Theo thông tin từ Hội đồng chấm giải, Giải Báo chí quốc gia 2020 có số lượng tác phẩm dự giải cao nhất từ trước đến nay. Vượt qua con số kỷ lục đó, tác phẩm Táo tợn ổ nhóm lừa đảo bệnh nhân ung thư trước cổng viện K của tác giả Nguyễn Anh Tuấn, Chu Sỹ Thanh - Trung tâm Sản xuất và Phát triển nội dung số (VTV Digital), Đài THVN đã xuất sắc giành giải B thể loại Phóng sự điều tra.
Là một phóng viên trẻ, lần đầu tiên có tác phẩm đoạt Giải Báo chí quốc gia, Anh Tuấn không giấu niềm vui và vinh dự: "Với mỗi người làm báo, Giải Báo chí quốc gia là giải thưởng cao quý. Ngoài niềm vui, giải thưởng lần này cũng mang đến áp lực cho tôi để thực hiện những phóng sự sau tốt hơn".
Phóng viên Anh Tuấn trong một lần tác nghiệp
Tự nhận mình chỉ là một phóng viên trẻ trong mảng phóng sự điều tra nhưng thực tế Anh Tuấn đã sở hữu "gia tài" nghề báo đáng nể. Đó là rất nhiều vệt phóng sự gây tiếng vang, tạo tác động xã hội tích cực trên chương trình Chuyển động 24h như loạt bài về "Chợ ma tuý giữa thủ đô"; Buôn lậu rác thuốc vào Việt Nam: Đông dược hay Độc dược?; Nhức nhối nạn bảo kê xe cứu thương tại bệnh viện; Lật tẩy thủ đoạn làm giả hồ sơ hưởng trợ cấp chất độc hoá học; Hiệu trưởng lạm dụng tình dục hàng loạt học sinh nam; Khi công nhân môi trường "kêu cứu"; Góc khuất đằng sau nhiều vụ tai nạn chết người ở mỏ đá...
Tác phẩm gồm 5 phóng sự điều tra xã hội được phát sóng trên chương trình Chuyển động 24h trong thời gian từ ngày 5/11/2020 đến ngày 9/11/2020. Loạt phóng sự đã phản ánh chân thực hành vi lừa đảo trắng trợn của một ổ nhóm đối tượng hoạt động ngang nhiên trước cổng bệnh viện K, cơ sở Quán Sứ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Lợi dụng tình hình quá tải ở bệnh viện tuyến Trung ương, các đối tượng này luôn tìm đủ mọi cách, đánh vào tâm lý muốn khám nhanh, để dụ dỗ, lôi kéo người bệnh sang các phòng khám tư bên ngoài cổng viện. Vậy nhưng, khám nhanh chưa thấy đâu, rất nhiều bệnh nhân đã bị ổ nhóm này lừa đảo, hết sạch số tiền mang đi trong túi, nhưng lại không được khám bệnh tại cơ sở y tế theo như mong muốn ban đầu.
Táo tợn ổ nhóm lừa đảo bệnh nhân ung thư trước cổng viện K.
"Nhóm đối tượng tinh quái, rất đông lại rải đều khắp khu vực phòng khám"
Để ghi được hình ảnh của ổ nhóm đối tượng hoạt động ngang nhiên trước cổng bệnh viện K, cơ sở Quán Sứ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội một cách chân thực nhất, Anh Tuấn cùng đồng nghiệp của mình đã lên kế hoạch thực hiện loạt phóng sự và thâm nhập thực tế để điều tra xác minh... Dù không liên tục nhưng thời gian mật phục, tác nghiệp kéo dài tới gần 1 tháng để có thể ghi hình tại nhiều thời điểm, nhằm thu thập bằng chứng vạch trần thủ đoạn lừa đảo tinh vi của đối tượng trong ổ nhóm.
Trong quá trình tác nghiệp, chính nhóm phóng viên còn chứng kiến cảnh người nhà bệnh nhân phát hiện ổ nhóm này hoạt động có dấu hiệu vi phạm nên đã quay lại, nhưng bị các đối tượng phát hiện rồi yêu cầu xóa hết file trong điện thoại và dọa đánh. Qua đó cho thấy các đối tượng trong ổ nhóm rất tinh quái, có phần manh động, sẵn sàng đe dọa người dân, người bệnh nào có ý định tố cáo.
