Nhà máy Chernobyl sau vụ nổ hạt nhân vào năm 1986. (Ảnh: AP)
Theo đó, các phản ứng hạt nhân đang diễn ra âm ỉ trong một tầng hầm không thể tiếp cận của nhà máy điện hạt nhân Chernobyl ở Ukraine.
Các nhà nghiên cứu theo dõi nhà máy Chernobyl, nơi đã diễn ra vụ nổ phóng xạ gây chết người vào năm 1986, và phát hiện sự tăng vọt về số lượng neutron trong căn phòng mang số hiệu 305/2 ở dưới lòng đất. Căn phòng này chất đầy gạch vụn chứa một hỗn hợp phóng xạ gồm uranium, zirconium, graphite và cát chảy vào tầng hầm của nhà máy như dung nham, trước khi đông cứng lại thành vật liệu chứa nhiên liệu (FCM).
Neil Hyatt, nhà hóa học vật liệu hạt nhân tại Đại học Sheffield, Anh, cho biết, mức neutron tăng lên cho thấy, những FCM này đang trải qua các phản ứng phân hạch mới, khi neutron phân rã phóng xạ và chia tách hạt nhân của các nguyên tử uranium, tạo ra năng lượng. Tuy nhiên, những chất thải hạt nhân này như những cục than hồng có thể bùng lên nếu không bị xáo trộn, tác động tới trong khoảng thời gian dài, dẫn đến một vụ nổ khác.
Nhà máy hạt nhân Chernobyl của Ukraine sau vụ nổ và hỏa hoạn ở lò phản ứng số 4 vào năm 1986. (Ảnh: AP)
Theo Maxim Saveliev, một nhà nghiên cứu cấp cao của Viện Nghiên cứu các vấn đề an toàn của nhà máy điện hạt nhân (ISPNPP) ở Kiev, Ukraine, vụ nổ tiềm tàng này sẽ không có sức tàn phá khủng khiếp như thảm họa phá hủy nhà máy vào năm 1986, khiến hàng nghìn người thiệt mạng và tạo ra một đám mây phóng xạ bao trùm châu Âu. Nếu vật liệu hạt nhân bốc cháy trở lại, vụ nổ sẽ được kiểm soát phần lớn ở bên trong mái vòm thép và bê tông được gọi là Shelter, nơi chính quyền Kiev đã xây dựng bao quanh lò phản ứng số 4 của nhà máy một năm sau vụ tai nạn. Lò phản ứng số 4 đã bị bị phá hủy trong thảm họa hạt nhân Chernobyl vào năm 1986.
Tuy nhiên, ngay cả khi được kiểm soát, vụ nổ tiềm tàng này cũng sẽ khiến nhiệm vụ loại bỏ các FCM trong dài hạn của nhà máy Chernobyl gặp nhiều khó khăn hơn, ông Saveliev cho biết. Shelter đã cũ và có thể dễ dàng bị vỡ và sụp đổ do tác động của vụ nổ, khiến khu vực này bị phủ dầy các mảnh vỡ nặng và bụi phóng xạ. (Bản thân Shelter được chứa trong một cấu trúc thép lớn hơn được gọi là New Safe Confinement, được hoàn thành vào năm 2018).
Cấu trúc thép bảo vệ New Safe Confinement tại nhà máy điện hạt nhân Chernobyl, Ukraine. (Ảnh: AP)
Ông Saveliev cho biết, nồng độ neutron đã tăng đều đặn trong căn phòng mang số hiệu 305/2 trong 4 năm qua và có thể tiếp tục tăng trong vài năm tới mà không xảy ra sự cố. Có thể những hạt nhân này sẽ tự phân rã trong thời gian đó. Tuy nhiên, trong trường hợp mức neutron tiếp tục tăng, các nhà khoa học sẽ phải can thiệp.
Hiện các nhà quản lý nhà máy vẫn chưa tìm ra cách tiếp cận hàng tấn chất phóng xạ bị chôn vùi bên dưới lớp bê tông dày của căn phòng. Theo ISPNPP, mức độ bức xạ là quá cao đối với con người, nhưng các robot chống bức xạ có thể khoan xuyên qua đống đổ nát và lắp đặt các thanh điều khiển hấp thụ neutron vào phòng.
Ukraine hy vọng sẽ trình bày một kế hoạch chi tiết về việc loại bỏ các FCM vẫn còn âm ỉ ở Chernobyl vào tháng 9, Live Science đưa tin.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!