Các chuyên gia của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ và nhiều chuyên gia trên thế giới đang gấp rút cảnh báo về tình trạng "Twindemic" hay "đại dịch kép" vào mùa Đông năm nay.
Đông Âu - điểm nóng của đại dịch
Châu Âu là khu vực đầu tiên trên thế giới ghi nhận số ca mắc mới COVID-19 gia tăng khoảng 7%, chủ yếu ở Anh, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Với hơn 20 triệu ca mắc, các nước Đông Âu hiện là "điểm nóng" của đại dịch. Latvia ngày 21/10 trở thành nước đầu tiên tại châu Âu một lần nữa áp dụng phong tỏa do các ca mắc mới tăng vọt chưa từng có tiền lệ.
Theo WHO, tỷ lệ tiêm chủng vaccine không đồng đều hiện là mối đe dọa lớn với châu Âu. Những người mắc bệnh trong làn sóng dịch lần này là những người trẻ, chưa tiêm vaccine, sau đó lây lan sang cho những người lớn tuổi trong gia đình. Ngoài ra, chính sách nới lỏng giãn cách và sự thiếu hụt nguồn lực xét nghiệm ở những nước có thu nhập thấp cũng là nguyên nhân khiến số ca bệnh tăng nhanh.
Cảnh báo "đại dịch kép" trong mùa Đông
Trong khi làn sóng dịch COVID-19 đang bùng phát trở lại, người dân các nước lại đứng trước một nỗi lo thứ hai: Cúm mùa. Nhiều chuyên gia trên thế giới đang gấp rút cảnh báo nguy cơ đại dịch kép trong mùa Đông năm nay, khi số ca mắc bệnh cúm mùa cùng các ca mắc COVID-19 tăng đột biến. Đại dịch kép có thể khiến hệ thống y tế các nước một lần nữa đối mặt với áp lực khi mùa Đông đến.
Người dân ở Italy hiện nay phải có "thẻ xanh" chứng minh đã tiêm ngừa COVID-19 hoặc khỏi bệnh để đi làm và đến các nơi công cộng - Ảnh: NYT
Thời tiết lạnh hơn trong mùa đông tạo điều kiện thuận lợi cho các loại virus hoạt động. Nhưng nếu như trong năm ngoái, các biện pháp phòng dịch COVID-19 nghiêm ngặt cũng giúp chặn đứng sự lây lan của các loại cúm, thì tới mùa đông năm nay, hầu hết các nước đã nới lỏng hạn chế, các chuyên gia lo ngại dịch cúm sẽ trở lại và có thể nghiêm trọng hơn nhiều so với năm 2020.
Không chỉ thế, tỷ lệ lây nhiễm cúm mùa giảm xuống mức cực thấp vào năm ngoái phần nào đã khiến khả năng miễn dịch cộng đồng của người dân kém đi, dẫn đến năm nay khả năng mắc cúm cao hơn.
Bác sĩ Adrian Burrowes - Đại học Central Florida, Mỹ cho rằng: "Bạn có thể mắc cả hai bệnh COVID-19 và cúm mùa cùng lúc, điều này dễ trở thành thảm họa với hệ thống miễn dịch. Năm nay đáng lo hơn năm ngoái".
Bên cạnh đó, bệnh cúm và COVID-19 có những triệu chứng tương tự nhau như sốt, ho và ớn lạnh. Các chuyên gia cảnh báo, ở những nơi có tỷ lệ tiêm chủng COVID-19 cao như Mỹ và châu Âu, những người chủ quan nghĩ rằng họ chỉ bị cảm lạnh trong khi họ thực sự mắc COVID-19 có thể khiến đại dịch tiếp tục lan rộng.
Phó giáo sư Libby Richards - Đại học Purdue, Mỹ nói: "Cả COVID-19 và cúm mùa đều đòi hỏi các công cụ điều trị tương tự nhau. Và chúng ta đã đang quá tải với COVID-19 rồi. Nếu như thêm 1 dịch cúm mùa nữa thì sẽ không có đủ nguồn lực cho tất cả các bệnh nhân".
Tình trạng này đã bắt đầu diễn ra tại nhiều nước như Mỹ, Anh, Tây Ban Nha. Tiến sĩ Mohammed Munavvar - Bệnh viện Lancashire, Anh chia sẻ: "Chúng tôi hiện phải xoay sở đối phó cùng lúc với cả các ca bệnh COVID-19 và cả các ca mắc những bệnh hô hấp khác. Điều rất quan trọng là chúng ta cần nhớ rằng đây không phải lúc để chủ quan, bởi dịch cúm mùa đang chờ đợi chúng ta ở phía trước".
Hành khách tại sân bay quốc tế Changi, Singapore, ngày 8/9/2021. Ảnh: THX/TTXVN
Các chuyên gia cảnh báo có thể có nhiều chủng cúm khác nhau cùng tồn tại, song hành với đại dịch COVID-19 và mùa đông năm nay sẽ là một mùa đông bất định đối với các nước nếu như không sớm hành động.
Nguy cơ đối với người mắc cùng lúc COVID-19 và cúm mùa
Nói là một mùa đông bất định bởi năm nay, bên cạnh dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp tại một số quốc gia đông dân, dịch cúm lại có nguy cơ quay lại, khiến cho cuộc khủng hoảng dịch bệnh có thể nghiêm trọng không kém gì năm ngoái. Và bởi người mắc COVID-19 đã gặp nguy hiểm, nếu như mắc cả cúm mùa nữa, thì nguy cơ đối với sức khỏe và tính mạng sẽ tăng lên rất nhiều.
