu ấn vào lịch sử Ấn Độ, trở thành nhà lãnh đạo đầu tiên trong 60 năm qua đắc cử Thủ tướng Ấn Độ 3 nhiệm kỳ liên tiếp, tính từ giai đoạn cầm quyền dưới thời Thủ tướng đầu tiên của nước Ấn Độ độc lập - Jawaharlal Nehru. 2 nhiệm kỳ là 1 thập kỷ đã trôi qua từ khi Chính phủ Thủ tướng Modi điều hành quốc gia Nam Á đông dân nhất thế giới. Những dấu ấn kinh tế nổi bật cùng vị thế tiếp tục được củng cố trong khu vực và quốc tế. Những tầm nhìn mới cho một nhiệm kỳ mới được dự đoán sẽ đến cùng không ít thách thức.
1 thập kỷ Chính phủ Ấn Độ dưới sự điều hành của Thủ tướng Narendrah Modi cũng là 1 thập kỷ giới phân tích đánh giá ghi nhận không ít dấu ấn. Hệ thống hạ tầng cải thiện, mạng lưới giao thông liên kết, thu nhập bình quân đầu người tăng ở quốc gia 1,4 tỷ dân, củng cố vị thế nổi bật mới trên trường quốc tế. Những thành tựu khiến Thủ tướng Modi trở thành nhà lãnh đạo quyền lực, được một bộ phận lớn dân chúng ủng hộ.
Những dấu mốc bầu cử
Nói về cuộc bầu cử 2024 vừa rồi tại Ấn Độ, đây là cuộc bầu cử có nhiều cái nhất. Cuộc bầu cử được gọi là lớn nhất hành tinh, với 969 triệu cử tri đăng ký tham gia bỏ phiếu, chiếm khoảng 8% dân số toàn cầu, cao hơn kỷ lục của năm 2019. Cuộc bầu cử dài ngày nhất, 44 ngày bỏ phiếu và được chia thành 7 giai đoạn, nguyên nhân do đất nước rộng lớn, cử tri đông và quy mô hậu cần khổng lồ cần đáp ứng. 15 triệu nhân sự phục vụ bầu cử và đảm bảo an ninh đã được huy động tại hơn 1 triệu điểm bỏ phiếu.
Một trung tâm kiểm phiếu bầu cử ở Mumbai ngày 4/6/2024 (Ảnh: AFP)
Đương kim Thủ tướng Narendrah Modi đã giành chiến thắng nhiệm kỳ thứ 3 liên tiếp nhưng theo nhiều nhà phân tích, chiến thắng chưa thực sự trọn vẹn. Số ghế Đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP) của ông Modi giành được giảm đáng kể so với năm 2014 và 2019. Ông Modi được cho là sẽ không gặp nhiều khó khăn để thành lập một chính phủ liên minh nhưng việc không đạt được đa số sẽ là dấu hiệu cho các thách thức trong nhiệm kỳ mới sắp tới.
Một nhiệm kỳ dự báo nhiều thách thức
Khối Liên minh Dân chủ Quốc gia mà đảng Đảng Nhân dân Ấn Độ cầm quyền là nòng cốt đã về nhất, giành được 286 ghế trong tổng số 543 ghế của Hạ viện Ấn Độ khóa mới. Liên minh đối lập do Đảng Quốc đại lãnh đạo đã giành được 230 ghế, nhiều hơn dự đoán.
Với kết quả trên, Liên minh Dân chủ Quốc gia đã không thể tái lập chiến thắng áp đảo năm 2019. Trên hết, họ đã không đủ số ghế cần thiết để tạo ra liên minh chiếm đa số tuyệt đối tại Hạ viện khóa mới.
Kết quả cuộc bầu cử cũng thể hiện sự đón nhận của cử tri với các chính sách của Thủ tướng Modi trong nhiệm kỳ vừa qua. Bên cạnh những thành tựu rất đáng ghi nhận, rõ ràng những vấn đề hiện tại của nền kinh tế cũng đang thực sự tác động tới tâm lý cử tri.
Những người ủng hộ Đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP) reo hò khi nghe Thủ tướng Modi phát biểu tại trụ sở BJP để ăn mừng chiến thắng của đảng trong cuộc tổng tuyển cử năm 2024 (Ảnh: AFP)
Theo ông Milan Vaishnav - Giám đốc Chương trình Nam Á tại Carnegie Endowment for International Peace: "Kết quả bầu cử cho thấy chính phủ mới sẽ phải hoạt động với sự tham vấn nhiều hơn, cân nhắc kỹ lưỡng hơn bởi họ sẽ gặp phải một phe đối lập mạnh mẽ hơn chứ không phải một phe đối lập yếu trong 10 năm qua. Đây thực sự là một tình huống mới đối với người dân Ấn Độ cũng như Thủ tướng Ấn Độ".
