"Không có thời gian để kết hôn, sinh con ư? Nghĩ kỹ lại đi" là tiêu đề bài báo trên tờ China Daily. Theo số liệu do Niên giám thống kê Trung Quốc mới công bố, năm 2020, nước này chỉ có 8,14 triệu cặp kết hôn, thấp nhất trong 18 năm gần đây. Năm 2020, lần đầu tiên kể từ năm 1978, tỷ lệ sinh ở Trung Quốc giảm dưới 1% chỉ còn 0,852%.
Theo chuyên gia nhân khẩu học He Yafu, nguyên nhân khiến tỷ lệ kết hôn giảm gồm số lượng thanh niên giảm, nam nhiều hơn nữ, chi phí sinh hoạt cao. Một gia đình có thu nhập trung bình gần 200 triệu đồng/năm ở thành phố Thượng Hải phải dành 70% thu nhập để nuôi con đi học tới cấp trung học cơ sở.
Thay vì quy định cho phép nghỉ thai sản 98 ngày, hiện các thành phố Thượng Hải và Bắc Kinh cho nghỉ 158 ngày. Ngoài 158 ngày nghỉ, tỉnh Giang Tây còn cho nghỉ thêm 15 ngày kết hôn, 15 ngày sinh con và cha mẹ trẻ dưới 3 tuổi còn được nghỉ mỗi năm 10 ngày để chăm con, chồng cũng được nghỉ 15 ngày thai sản của vợ. Ở tỉnh Chiết Giang, người sinh 2 con được nghỉ 188 ngày. Tỉnh Thiểm Tây còn đề xuất cho nghỉ 1 năm.
Quy mô gia đình ở Trung Quốc đã giảm xuống dưới mức 3 người/gia đình, chỉ còn 2,62 người. Một bài báo giật tít "Tỷ lệ sinh của Trung Quốc đã giảm thấp hơn Nhật Bản".
Tỷ suất sinh trung bình của thế giới là 2,41. Tỷ lệ này ở Trung Quốc là 1,3, thấp hơn so với các nước thu nhập cao 1,6 và thậm chí thấp hơn nước có dân số già Nhật Bản 1,34. Nhiều chuyên gia cho rằng, Trung Quốc rơi vào "bẫy sinh sản thấp".
Có khuyến nghị cho rằng, Trung Quốc phải tăng cường giải pháp nêu cao giá trị gia đình, xử lý hình sự những đối tượng phá hủy hạnh phúc gia đình, tuyên truyền có nhiều con là nhiều phúc, tăng cường giải pháp bảo vệ quyền lợi phụ nữ mang thai, có con.
Trả lời phỏng vấn báo Tài chính Thời đại, giáo sư Chen Wei thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc nhấn mạnh, đô thị hóa nhanh, tỷ lệ học đại học tăng mạnh làm cho tỷ lệ kết hôn và sinh con giảm. Ông còn táo bạo đề xuất, Trung Quốc xem xét bảo hộ pháp lý cho việc sống thử ổn định hoặc hôn nhân trên thực tế để khuyến khích sinh con như nhiều nước phương Tây.
Nhiều giải pháp mạnh đang được chính quyền Trung Quốc triển khai nhằm giảm áp lực để thanh niên đồng ý kết hôn và sinh nhiều con. Tuy nhiên, trên thực tế, 30 triệu nam giới ở Trung Quốc muốn cưới vợ lại không tìm đủ cô dâu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!