Nhóm lừa đảo này đã hoạt động lâu năm, có tổ chức, có nhiều cảnh giới. Số lượng các đối tượng rất đông, lại rải đều xung quanh các khu vực phòng khám trong phạm vi 200-300m. Bài toán đặt ra lúc này là làm sao vừa ghi lại bằng chứng xác đáng, vừa không để các đối tượng nghi ngờ, phát hiện. Nhóm phóng viên đã phải bố trí các vị trí kín đáo, thường xuyên thay đổi địa điểm để có các góc máy khác nhau.
Vì bối cảnh không cho phép nhiều người thâm nhập nên ê-kíp tác nghiệp cũng chỉ như thông thường. "Đây là công sức, sự nỗ lực của tất cả anh em. Từ anh lái xe cũng tham gia tích cực hỗ trợ chúng tôi tác nghiệp hay phóng viên như tôi cũng tham gia ghi hình hỗ trợ quay phim... Ai cũng đóng góp xây dựng tác phẩm" - Anh Tuấn chia sẻ - "Đồng nghiệp cùng tôi rất cứng, anh có nhiều kinh nghiệm thực hiện phóng sự điều tra nên phối hợp rất ăn ý, mỗi người đều biết mình phải làm gì khi tác nghiệp".
Nhóm phóng viên trở đi trở lại vào phòng khám nhiều lần nhưng làm sao để các đối tượng không phát hiện ra thì anh em phải bàn bạc, phân vai phân việc rất kỹ, chuẩn bị nhiều tình huống, cố gắng tiếp cận ở nhiều góc độ nhất có thể…
Niềm vui khi tác phẩm tạo hiệu ứng xã hội
Sau khi Chuyển động 24h phát sóng 2 phóng sự điều tra đầu tiên trong loạt bài này, dư luận đã lên tiếng bày tỏ sự bức xúc, phẫn nộ trước hành vi táng tận lương tâm của ổ nhóm đối tượng hoạt động trước cổng bệnh viện K. Đây thực sự là một tội ác vì các đối tượng trực tiếp lừa đảo, trục lợi trên lưng những bệnh nhân đi khám bệnh ung thư.
Đặc biệt, loạt phóng sự điều tra này đã giúp người dân đi khám bệnh nhận diện chân dung các đối tượng trong ổ nhóm lừa đảo để không bị sập bẫy.
Bên cạnh đó, sau quá trình thực hiện điều tra, thâm nhập thực tế ghi hình và có đủ bằng chứng, nhóm phóng viên đã cung cấp tài liệu hình ảnh tới cơ quan công an. Cơ quan công an trên địa bàn sau đó đã vào cuộc quyết liêt để kiểm soát, ngăn chặn và trấn áp các đối tượng. Kết quả cuộc truy quét đã chấm dứt và xóa sạch hoàn toàn ổ nhóm đối tượng này không còn tái diễn hoạt động lừa đảo ở khu vực cổng Bệnh viện K Quán Sứ nữa.
Một số phòng khám ung bướu câu kết với các đối tượng lừa đảo bệnh nhân bên ngoài cổng viện K cũng bị đình chỉ hoạt động và đóng cửa sau đó, trả lại sự bình yên và tạo sự yên tâm cho người dân đi khám bệnh ung thư.
Sau giá trị nhân văn và tác động xã hội tích cực đó, Anh Tuấn và đồng nghiệp lại có thêm động lực thôi thúc thực hiện những đề tài tiếp theo với mong muốn mang đến những thông tin, hình ảnh chân thực nhất về những câu chuyện, vấn đề trong cuộc sống.
"Với mỗi đề tài, tôi mong muốn thực hiện phóng sự có thông tin chân thực nhất, cách truyền tải gây ấn tượng nhất về sự thật mình phản ánh", Anh Tuấn bộc bạch. Mỗi cuộc thâm nhập điều tra khép lại, mỗi loạt phóng sự lên sóng, anh lại tích lũy đầy thêm cho gia tài nghề báo của mình những bài học quý báu về quá trình tác nghiệp, về cách truyền tải thông tin sao cho đến khán giả đạt hiệu quả, tác động xã hội lớn nhất.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!