Đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của nhà lãnh đạo Nga sau khi nhậm chức Tổng thống nhiệm kỳ thứ 5.
Việc lựa chọn Trung Quốc là quốc gia nước ngoài đầu tiên tới thăm đã minh chứng cho các ưu tiên đối ngoại và những kỳ vọng của Nga trong thúc đẩy hợp tác chặt chẽ hơn nữa giữa Moscow và Bắc Kinh, trong bối cảnh tình hình thế giới đối mặt nhiều thách thức, đối đầu giữa các cường quốc gia gia tăng, các xung đột địa chính trị chưa có dấu hiệu giảm nhiệt.
Nga - Trung thắt chặt quan hệ
Nhấn mạnh hợp tác thương mại, đầu tư là nền tảng vững chắc cho quan hệ Nga - Trung Quốc và là ưu tiên hàng đầu trong các cuộc đàm phán giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Trung Quốc, Tổng thống Nga Putin cho biết, kim ngạch thương mại song phương trong năm qua đã tăng gần 25%, đạt 227 tỷ USD.
Nga hiện là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Trung Quốc, trong khi Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Nga.
Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh: "Trong 5 năm qua, bất chấp tác động từ đại dịch và hành động của các nước bên thứ 3, quan hệ thương mại Nga - Trung Quốc tiếp tục phát triển, tăng trưởng tốt. Hai nước đã có danh mục 80 dự án đầu tư chung lớn, ở nhiều lĩnh vực khác nhau. 90% các khoản thanh toán giữa hai nước được thực hiện bằng đồng nội tệ".
Về phần mình, Chủ tịch Tập Cận Bình đánh giá cao mối quan hệ Trung - Nga, nhấn mạnh hai nước cần tiếp tục phát triển quan hệ. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khẳng định: "Trung Quốc sẽ luôn là láng giềng tốt, người bạn tốt tin cậy lẫn nhau với Nga, tiếp tục củng cố tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước, duy trì công bằng và công bằng trên thế giới".
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) và Tổng thống Nga Vladimir Putin trao đổi văn kiện hợp tác tại lễ ký tuyên bố chung ở Bắc Kinh, ngày 16/5 (Ảnh: AFP)
Hai nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh quan hệ hợp tác sâu rộng Nga - Trung Quốc liên tục được thúc đẩy, tăng cường trên nhiều lĩnh vực, từ chính trị, quân sự, văn hóa, công nghệ, năng lượng tới giao lưu nhân dân…
Theo Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, với những nỗ lực chung của cả hai bên, mối quan hệ Trung - Nga đã ổn định ngay từ đầu. Hợp tác chiến lược của cả hai nước tiếp tục thúc đẩy trong các lĩnh vực đầu tư, năng lượng, văn hóa.
Phó chủ tịch Duma Quốc gia Nga Alexander Babakov cho rằng: "Điều rất quan trọng là mối quan hệ giữa hai nước không chỉ về thương mại mà còn về hợp tác trong các hoạt động sản xuất, nghiên cứu chung về công nghệ. Trao đổi nhân dân ngày càng thường xuyên".
Trong bối cảnh tình hình thế giới đối mặt nhiều bất ổn, Tổng thống Nga Putin khẳng định hợp tác Nga - Trung Quốc không nhằm chống lại bất kỳ cường quốc nào khác và là yếu tố ổn định cho thế giới.
Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng: "Cả hai nước đều thực hiện chính sách đối ngoại độc lập, nhất quán, hướng tới trật tự thế giới đa cực với vai trò trung tâm của Liên hợp quốc, dựa trên luật pháp quốc tế. Chúng ta cần hướng tới một cấu trúc an ninh đầy đủ và đáng tin cậy ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, không có chỗ cho các liên minh quân sự - chính trị khép kín".
Nhân dịp này, hai nhà lãnh đạo cũng đã ký và ra. tuyên bố chung về việc làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện trong thời đại mới giữa hai nước nhân kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.
Sự kỳ vọng của Nga
Quan hệ Nga - Trung Quốc những năm gần đây liên tục được củng cố, tăng cường, cả trong các hợp tác cụ thể cho tới trong thúc đẩy quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo. Trung Quốc và Nga đã tuyên bố quan hệ đối tác "không giới hạn" từ tháng 2/2022, khi Tổng thống Putin có chuyến thăm Bắc Kinh.
