Cương lĩnh tranh cử của Tổng thống Mỹ Donald Trump là nước Mỹ trên hết. Ông cũng nhiều lần tuyên bố sẽ đưa sản xuất và việc làm quay trở lại Mỹ, đồng thời sẽ giải quyết tình trạng thâm hụt thương mại nghiêm trọng giữa Mỹ với Trung Quốc.
- 20/4/2017: Tổng thống Mỹ yêu cầu điều tra nhằm xác định liệu thép do Trung Quốc và các nước khác sản xuất có đe dọa an ninh quốc gia Mỹ hay không?.
- 14/8/2017: Một cuộc điều tra khác được khởi động, xem Trung Quốc có vi phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với các công ty Mỹ hay không. Mỹ ước tính, thiệt hại có thể lên tới 225 - 600 tỷ USD/năm. Trung Quốc chỉ trích động thái này sẽ đầu độc quan hệ hai nước.
- 22/1/2018: Sau vài tháng tạm lắng, Mỹ có hành động quan trọng đầu tiên nhằm vào Trung Quốc khi thông báo đánh thuế 30% đối với tấm pin mặt trời nhập khẩu, 20% đối với máy giặt nhập khẩu, phần lớn từ Trung Quốc. Trung Quốc phản ứng bằng những tuyên bố chỉ trích.
- 8/3/2018: Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh công bố áp mức thuế suất mới, 25% đối với thép nhập khẩu và 10% đối với nhôm nhập khẩu. Đến lúc này, Trung Quốc, nhà xuất khẩu thép lớn nhất thế giới có hành động phản pháo đầu tiên.
- 2/4/2018: Bộ Thương mại Trung Quốc áp thuế nhập khẩu mới đối với 128 sản phẩm của Mỹ. Theo đó, 120 mặt hàng nhập khẩu trong đó có trái cây sẽ chịu mức thuế 15%, trong khi 8 sản phẩm còn lại, trong đó có thịt lợn, sẽ là 25%
- 3/4/2018: 24h đồng hồ sau đòn phản pháo đầu tiên từ Trung Quốc, Mỹ công bố danh sách 1.300 mặt hàng Trung Quốc bị áp mức thuế mới 25% trong gói trừng phạt trị giá 50 tỷ USD sau cáo buộc Trung Quốc đánh cắp bí mật thương mại và công nghệ của Mỹ, bao gồm các sản phẩm: công nghệ thông tin, hàng không vũ trụ, thuốc trị bệnh, thiết bị y tế, giáo dục.
- 4/4/2018: Cũng chỉ 24h đồng hồ sau, Trung Quốc đáp trả bằng việc công bố danh sách các sản phẩm nhập khẩu từ Mỹ tổng trị giá khoảng 50 tỷ USD sẽ chịu mức thuế 25%, trong đó có đậu tương, máy bay, ô tô và hóa chất. Trung Quốc tuyên bố, thời điểm mức thuế mới này có hiệu lực sẽ phụ thuộc vào thời điểm Mỹ áp mức thuế mới đối với các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Mặc dù Tổng thống Donald Trump tuyên bố đánh thuế cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc song chưa thể thực hiện ngay lập tức bởi sau khi ông ký sắc lệnh liên quan, Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ sẽ có 15 ngày để liệt kê các danh mục hàng hóa bị đánh thuế. Sau khi đưa ra danh sách sơ bộ, Văn phòng Thương mại Mỹ sẽ có 60 ngày để lấy ý kiến người dân Mỹ, sau đó mới công bố danh sách cuối cùng.
Như vậy, thời gian để hai bên thương lượng hòa hoãn vẫn còn. Tuy nhiên, trước khi có những động thái giảm nhiệt, những căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã bắt đầu tác động mạnh tới tâm lý của các nhà đầu tư cũng như người tiêu dùng Mỹ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!