"Tôi rất tôn trọng các thể chế và sự phân chia quyền lực được nêu trong Hiến pháp của nước Mỹ", Tổng thống Joe Biden phát biểu tại lễ kỷ niệm 60 năm thông qua Đạo luật Dân quyền Mỹ ở Austin, bang Texas hôm 29/7. "Nhưng những gì đang diễn ra hiện nay không phù hợp với học thuyết phân chia quyền lực đó", ông Biden nói.
Hôm 1/7 vừa qua, với tỉ lệ 6 phiếu thuận và 3 phiếu chống, các thẩm phán của Tòa án Tối cao đã ra kết luận rằng những người đang và đã lãnh đạo Nhà Trắng như ông Trump được hưởng quyền miễn trừ truy tố với các hành động công vụ trong nhiệm kỳ Tổng thống nhưng không được hưởng đặc quyền này với các hành động mang tư cách cá nhân.
Tổng thống Biden cho rằng phán quyết này đã khiến các Tổng thống không còn bị luật pháp hạn chế, cùng với một số phán quyết khác gần đây như bãi bỏ Đạo luật Quyền bỏ phiếu hay đảo ngược phán quyết lịch sử vụ "Roe kiện Wade" về quyền nạo phá thai của phụ nữ... là rất "nguy hiểm", hoàn toàn trái ngược với kỷ nguyên cách đây 50 năm khi luật dân quyền được thông qua.
Theo Nhà Trắng, Tổng thống Biden đang nỗ lực kêu gọi sửa đổi Hiến pháp để đảo ngược các phán quyết trên của Tòa án Tối cao. Ông Biden cũng kêu gọi ban hành một Tu chính án có tên là "Tu chính án Không ai đứng trên luật pháp", trong đó nêu rõ Hiến pháp "không trao bất kỳ quyền miễn trừ nào đối với cáo trạng hình sự liên bang, xét xử, kết án hoặc tuyên án dựa trên việc từng giữ chức Tổng thống".
Ông Biden dự kiến sẽ đưa ra các cải cách về giới hạn nhiệm kỳ và bộ quy tắc ứng xử đối với 9 thẩm phán tối cao. Ông sẽ yêu cầu giới hạn nhiệm kỳ 18 năm đối với các thẩm phán Tòa án Tối cao và bổ nhiệm thẩm phán mới 2 năm một lần, thay vì phục vụ không giới hạn nhiệm kỳ và có thể làm việc trọn đời như hiện nay.
Phó Tổng thống Kamala Harris, hiện được đánh giá là ứng cử viên Tổng thống sáng giá của đảng Dân chủ, đã nhanh chóng tán thành những thay đổi được đề xuất trong bối cảnh Tòa án Tối cao đang dần "mất lòng tin" của người dân Mỹ.
Steve Benjamin - Giám đốc phụ trách quan hệ công chúng của Nhà Trắng - cho rằng các cải cách được đề xuất "sẽ đòi hỏi một loạt hành động lập pháp" nhưng ông cũng bày tỏ sự hy vọng rằng cử tri sẽ có thể thuyết phục được các đại diện của họ tại Quốc hội.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!