Thứ trưởng ngoại giao Mỹ, bà Wendy Sherman đang có chuyến thăm và làm việc hai ngày, tới thành phố Thiên Tân, Đông Bắc Trung Quốc, vào 25 và 26/7. Tại đây, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Sherman sẽ gặp một số quan chức cấp cao của Trung Quốc, trong đó có Ngoại trưởng Vương Nghị và Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tạ Phong, cùng thảo luận nhiều vấn đề hai bên quan tâm.
Dù là một chuyến thăm cấp Thứ trưởng, nhưng sự kiện này được chú ý bởi nhiều lẽ. Thứ nhất, bà Sherman sẽ là quan chức cấp cao nhất của Mỹ thăm Trung Quốc kể từ khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức hồi đầu năm. Thứ hai, chuyến công du Trung Quốc của Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh hiện đang leo thang trong nhiều lĩnh vực.
Theo nhiều nhà phân tích, chuyến thăm được coi là cơ hội để đánh giá, liệu biện pháp ngoại giao có đem lại ổn định cho mối quan hệ vẫn được coi là có ảnh hưởng bậc nhất tới thế giới hay không.
Chuyến thăm của Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman là chuyến thăm chính thức cấp cao nhất đến Trung Quốc của một quan chức Mỹ kể từ sau khi Đặc phái viên khí hậu John Kerry thăm Thượng Hải vào tháng 4/2021. (Nguồn: CFP)
Thông báo về nội dung cuộc hội đàm giữa hai Thứ trưởng Ngoại giao, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nêu rõ, nước này hối thúc Washington thay đổi quan điểm và chính sách với Bắc Kinh, đồng thời mô tả các mối quan hệ với Mỹ đang "bế tắc" và đối mặt với "những khó khăn nghiêm trọng". Bắc Kinh cũng đã đưa danh sách cụ thể cho phía Washington, nêu rõ những hành động Mỹ cần chấm dứt và các vụ việc mà Trung Quốc quan ngại. Sau cuộc hội đàm với người đồng cấp Tạ Phong, bà Sherman sẽ gặp Ngoại trưởng nước chủ nhà Vương Nghị.
Phía Mỹ nêu quan ngại về các vấn đề mà họ cho rằng hành động của Trung Quốc đang vi phạm cam kết hoặc nguyên tắc quốc tế. Mỹ bày tỏ hy vọng các cuộc hội đàm lần này giữa giới chức ngoại giao hai nước sẽ là cơ hội để hai bên hướng tới hình thức cạnh tranh có trách nhiệm và lành mạnh. Phía Mỹ cho biết, Washington hoan nghênh sự cạnh tranh với Bắc Kinh, tuy nhiên cần tới một sân chơi công bằng và đảm bảo không biến thành xung đột.
Mắc kẹt và bế tắc
Các cuộc đàm phán tại Thiên Tân lần này được so sánh giống như là sự tiếp nối của những cuộc tiếp xúc cấp cao ban đầu giữa Mỹ và Trung Quốc tại Alaska vào tầm tháng 3 năm nay, thời điểm bắt đầu của chính quyền ông Biden. Quan hệ giữa hai nước vốn dĩ trở nên xấu đi đáng kể dưới thời Tổng thống tiền nhiệm Donald Trump. Hiện tại hai bên vẫn còn mâu thuẫn về một loạt các vấn đề bao gồm công nghệ, an ninh mạng, nhân quyền và nhiều nội dung khác.
Các cuộc gặp của Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Thứ trưởng Ngoại giao Tạ Phong diễn ra sau một loạt hành động ''ăn miếng trả miếng'' giữa Washington và Bắc Kinh. Tuần trước, chính quyền Tổng thống Biden đã cảnh báo các doanh nghiệp Mỹ về rủi ro khi hoạt động tại thị trường Hong Kong (Trung Quốc). Mỹ cũng dẫn đầu các đồng minh, lên tiếng cáo buộc đổ lỗi cho Trung Quốc về các cuộc tấn công mạng độc hại. Bắc Kinh gọi những cáo buộc này là "một chiến dịch bôi nhọ", và cũng áp dụng lệnh trừng phạt của Trung Quốc đối với một số công dân Mỹ.
Ông Uông Văn Bân - Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc
Ông Uông Văn Bân - Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng: "Danh sách các thực thể Trung Quốc bị Mỹ đưa vào diện trừng phạt về bản chất là một động thái kiềm chế, ngăn chặn sự hoạt động của các doanh nghiệp Trung Quốc. Trung Quốc kiên quyết phản đối hành động này và sẽ thực hiện tất cả các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các công ty Trung Quốc".
Bà Jen Psaki - Thư ký báo chí Nhà Trắng nói: "Các hành động trừng phạt là những ví dụ mới nhất có thể khiến nhà đầu tư Mỹ lo ngại về môi trường kinh doanh và các mối bất an họ có thể gặp phải tại Trung Quốc do ảnh hưởng từ các vấn đề chính trị"
Căng thẳng hiện đang là thực tế, nhưng nhiều ý kiến bình luận cho rằng, các cuộc tiếp xúc ngoại giao như chuyến thăm lần này của Thứ trưởng Mỹ là các động thái cần thiết để đảm bảo mối quan hệ Mỹ - Trung được điều hòa. Giới phân tích cho rằng, không nên quá kỳ vọng vào kết quả cụ thể của chuyến thăm, nhưng đây được đánh giá là bước quan trọng đầu tiên trong việc khôi phục các kênh liên lạc cấp cao giữa Trung Quốc và Mỹ.
Chuyến thăm Trung Quốc của Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman được kỳ vọng sẽ là chuyến đi giúp phần nào khơi thông các bất đồng Mỹ - Trung hiện tại, thiết kế hiệu quả, mở ra khả năng diễn ra cuộc gặp giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden và bên lề cuộc họp G-20 vào tháng 10 tới. Bình luận về mối quan hệ Mỹ - Trung, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Sherman từng nói, đây là mối quan hệ dựa trên sự tôn trọng. Người ta sẽ nhận được sự tôn trọng nếu tôn trọng lợi ích của đối phương và đảm bảo rằng, lợi ích của bản thân cũng được đáp ứng, chứ đây không phải mối quan hệ dựa trên lòng tin.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!