Các nhà lãnh đạo chụp ảnh chung.
Sáng 3/11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các nhà lãnh đạo ASEAN đã tham dự Lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 35 tại Bangkok, Thái Lan. Phát biểu tại lễ khai mạc, Thủ tướng Prayut Chan-o-cha đã nhấn mạnh tới việc ASEAN và Trung Quốc cần duy trì cam kết đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông.
Thủ tướng Prayut Chan-o-cha cho rằng, hiện nay ASEAN và thế giới đang phải đối mặt với các thách thức, bất ổn gia tăng, trong đó có suy thoái kinh tế mà theo dự báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, kinh tế toàn cầu sẽ phát triển chậm nhất trong 10 năm qua. Cạnh tranh địa chiến lược ở cả cấp độ toàn cầu và khu vực đang được biểu hiện qua các cọ xát thương mại giữa một số nước trên thế giới, những thách thức đối với chủ nghĩa đa phương, tội phạm xuyên quốc gia, ước tính sẽ làm thiệt hại tới 100 tỷ USD mỗi năm. Thêm vào đó là những thách thức do biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường và rác thải đại dương. Vì vậy, theo Thủ tướng Prayut Chan-o-cha, quan hệ đối tác chặt chẽ, hữu nghị sẽ tạo điều kiện cho khu vực ASEAN, bao gồm cả Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương giải quyết và vượt qua những thách thức này.
Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN cũng cho rằng, với vai trò trung tâm của ASEAN và phương châm ASEAN là bạn của tất cả và không là kẻ thù của ai, cần phải giải quyết các thách thức tầm khu vực và toàn cầu theo 2 hướng chính: tạo dựng một trường hòa bình, ổn định lâu dài, đi cùng với thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững. Đây là cách tiếp cận như hai mặt của cùng một đồng xu. Để làm được điều này, ASEAN cần tập trung tăng cường lòng tin chiến lược, theo 3 nguyên tắc: tôn trọng lẫn nhau, tin tưởng lẫn nhau và cùng có lợi.
Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc với hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng khu vực. Thủ tướng khẳng định duy trì hòa bình, an ninh, ổn định tuyến hàng hải huyết mạch của thế giới và không gian an ninh, phát triển của khu vực là lợi ích, trách nhiệm chung của mỗi quốc gia.
Trên tinh thần đó, Thủ tướng khẳng định quan điểm của Việt Nam về tình hình Biển Đông là rất rõ ràng, nhất quán và đã được nhấn mạnh nhiều lần tại các diễn đàn ở các cấp, vì vậy, cần đẩy mạnh các nỗ lực ở cả cấp độ song phương và đa phương trong đề cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển, không để lặp lại các hành động đi ngược lại luật pháp quốc tế; đồng thời tạo môi trường thuận lợi cho các tiến trình xây dựng luật lệ, thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, giải quyết hòa bình các khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế; thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông và nỗ lực hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông hiệu quả, hiệu lực, phù hợp với luật pháp quốc tế và được cộng đồng quốc tế ủng hộ.
Chia sẻ với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì môi trường hòa bình, an ninh, ổn định, tự do, an toàn hàng hải, hàng không trên Biển Đông, đi cùng với kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp thêm tình hình; đồng thời đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế, cùng nỗ lực xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định và hợp tác.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ đánh giá của các nhà lãnh đạo về những tiến triển trong quan hệ ASEAN và Trung Quốc, đồng thời, khẳng định ASEAN luôn coi trọng vai trò của Trung Quốc đối với các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh và ổn định để hợp tác phát triển thịnh vượng khu vực. Thủ tướng ủng hộ việc xác định năm 2020 là năm hợp tác kinh tế số giữa ASEAN và Trung Quốc.
Trên tinh thần tuyên bố Tầm nhìn Đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc 2030 thông qua vào năm 2018, các nhà lãnh đạo đã nhất trí phấn đấu đạt mục tiêu kim ngạch thương mại 2 chiều ở mức 1.000 tỷ USD và đầu tư đạt 150 tỷ USD vào năm 2020.
Trước đó vào tối 2/11, phát biểu tại phiên họp toàn thể giữa các nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã thông báo về những vụ việc nghiêm trọng vi phạm luật pháp quốc tế xảy ra trên vùng biển khu vực và Việt Nam. Tuy mới chấm dứt gần đây, nhưng để lại những bài học sâu sắc cho ASEAN. Điều này càng cho thấy an ninh và ổn định trên Biển Đông hiện rất mong manh, đòi hỏi cam kết nghiêm túc và trách nhiệm gìn giữ của tất cả các quốc gia trong khu vực, để đảm bảo rằng những vụ việc tương tự không lặp lại. Thủ tướng khẳng định Việt Nam quyết tâm và kiên trì bảo vệ luật pháp quốc tế trong các quan hệ quốc tế nói chung và trong vấn đề Biển Đông nói riêng.
Trong bối cảnh đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định ASEAN đã giữ vững đoàn kết, thống nhất, thể hiện qua lập trường được nêu tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tháng 7 vừa qua, trong đó đề cao tầm quan trọng của hòa bình ổn định, thượng tôn luật pháp quốc tế, bảo đảm an ninh, an toàn tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông; cũng như nhấn mạnh tới việc các bên kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp tình hình. Trên tinh thần này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ nguyện vọng của Việt Nam về xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình ổn định và phát triển bền vững.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!