Xưởng dệt lụa truyền thống của làng lụa Vạn Phúc. Ảnh: Tiền phong
Đã từng nổi tiếng một thời vì lụa Hà Đông mềm, mát, đẹp bởi được làm hoàn toàn thủ công, nhưng nay chính người Việt Nam muốn tìm một sản phẩm lụa Việt lại không hề dễ dàng. Tại Hà Nội, muốn mua khăn lụa, đồ lụa, nhiều người mách cứ lên phố Hàng Gai. Điều này đã được mặc định cho bất cứ người tiêu dùng nào, kể cả những du khách nước ngoài.
Một khách du lịch Pháp cho biết: “Ở Pháp tôi đã nghe nói nhiều đến lụa Việt Nam, rằng nó đẹp và giá trị, đến đây tôi thấy đúng là các sản phẩm đa dạng thật, song thật sự tôi cũng không biết được chất lượng thực của những đồ lụa này thế nào, mua không hề dễ”.
Quả đúng như vậy. Ngay cả với người tiêu dùng Việt Nam ít nhiều đã từng dùng lụa Việt. Tiêu chí để chọn mua khăn lụa và phải là lụa Việt xem chừng không mấy dễ dàng.
Sau một hồi được thuyết phục là khăn lụa 100% của Việt Nam, phóng viên đã quyết định mua. Tuy nhiên vẫn không dám chắc có đúng khăn lụa Việt Nam hay không. Tiếp tục hành trình đi tìm lụa Việt Nam thì được biết, chiếc khăn mua tại làng lụa giống hệt chiếc khăn mua tại Hàng Gai. Vậy có cách gì để phân biệt đâu là khăn lụa giá trị, đâu không phải khăn lụa?. Theo người làm lụa lâu năm ở Vạn Phúc, cách tốt nhất để phân biệt lụa là dùng lửa thử đốt.
Phóng viên đã thử trên những chiếc khăn mua được, kết quả một trong số đó không phải là lụa, hai chiếc còn lại là lụa pha, nghĩa là chỉ có một chút là lụa, còn lại là nilon. Vậy lụa Việt Nam thực sự đang ở đâu?. Lụa Việt Nam chỉ có được từ những khung dệt thủ công, trong những con đường quanh co của làng lụa Vạn Phúc, nhưng hiện nay những khung dệt lụa tại đây lại đang bị thu hẹp đáng kể, chỉ bằng 1/3 so với vài năm trước.
Nổi tiếng với thương hiệu lụa Hà Đông, nhưng đã từ lâu, Vạn Phúc lại không trực tiếp trồng dâu nuôi tằm, mà phần lớn là nhập nguyên liệu tơ tằm từ Bảo Lộc, Lâm Đồng. Thế nhưng, ngành dâu tằm tơ của Bảo Lộc lại đang đứng trước nguy cơ lụi tàn, khi mà người dân nơi đây giờ không còn mặn mà với nghề đã từng gắn bó với họ từ bao đời nay. Câu hỏi không chỉ là lụa Việt Nam đang ở đâu, mà lụa Việt Nam sẽ ở đâu và sẽ thế nào…