Việc tiếp tục khẳng định vị thế của Ấn Độ trên trường quốc tế cũng như giải quyết các vấn đề trong nước như tình trạng bất bình đẳng ngày càng gia tăng, tỷ lệ thất nghiệp cao, giá cả leo thang... sẽ là những thách thức chờ đón ông Modi trong nhiệm kỳ thứ 3.
Dấu ấn 10 năm của Thủ tướng Modi
Kinh tế tăng trưởng ấn tượng là một trong những dấu ấn nổi bật của Thủ tướng Narendrah Modi trong 10 năm cầm quyền. Kinh tế bùng nổ, cùng việc vị trí chiến lược và vị thế tăng cao thời gian qua của Ấn Độ tại châu Á, tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, ông Modi đã để lại những dấu ấn đáng kể trong 2 nhiệm kỳ vừa rồi của mình.
Trong 10 năm nắm quyền của ông Modi, tăng trưởng của Ấn Độ thể hiện ấn tượng, GDP bình quân đầu người tăng từ 5.000 USD lên hơn 7.000 USD. Năm 2023, tốc độ tăng trưởng đạt 8,2% - mức cao nhất thế giới. Hệ thống ngân hàng và tài chính ổn định kể cả giai đoạn đại dịch. Ấn Độ đã vượt qua Vương quốc Anh trở thành nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới vào năm 2023 và kỳ vọng vươn lên đứng thứ 3 vào năm 2027.
Thúc đẩy chuyển đổi số là một trong những thành công trong 2 nhiệm kỳ Modi. Chuyển đổi số giúp tiết kiệm được khoảng 1,1% GDP, cho phép chính phủ thực hiện một loạt trợ cấp xã hội, trợ cấp tiền mặt và chi tiêu cho xây dựng hạ tầng mà không bị thâm hụt cao.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi giơ biểu tượng chiến thắng tại trụ sở Đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP) để ăn mừng chiến thắng của đảng trong cuộc tổng tuyển cử toàn quốc (Ảnh: AFP)
1 thập kỷ qua, cơ sở hạ tầng được cải thiện đáng kể, gần 54.000 km đường cao tốc được hình thành. 3 năm gần đây, chính phủ Ấn Độ đã chi hơn 100 tỷ USD mỗi năm cho xây dựng cơ sở hạ tầng. Những con đường, sân bay, bến cảng và đường tàu điện ngầm mới là trọng tâm trong chính sách kinh tế của ông Modi.
Dù ưu tiên phát triển kinh tế, việc làm vẫn là một vấn đề thách thức tại Ấn Độ. Khoảng 40% lao động vẫn làm nông và chỉ gần 20% có việc làm trong lĩnh vực chế tạo hay dịch vụ, IT. Gần 83% người thất nghiệp ở Ấn Độ là giới trẻ, quá nửa trong đó là có bằng cấp.
Về đối ngoại, với chính sách ngoại giao đa liên kết, không chọn phe, ông Modi đã gây ấn tượng mạnh mẽ khi vẫn duy trì được mối quan hệ cân bằng giữa phương Tây và Nga mà vẫn bảo đảm được những lợi ích rất quan trọng cho New Delhi. Cùng lúc, Ấn Độ vẫn tăng cường các hợp tác, đẩy mạnh các liên minh với Mỹ như trong khuôn khổ Bộ Tứ (QUAD) hay không từ chối các quan hệ giữa Ấn Độ với Israel cũng như với các quốc gia Arab trong vùng Vịnh.
Ông Michael Kugelman - Giám đốc Viện Nam Á tại Trung tâm Wilson - nhận định: "Mỹ và các nước phương Tây khác cần phải kết luận rằng chính sách tự chủ chiến lược của Ấn Độ có thể mang lại lợi ích cho phương Tây và giúp phục vụ lợi ích của phương Tây. Suy cho cùng thì Ấn Độ là một thực thể cực kỳ quan trọng đối với lợi ích của phương Tây".
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ hai và vẫn tiếp tục là mối quan hệ quan trọng nhất đối với Ấn Độ tại châu Á. New Delhi luôn nỗ lực duy trì cách tiếp cận đúng đắn trong quan hệ hai bên, dù giữa hai nước rõ ràng sẽ khó tránh nhiều vấn đề cạnh tranh.
Tầm nhìn nhiệm kỳ mới
Những mục tiêu cụ thể đã được Thủ tướng Ấn Độ Modi đặt ra trong nhiệm kỳ thứ 3 này như từ nền kinh tế lớn thứ 5 vươn lên đứng thứ 3 thế giới; tạo thêm việc làm, phòng chống tham nhũng, thúc đẩy sản xuất quốc phòng. Mục tiêu xa hơn là hướng đến kỷ niệm 100 năm độc lập, đến năm 2047, Ấn Độ sẽ trở thành nước phát triển.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi khẳng định: "Chúng ta, với tư cách là người Ấn Độ, sẽ cùng nhau tiến lên và phát triển đất nước. Trong nhiệm kỳ thứ 3, đất nước sẽ viết một chương mới về những quyết định quan trọng".
