Đường phố Kabul trở nên yên ắng hơn trong những ngày đầu Taliban nắm quyền. Hầu hết những doanh nghiệp, cửa hàng ở Kabul đã đóng cửa, mặc dù Taliban hối thúc người dân quay lại công việc và cuộc sống bình thường. Các tay súng Taliban tuần tra trên các con phố, tịch thu vũ khí từ người dân và tạm thời áp đặt lệnh giới nghiêm ban đêm.
Qomandan Ali - Thành viên lực lượng Taliban nói: "Thông điệp với những người dân Afghanistan là họ không nên lo lắng khi Taliban tiến vào thành phố, chúng tôi chỉ muốn họ không ra ngoài từ 21h trong ít nhất một vài ngày tới để tránh sự rối loạn".
Các nhà lãnh đạo Taliban đã đến công ty điện quốc gia và các bệnh viện, nơi mà họ tuyên bố các nhân viên y tế nữ vẫn có thể tiếp tục làm việc. Taliban cũng đề nghị Bộ trưởng Y tế Waheed Majrooh - một trong các thành viên nội các đã không rời khỏi đất nước cùng Tổng thống Ashraf Ghani tiếp tục giữ chức vụ này. Taliban cũng đã thông báo ân xá cho tất cả các quan chức chính phủ. Người phát ngôn Taliban Suhail Shaheen đã hối thúc người dân ở lại và tái thiết đất nước.
Dù vậy, nhiều người dân Afghanistan vẫn ngần ngại trước những cam kết từ Taliban và tìm cách rời đất nước. Họ lo ngại Taliban lên nắm quyền có thể tái áp đặt quy định hà khắc với phụ nữ. Trong thời gian Taliban cầm quyền năm 1996-2001, Taliban đã đóng cửa các trường nữ sinh dành cho trẻ từ 10 tuổi trở lên. Phụ nữ phải che kín mặt và chỉ được ra khỏi nhà khi đi cùng một người thân là nam giới. Họ cũng có nguy cơ chịu những hình phạt tàn nhẫn nếu không tuân theo các quy tắc, bao gồm bị đánh đập, quất roi.
Taliban kêu gọi phụ nữ cùng tham gia chính quyền mới
Lực lượng Taliban cho biết, họ chưa thể đưa ra một mô tả rõ ràng về kết cấu của chính phủ mới, tuy nhiên những động thái họ đang đưa ra là khá đáng chú ý. Theo đó Taliban đã ra lời kêu gọi phụ nữ cùng tham gia chính quyền mới. Đồng thời, lãnh đạo cao cấp của Taliban cũng đã có các cuộc gặp và đàm phán với các chính trị gia uy tín tại Afghanistan như cựu Tổng thống Hamid Karzai, hay ông Abdullah Abdullah, người từng nắm giữ vị trí tương tự thủ tướng trong chính quyền của Tổng thống Ashraf Ghani.
Có thể thấy lực lượng Taliban đang muốn xóa đi hình ảnh trước đây như một tổ chức hồi giáo cực đoan, đồng thời xây dựng một chính phủ, có thể vẫn do họ kiểm soát, nhưng sẽ là chính phủ đa thành phần.
Tổng thống Mỹ Joe Biden: Lợi ích và trách nhiệm của Mỹ hoàn toàn không nằm ở việc kiến thiết Afghanistan
Thực tế thì Afghanistan hay Trung Đông, những vùng đất trước đây Mỹ từng bỏ rất nhiều tiền của để gây dựng ảnh hưởng nay đã không còn nằm trong ưu tiên chiến lược của Washington. Bởi vậy nên giới quan sát lúc này cũng đang theo dõi chặt chẽ động thái của các cường quốc, nhưng là các cường quốc khu vực nhiều hơn. Cụ thể ở đây là Pakistan, Ấn Độ và Trung Quốc.
Ở một tầm thấp hơn là ảnh hưởng của Nga, Iran hay Saudi Arabia. So với Ấn Độ thì Pakistan được cho đang có quan hệ tốt hơn với lực lượng Taliban, tuy nhiên Afghanistan trước sau gì sẽ vẫn là mảnh đất chứng kiến sự cạnh tranh tầm ảnh hưởng của các cường quốc xung quanh. Chặng đường phía trước thành lập chính phủ mới sẽ chẳng thể dễ dàng gì để dung hòa ý chí của tất cả các bên.
Số thương vong của dân thường tại Afghanistan trong 6 tháng đầu năm tăng 47% so với cùng kỳ năm ngoái. Trước mắt thì Liên Hợp Quốc vẫn nhấn mạnh ưu tiên hiện nay là chấm dứt bạo lực, ngăn chặn thảm họa nhân đạo tại Afghanistan, sau đó mới tính tới những vấn đề lớn hơn như việc sửa đổi Hiến pháp, các quyền cơ bản của người dân và vai trò của luật Hồi giáo trong tổ chức nhà nước Afghanistan.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!