Theo các chuyên gia y khoa tại Đại học California, Mỹ, những người mắc cả hai bệnh cùng lúc có nguy cơ tử vong cao gấp đôi so với người chỉ mắc COVID-19. Tại Anh, Dịch vụ Y tế quốc gia cho biết, trong 5 năm qua, trung bình mỗi năm khoảng 11 nghìn người ở nước này tử vong liên quan đến các loại cúm. Nhưng năm nay, họ dự đoán con số này có thể lên tới 60 nghìn người. Khảo sát tại Anh cho thấy, khoảng 1/3 người được hỏi không biết rằng COVID-19 và cúm mùa có thể bùng phát cùng lúc và hơn 1/4 không biết cúm mùa có thể gây tử vong.
Các nước chuẩn bị ứng phó với khủng hoảng dịch bệnh mùa Đông
Cũng theo khảo sát tại Anh, hơn một nửa số người được hỏi, đánh giá thấp mức độ nguy hiểm của dịch cúm. Đây là một trong những nguyên nhân có thể khiến đại dịch kép bùng phát mạnh trong mùa đông năm nay. Trong bối cảnh nhiều nước đã chọn "sống chung với COVID-19" và mở cửa gần như hoàn toàn thì việc phòng dịch phải được đẩy nhanh hơn nữa. Lần này là phòng cả hai dịch cùng lúc.
Đeo khẩu trang và chứng nhận tiêm chủng là những yêu cầu bắt buộc khi tham gia các hoạt động kinh tế - xã hội ở các nước châu Âu và Mỹ. Như tại Anh, chính phủ nước này thực hiện "Kế hoạch A" ứng phó đại dịch trong mùa Thu và Đông, tập trung vào tiêm mũi tăng cường cho hàng triệu người cũng như tiêm 1 liều vaccine của Pfizer cho thanh thiếu niên từ 12-17 tuổi. Ngoài ra, Anh cũng cho mở rộng chương trình tiêm phòng cúm với 35 triệu liều vaccine cúm miễn phí dự kiến được triển khai.
Tiến sĩ Mohammed Munavvar - Bệnh viện Lancashire, Anh khuyến cáo: "Chúng ta sắp có cuộc khủng hoảng mùa Đông, vì vậy chúng ta phải rất cẩn thận. Tôi nghĩ chúng ta phải làm mọi thứ có thể".
Hành khách tại sân bay quốc tế Changi, Singapore, ngày 8/9/2021. Ảnh: THX/TTXVN
Cũng tư tưởng phòng bệnh hơn chữa bệnh, Chính phủ Áo tuyên bố sẽ áp dụng lệnh phong tỏa đối với những người từ chối tiêm vaccine COVID-19, nhằm giảm nguy cơ lây nhiễm cộng đồng nhất có thể.
Nga cũng vừa áp dụng lệnh phong tỏa kéo dài 11 ngày kể từ thứ 5 tuần trước do số ca mắc mới liên tục tăng nhanh.
Cùng với vaccine COVID-19, Bộ trưởng Y tế Đức Jens Spahn khuyến cáo người dân Đức hồi đầu tháng này, rằng hãy vui lòng tiêm vaccine phòng bệnh cúm mùa, đồng thời cho biết, chính phủ đã mua 27 triệu liều vaccine cúm cho mùa đông năm nay, nhiều hơn 5 triệu liều so với hàng năm. Pháp cũng đặt mua nhiều hơn 30% vaccine cúm mùa so với năm ngoái.
Sự chuẩn bị của các nước là có cơ sở, khi chính các chuyên gia y tế cũng đưa ra cảnh báo về dịch cúm năm nay.
Tiến sĩ Rochelle Walensky - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ cho biết: "Năm ngoái chúng ta ghi nhận ít ca mắc cúm, điều này khiến cho miễn dịch cộng đồng đối với virus cúm ở mức thấp, đặc biệt ở nhóm những người dễ bị tổn thương nhất như trẻ em. Chúng ta hầu như không có sự chuẩn bị đối phó với virus cúm này. Đây là lý do tại sao năm nay việc phòng ngừa dịch cúm phải tăng lên gấp đôi, xây dựng miễn dịch cộng đồng bằng việc tăng tiêm chủng".
Bên cạnh đó, cả Mỹ và Pháp đều khuyến cáo người dân nên tiêm phòng cúm song song với chủng ngừa COVID-19 sớm nhất có thể. Chiếc áo giáp kép này sẽ càng tiện lợi hơn khi mới đây, hãng dược Moderna tuyên bố sẽ có thể kết hợp các loại vaccine đang nghiên cứu chống lại virus hợp bào hô hấp gây viêm phổi (RSV) và các bệnh hô hấp khác trong cùng một mũi tiêm hàng năm. Loại vaccine 2 trong 1 kết hợp vaccine cúm và vaccine COVID-19 là một thông tin tích cực được đưa ra trong thời điểm hai loại vaccine này vẫn đang tiêm chủng riêng lẻ.
Nguy cơ dịch kép cúm mùa và COVID-19 giống như những cơn bão tuyết có thể phủ bóng lên khắp châu Âu trong mùa đông tới, và việc các chính phủ phải khẩn trương tiêm vaccine phòng bệnh, tăng cường miễn dịch cộng đồng là bước đi tối quan trọng để bảo vệ người dân qua làn sóng dịch lần này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!