Cam kết của ông Modi khi Liên minh dân chủ quốc gia với nòng cốt là Đảng Nhân dân Ấn độ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Hạ viện. Tầm nhìn "Ấn Độ phát triển" là quyết tâm của Thủ tướng Modi trong nhiệm kỳ thứ 3 lãnh đạo Chính phủ. Cùng với đó là tầm nhìn về cải cách, cả cải cách kinh tế cho đến cải cách bộ máy lãnh đạo, đưa Ấn Độ trở thành một quốc gia phát triển vào năm 2047; ưu tiên tập trung đầu tư vào lĩnh vực sản xuất, đưa Ấn Độ thành trung tâm sản xuất mới của thế giới.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi có bài phát biểu sau khi tuyên bố thành lập chính phủ liên minh mới khi ông đắc cử nhiệm kỳ thứ 3 sau cuộc tổng tuyển cử của Ấn Độ (Ảnh: AFP)
Ấn Độ đặt tham vọng nâng tỷ lệ đóng góp vào sản xuất, chế tạo toàn cầu lên mức 5% vào năm 2030 và 10% vào năm 2047. Ưu tiên đẩy mạnh các ngành sản xuất trong nước cũng sẽ góp phần giải bài toán thất nghiệp cho kinh tế Ấn Độ - một vấn đề nhức nhối vốn chưa thể giải quyết triệt để trong thập kỷ qua. Các vấn đề về an sinh xã hội cũng sẽ được chính phủ mới chú trọng, ưu tiên.
"Tôi đảm bảo rằng chương trình khẩu phần miễn phí sẽ được tiếp tục trong 5 năm nữa. Mọi cá nhân trên 70 tuổi sẽ có quyền truy cập trợ cấp chăm sóc sức khỏe, cho dù họ là người nghèo, tầng lớp trung lưu hay giàu có. Đây sẽ là một sáng kiến mới, nơi mọi người sẽ được điều trị y tế miễn phí lên tới 5 vạn rupee" - ông Modi cam kết.
Ngoài ra, các chuyên gia nhận định những cải cách giáo dục đại học do chính phủ của Thủ tướng Modi khởi xướng trong những năm gần đây sẽ tiếp tục mở rộng và sẽ được thúc đẩy nhờ sự tập trung mạnh mẽ vào khoa học, công nghệ sắp được công bố của chính phủ trong những tháng tới.
10 năm nhiệm kỳ của thủ tướng Modi đã đưa nền kinh tế Ấn Độ từ xếp thứ 11 thế giới vươn lên thứ 5 thế giới và nếu không có gì thay đổi thì nền kinh tế Ấn Độ sẽ đứng thứ 3 thế giới trong vòng 3 - 5 năm nữa. Thủ tướng Modi vì thế đang tạo nên một niềm tin trong xã hội Ấn Độ rằng ông sẽ đưa quốc gia 1,4 tỷ dân này từ vị thế của một cường quốc tầm trung lên nhóm cường quốc đứng đầu thế giới.
Điều khiến dư luận Ấn Độ tâm đắc ở ông Modi là ông đã xây dựng được một chính sách thể hiện rất rõ ràng lợi ích Ấn Độ phải là trên hết. Mọi mối quan hệ dù là với cường quốc nào cũng phải là để đáp ứng những lợi ích của Ấn Độ, không phụ thuộc. Nhiệm kỳ của Thủ tướng Modi được cho là hiếm khi nào Ấn Độ lại giữ được mối quan hệ cân bằng giữa Nga và phương Tây đến như vậy. Ấn Độ vừa là khách hàng mua dầu giá rẻ hàng đầu của Nga vừa là một đối tác then chốt nằm trong những liên minh quan trọng của Mỹ như bộ tứ kim cương QUAD hay liên minh I2U2 giữa Ấn Độ, Mỹ, Israel và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất.
Những vấn đề đã được nói đến nhiều về thực trạng Ấn Độ thời điểm năm 2014, như kinh tế tăng trưởng chậm, hiện tượng tham nhũng cấp cao ảnh hưởng niềm tin nhà đầu tư, sau 10 năm được đánh giá đã khác nhiều. Dù vậy, thách thức vẫn còn không ít, như việc tăng trưởng kinh tế dù cao nhưng tài sản phân bổ không đều, lao động trẻ nhưng thường xuyên thiếu việc làm, lạm phát và thất nghiệp ngày càng cao là mối quan tâm lớn nhất của người dân và cử tri. Thách thức không chỉ đến từ bên trong. Vị thế ngày càng tăng và vị trí chiến lược của Ấn Độ trên khu vực và thế giới khiến việc cân bằng quan hệ với các bên vì lợi ích quốc gia sẽ tiếp tục là bài toán cân não trong nhiệm kỳ mới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!