Giới phân tích nhận định, với chuyến thăm này của Tổng thống Putin, nước Nga kỳ vọng vào sự đảm bảo củng cố mối quan hệ đối tác chiến lược với Trung Quốc trước áp lực từ Mỹ và các nước Phương Tây. Đó là việc đẩy mạnh hợp tác kinh tế sâu rộng giữa hai nước, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng, công nghiệp, hạt nhân. Trung Quốc có thể hỗ trợ hơn nữa cho nền kinh tế thời chiến của Nga trên nhiều khía cạnh, từ cung cấp máy móc, hóa chất để phục vụ ngành công nghiệp quân sự đến các thỏa thuận mua bán dầu khí…
Tổng thống Nga Vladimir Putin đặt vòng hoa tại Đài tưởng niệm các Anh hùng Nhân dân ở Quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh, ngày 16/5 (Ảnh: AFP)
Bên cạnh đó, Nga hiện cân nhắc tất cả mối quan hệ đối ngoại của mình dựa trên cuộc xung đột ở Ukraine và lập trường trước phương Tây.
Moscow được cho là đang muốn cùng Bắc Kinh tìm kiếm công thức chung cho hòa bình. Các cuộc đàm phán ở Bắc Kinh và Cáp Nhĩ Tân được xem là cột mốc mới trong mối quan hệ Nga - Trung. Cuộc gặp trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Trung Quốc có thể sẽ đi đến thống nhất một công thức giải quyết vấn đề Ukraine, cũng như tìm cách giảm thiểu tác động của các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Chương mới trong quan hệ Trung - Nga
Trên tờ nhật báo Quang Minh, Giáo sư Lý Vĩnh Toàn (Giám đốc Viện Nghiên cứu phát triển Á - Âu) cho rằng, chuyến thăm của Tổng thống Putin đã viết nên một chương mới trong quan hệ Trung - Nga.
Trong tình hình thế giới phức tạp, quan hệ Trung - Nga luôn giữ nguyên tắc không liên minh, không đối kháng, không nhằm vào bên thứ ba. Hợp tác giữa Trung Quốc và Nga là cùng có lợi, không gây tổn hại đến lợi ích của bất kỳ quốc gia hay công ty nào.
Một số chuyên gia nhận định chỉ riêng việc Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Putin gặp mặt nhau đã mang một sức nặng đặc biệt. Trung Quốc cũng cần có Nga đứng về phía mình trong cuộc cạnh tranh chiến lược.
Nhận định về các lệnh trừng phạt từ Mỹ và phương Tây lên Nga do cuộc xung đột Nga - Ukraine, Giáo sư Triệu từ Đại học Phúc Đán, Thượng Hải cho rằng Tổng thống Nga Putin cần tìm mối quan hệ ổn định với Trung Quốc, nhất là về thương mại và năng lượng.
Các số liệu ghi nhận, sau khi trao đổi thương mại Trung - Nga lập kỷ lục vào năm 2023, vài tháng gần đây đã có dấu hiệu giảm nhẹ.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tham dự buổi hòa nhạc kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Nga và Trung Quốc tại Bắc Kinh, ngày 16/5 (Ảnh: AFP)
Một số cơ quan truyền thông phương tây nhận định, chuyến thăm của Tổng thống Putin diễn ra ngay sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vừa trở về từ châu Âu, cho thấy Trung Quốc không thay đổi quan điểm về quan hệ song phương với Nga, bất chấp sức ép từ phương Tây.
Trải qua 3/4 thế kỷ, với những thăng trầm nhất định, quan hệ Nga - Trung Quốc đã liên tục được củng cố, tăng cường trong thời gian gần đây.
Theo các chuyên gia, trong bối cảnh hiện tại, đặc biệt là các song trùng lợi ích về chính trị, kinh tế, quân sự đã và đang ngày càng đẩy Nga và Trung Quốc sát lại gần nhau hơn, trong nỗ lực tìm cách cân bằng ảnh hưởng của phương Tây, thúc đẩy ổn định khu vực và các mục tiêu địa chính trị của mỗi nước.
Bằng cách tận dụng các thế mạnh bổ sung về kinh tế, an ninh và chính trị, Nga và Trung Quốc hướng tới việc định hình lại trật tự thế giới.
Tuy nhiên, điều này cũng có thể kéo theo cạnh tranh giữa các cường quốc tiếp tục tăng cao, đòi hỏi các bên phải có chính sách và tầm nhìn chiến lược để quản lý cạnh tranh một cách phù hợp vì sự ổn định toàn cầu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!