Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trả lời truyền thông Pháp, ngày 30/7. (Ảnh: Getty Images)
Từ bỏ lãnh thổ là vi phạm Hiến pháp Ukraine
Tổng thống Ukraine nói với truyền thông Pháp rằng động thái nhường lãnh thổ "không phải là lựa chọn tốt nhất vì chúng tôi đang đối phó với ông Putin và sẽ là chiến thắng cho ông ấy nếu Moscow kiểm soát một phần lãnh thổ của Ukraine".
"Ukraine sẽ không bao giờ từ bỏ lãnh thổ của mình vì đây sẽ là một cuộc tấn công vào Hiến pháp", ông Zelensky nhấn mạnh.
"Quyết định về toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine không thể do Tổng thống đưa ra mà phụ thuộc vào người dân", ông Zelensky tái khẳng định trong cuộc phỏng vấn với các hãng thông tấn Pháp gồm Le Monde, AFP và L'Equipe được công bố hôm 1/8.
"Điều này đi ngược lại Hiến pháp Ukraine, bởi vậy những người cầm quyền không có quyền chính thức từ bỏ lãnh thổ của quốc gia. Để điều đó xảy ra, đó phải là nguyện vọng của người dân Ukraine", ông nói thêm và nhắc đến khả năng không loại trừ việc tổ chức trưng cầu dân ý về vấn đề này.
Cuộc xung đột này cho tới nay đã khiến nhiều người dân Ukraine mệt mỏi, thậm chí kiệt sức. Chiến sự giữa Nga và Ukraine là cuộc xung đột vũ trang lớn nhất tại châu Âu sau Thế chiến II. (Ảnh: AP)
Viktor Kovalenko, một nhà phân tích về Ukraine và Nga, bình luận với tờ Newsweek rằng, đề xuất của ông Zelensky về một cuộc trưng cầu dân ý là "một sự thay đổi đáng kể trong chính sách của lãnh đạo Ukraine và có khả năng làm giảm sự ủng hộ đối với ông Zelensky, người hiện đang đoàn kết cả nước trong cuộc chiến bảo vệ đất nước".
"Ukraine có thể cân nhắc đến rủi ro của một cuộc trưng cầu dân ý, vì nó không đảm bảo rằng người dân Ukraine sẽ đồng ý nhượng lại lãnh thổ. Họ có thể tái khẳng định sự từ chối của mình đối với ông Putin và xác nhận biên giới năm 1991", ông Zelensky nói, ám chỉ đến năm Ukraine tuyên bố độc lập.
"Một yếu tố quan trọng khác là một cuộc trưng cầu dân ý về lãnh thổ đòi hỏi phải có lệnh ngừng bắn từ phía Nga và các vùng lãnh thổ hiện đang bị chiếm đóng sẽ không thể tham gia. Vẫn chưa chắc chắn liệu Điện Kremlin có sẵn sàng dừng các cuộc tấn công và ném bom vào giai đoạn này hay không", ông Zelensky băn khoăn.
Người Ukraine đang dần thay đổi quan điểm
Sau 2 năm rưỡi xung đột, con đường dẫn đến hòa bình giữa Nga và Ukraine dường như vẫn còn rất xa vời, nhưng các cuộc khảo sát gần đây ở Ukraine đã chỉ ra sự thay đổi trong quan điểm của người dân về triển vọng đàm phán.
Cuộc thăm dò vào tháng 5 của Viện Xã hội học Quốc tế Kyiv (KIIS) cho thấy 1/3 (32%) người Ukraine chấp nhận nhượng bộ lãnh thổ để đổi lấy hòa bình và độc lập so với 26% vào tháng 2 năm nay và 9% vào tháng 2/2023.
Hơn một nửa (55%) vẫn phản đối việc trao trả lãnh thổ cho Nga nếu nước này chấm dứt chiến tranh, nhưng con số này đã giảm so với mức 74% vào tháng 12/2023.
Trong khi đó, hãng tin ZN.UA của Ukraine đưa tin vào tháng 7, 44% người dân trong nước đồng ý rằng đã đến lúc bắt đầu đàm phán với Nga.
Một người phụ nữ khóc bên ngoài ngôi nhà bị phá huỷ ở Gorenka. (Ảnh: AP)
Theo chia sẻ của Tổng thống Zelensky với kênh BBC (Anh) tháng trước, nếu Moscow sẵn sàng thảo luận về một kế hoạch chấm dứt chiến tranh "theo Hiến chương Liên hợp quốc" thì Kiev sẽ sẵn sàng lên tiếng.
Tổng thống Ukraine cũng nói với truyền thông Pháp rằng các đại diện Nga nên tham dự hội nghị thượng đỉnh hòa bình Ukraine thứ 2 diễn ra vào tháng 11 để trình bày kế hoạch dựa trên công thức hòa bình của ông Zelensky được công bố lần đầu vào tháng 11/2022, bao gồm việc rút toàn bộ quân đội Nga khỏi lãnh thổ Ukraine.
Điện Kremlin đã nhiều lần bác bỏ các nỗ lực tiến tới hòa bình của Ukraine và "công thức 10 điểm" của nước này. Trước hội nghị thượng đỉnh hòa bình đầu tiên vào tháng 6 mà Moscow không tham dự, Tổng thống Putin đã nói rằng, như một điều kiện tiên quyết cho các cuộc đàm phán hòa bình, Ukraine phải rút hoàn toàn khỏi 4 vùng bị chiếm đóng một phần mà Moscow đã sáp nhập vào năm 2022. Tuy nhiên, Kiev đã thẳng thừng bác bỏ điều này.
Mặc dù vậy, ý tưởng đàm phán giữa hai bên vẫn tiếp tục phát triển. Tuần trước, đồng minh của Nga là Trung Quốc cho biết Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba đã nói trong chuyến thăm Quảng Châu rằng "Kiev sẵn sàng đàm phán với Moscow".
Sau đó, Kiev đã làm rõ rằng Ukraine sẽ chỉ đàm phán khi Nga thể hiện thiện chí. "Chúng tôi có thể giải quyết những mâu thuẫn bằng con đường ngoại giao nếu Nga thực sự mong muốn", Tổng thống Zelensky nhấn mạnh.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!