Tọa đàm “Di sản giáo dục và văn hóa Đông - Tây”

Viết thư pháp Hán Nôm và chữ quốc ngữ - quà tặng đạo biểu dự tọa đàm

Tọa đàm là hoạt động do Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám phối hợp cùng các chuyên gia nghiên cứu trong nước và quốc tế tổ chức. Sự kiện nhằm tăng cường giao lưu học thuật và thúc đẩy nhận thức về giá trị trường tồn của di sản giáo dục, nằm trong chuỗi hoạt động Festival Thăng Long - Hà Nội 2025.

Khá thú vị khi cuộc Tọa đàm đã mở ra đối thoại liên văn hóa giữa hai biểu tượng giáo dục tiêu biểu: Quốc Tử Giám Thăng Long - đại diện cho tinh thần hiếu học, đạo lý và lễ nghĩa của phương Đông và Đại học Columbia (Hoa Kỳ) - hiện thân của tư duy khai phóng, sáng tạo và tự do học thuật của phương Tây.

Những trao đổi từ các học giả, chuyên gia hướng tới việc khơi gợi nhận thức sâu sắc về vai trò của di sản giáo dục trong việc hình thành bản sắc dân tộc và bản lĩnh con người, mở rộng tầm nhìn hội nhập, kết nối truyền thống với đổi mới trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Phát biểu tại tọa đàm, Phó Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Lê Thị Ánh Mai chia sẻ: Văn Miếu - Quốc Tử Giám được khởi lập từ cuối thế kỷ XI, dưới triều Lý. Trải qua các triều đại, Văn Miếu - Quốc Tử Giám trở thành trung tâm giáo dục cấp cao nhất, nơi đào tạo hàng ngàn hiền tài cho đất nước, cũng là nơi hun đúc nhiều giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc như truyền thống tôn sư trọng đạo, trọng hiền tài và hiếu học.

Những truyền thống đó đã tạo nên giá trị của đạo học Việt Nam, góp phần xây dựng và phát triển đất nước trong suốt chiều dài lịch sử. Văn Miếu - Quốc Tử Giám giáo dục con người dựa trên nền tảng lễ nghĩa, đạo lý, lấy tu thân làm căn cốt cho người học, với tư tưởng chủ đạo của giáo dục lấy chữ Nhân làm gốc.

Theo bà Lê Thị Ánh Mai, trong bối cảnh Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, việc đổi mới tư duy, nhất là trong lĩnh vực giáo dục rất quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển đất nước. Giáo dục truyền thống cần được nhìn nhận như một bài học, là kinh nghiệm cho những giải pháp và tư duy giáo dục mới. Việc học hỏi, trao đổi kinh nghiệm trong giáo dục với các quốc gia phát triển là điều vô cùng ý nghĩa.

Tham gia tọa đàm có nhiều diễn giả, học giả nổi tiếng đến từ Việt Nam và Hoa Kỳ. Các ý kiến tập trung phân tích, so sánh và đối thoại xoay quanh các nhóm chủ đề lớn: mô hình tổ chức và phương pháp giáo dục của Quốc Tử Giám và Đại học Columbia; Quốc Tử Giám Thăng Long: Nền giáo dục đề cao lễ nghĩa, đạo lý, tu thân và phục vụ xã hội; người thầy giữ vai trò trung tâm trong truyền thụ tri thức và rèn đức; tri thức gắn liền với trách nhiệm cộng đồng và quốc gia.

Bên cạnh đó, thảo luận về Đại học Columbia (Hoa Kỳ) - mô hình giáo dục khai phóng, đề cao tư duy phản biện, năng lực tự chủ cá nhân; khuyến khích sáng tạo và liên kết tri thức với thực tiễn hướng tới công dân toàn cầu; vai trò nghiên cứu Hán Nôm, văn chương trong học thuật và giao lưu văn hoá; định hướng hợp tác nghiên cứu giữa các trường đại học, viện nghiên cứu Việt Nam với Đại học Columbia.

Các ý kiến khẳng định những giá trị cốt lõi của văn hóa giáo dục phương Đông và phương Tây. Có thể nói, phương Đông thường chú trọng đạo lý, lễ nghĩa, tu dưỡng nội tâm, tính cộng đồng và sự kế thừa truyền thống - lấy tri thức làm con đường hoàn thiện nhân cách và đóng góp cho xã hội.

Trong khi đó, phương Tây đề cao cá nhân tự chủ, tư duy phản biện, sáng tạo và hiệu quả thực tiễn - tri thức gắn với hành động, hướng tới công dân độc lập và năng động.

Tọa đàm Di sản giáo dục và văn hóa Đông - Tây được coi là không gian học thuật mở, nơi di sản truyền thống được soi chiếu bằng tinh thần đối thoại hiện đại - góp phần lan tỏa giá trị giáo dục, văn hóa và tri thức trong hành trình hội nhập quốc tế của Việt Nam.