Bộ Ngoại giao Mỹ đã đồng ý cho các doanh nghiệp của Hàn Quốc và Nhật Bản tiếp nhận những khoản thanh toán từ các tài khoản của Iran đang bị Washington phong tỏa. Động thái này diễn ra giữa lúc cộng đồng quốc tế hy vọng, Iran và các cường quốc thế giới sớm khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 sau tiến trình đàm phán kéo dài ở Vienna, Áo. Các khoản tiền này thanh toán cho số hàng xuất khẩu sang Iran trước năm 2019.
Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã ký quyết định miễn trừng phạt và gia hạn thêm 90 ngày đối với việc sử dụng những khoản tiền bị phong tỏa để thanh toán cho các khoản nợ, nhưng không cho phép chuyển số tiền này về Iran.
Hàn Quốc và Nhật Bản đang giữ hàng tỷ USD tài sản của Iran theo lệnh trừng phạt của Mỹ. Tháng 4/2021, Hàn Quốc đã yêu cầu Mỹ cho phép giải phóng khoản tiền lên đến 7 tỷ USD của Iran để giải quyết tranh chấp liên quan đến vụ Tehran bắt giữ tàu chở dầu của Seoul.
Trước đó, vào đầu tháng 1/2021, Iran đã bắt giữ một tàu mang cờ Hàn Quốc tại vùng Vịnh. Vụ việc diễn ra trong bối cảnh những căng thẳng đang có dấu hiệu leo thang khi Tehran tuyên bố bắt đầu quá trình làm giàu urani lên tới mức 20% tại cơ sở hạt nhân Fordow, cách thủ đô Tehran khoảng 90 km.
Theo tuyên bố do Hải quân Lực lượng Cách mạng Hồi giáo Iran đưa ra, con tàu mang cờ Hàn Quốc có tên Hankuk Chemi, chở 7.200 tấn Ethanol, bị bắt giữ tại vùng Vịnh sau khi rời cảng của Saudi Arabia.
Vụ việc xảy ra trước chuyến thăm dự kiến của Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc tới Tehran, trong đó các quan chức có khả năng sẽ thảo luận về đề nghị của Iran, yêu cầu Hàn Quốc giải phóng số tiền 7 tỷ USD phía Iran bị đóng băng trong các ngân hàng của Hàn Quốc vì lệnh trừng phạt của Mỹ.
Tuy nhiên phía Iran cho biết, vụ bắt giữ thuần túy là do con tàu đã vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường biển của Iran. Hiện con tàu đang bị tạm giữ tại cảng Bandar Abbas phía Nam Iran. Phía Hàn Quốc đã lên tiếng yêu cầu Iran lập tức trả tự do cho con tàu cùng các thuyền viên. Theo thông tin Truyền thông Nhà nước Iran, trên tàu có 20 thuyền viên thuộc các quốc tịch Hàn Quốc, Việt Nam, Indonesia và Myanmar.
Ngày 9/4, Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết, Iran đã trả tự do cho tàu chở dầu Hankuk Chemi cùng thuyền trưởng sau 3 tháng bắt giữ với cáo buộc gây ô nhiễm dầu. Quyết định của Iran dường như được đưa ra sau khi Seoul đạt được tiến bộ trong các cuộc đàm phán với Mỹ về việc sử dụng một phần số tiền của Iran bị phong tỏa tại các ngân hàng của Hàn Quốc do lệnh trừng phạt của Mỹ để thanh toán các khoản nợ Liên Hợp Quốc của Iran.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!